Łapino

wieś w województwie pomorskim

Łapino (kaszb. Łôpino lub Gduńsczé Łôpino, niem. Lappin) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim, w gminie Kolbudy na turystycznym szlaku Wzgórz Szymbarskich i nad Radunią. Łapino leży na trasie nieczynnej linii kolejowej Pruszcz Gdański-Żukowo.

Łapino
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

gdański

Gmina

Kolbudy

Liczba ludności (2020[2])

629

Strefa numeracyjna

58

Kod pocztowy

83-050[3]

Tablice rejestracyjne

GDA

SIMC

0164049

Położenie na mapie gminy Kolbudy
Mapa konturowa gminy Kolbudy, po lewej znajduje się punkt z opisem „Łapino”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Łapino”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Łapino”
Położenie na mapie powiatu gdańskiego
Mapa konturowa powiatu gdańskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Łapino”
Ziemia54°17′10″N 18°26′39″E/54,286111 18,444167[1]
Strona internetowa

Wieś duchowna, należąca do szpitala Św. Elżbiety w Gdańsku położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie gdańskim województwa pomorskiego[4]. W latach 1945–1998 miejscowość należała do województwa gdańskiego.

Dawniej miejscowość była administracyjnie podzielona na dwie części Łapino Dolne i Łapino Górne.

W miejscowości znajduje się udostępniona okazjonalnie do zwiedzania papiernia z 1877 roku, czynna do 2011 roku, z zachowanymi holendrami z 1915 r. oraz maszynami papierniczymi. W skład kompleksu wchodzi także zachowana częściowo kuźnia oraz stara kotłownia z 1925 roku z zabytkowym piecem, w którym w latach 80. i 90. palono zarekwirowane narkotyki oraz akta i dokumenty służb bezpieczeństwa. W budynkach dawnej fabryki zgromadzono zbiory techniki rolniczej i motoryzacyjnej[5]. Obecnie planowane jest przekształcenie obiektu w muzeum[6].

W 2000 roku „Towarzystwo Inwestycyjne” rozpoczęło w Łapinie budowę osiedla domów jednorodzinnych Hajduczek – Willowe wzgórza. Obecnie[kiedy?] trwa budowa kolejnych budynków.

Znajduje się tu wybudowana w latach 1925–1927 jedna z elektrowni wodnych tworzących kaskadę Raduni.

Elektrownia wodna

Elektrownia wodna[7]

edytuj
 
Widok na elektrownie od strony zalewu

Elektrownię Wodną Łapino wybudowano w 1927 roku jako piątą elektrownię wodną na Raduni. Właścicielem nowej elektrowni był Senat Wolnego Miasta Gdańska, choć pierwotnym inwestorem przedsięwzięcia był Ferdynand Schichau. Po przegranym procesie o Radunię zmuszony był oddać inwestycję Senatowi WM Gdańska. Jest elektrownią derywacyjną zbiornikową ze zbiornikiem o wyrównaniu półdobowym. Zbiornik wypełnia naturalną dolinę Raduni. W wyniku budowy zapory i spiętrzenia rzeki pod wodą znalazła się stara papiernia, tartak, las, droga oraz kilka zabudowań gospodarczych. Woda spiętrzona w zbiorniku za pomocą rurociągu żelbetowego biegnącego przez korpus zapory jest kierowana do turbin. W budynku elektrowni rurociąg żelbetonowy przechodzi w stalowy, który rozprowadza wodę do dwóch turbin. Turbiny te wyprodukowały zakłady Schichau Elbing (Elbląg) w 1925 roku. W elektrowni Łapino prawdopodobnie po raz pierwszy na ziemiach polskich zastosowano rurociągi stalowe spawane elektryczne, zaledwie w kilka lat po wynalezieniu tej metody. W elektrowni zainstalowana jest trzecia turbina, czynna do dziś – o mocy 7 kW. Turbina potrzeb własnych elektrowni.

 
Jaz burzowy

Niezwykle oryginalnym i unikatowym urządzeniem inżynierskim jest jaz burzowy, znajdujący się po lewej stronie elektrowni. Jaz ma zamknięcie segmentowe samoczynne z przeciwwagą. Podobne zamknięcia jazów stosowano w elektrowniach szwajcarskich i hiszpańskich na początku lat dwudziestych. Jaz wyposażony jest dodatkowo w klapę lodową. Poniżej jazu znajduje się czterostopniowa kaskada odprowadzająca wodę do kanału odpływowego elektrowni.

Dane techniczne[7][8]

edytuj
  • średni przepływ: 5,18 m³/s
  • moc instalowana: 2900 kW
  • przełyk instalowany: 22,07 m³/s
  • rzędna piętrzenia: 99,80 m n.p.m.
  • spad: 13,8 m
  • średnia roczna produkcja: 4,19x106 kWh
  • ilość turbozespołów: 2

Inne miejscowości o nazwie Łapino: Łapino Kartuskie

 
Kaskada na Raduni

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 171088
  2. dane Urzędu Gminy dot. ludności sołectwa [online], www.kolbudy.pl, 30 czerwca 2020.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 697 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w. : rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 91.
  5. Majówka 2013 w Łapinie. 1 maja – zobacz Starą Papiernię! [dostęp 2013-04-22].
  6. Andrzej Lis-Radomski: Łapino: W dawnej papierni chcą stworzyć muzeum. Polska Dziennik Bałtycki, 2016-11-11. [dostęp 2016-11-11].
  7. a b Elektrownia Wodna Łapino [online], Energa [dostęp 2020-03-22] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-22] (pol.).
  8. Dane techniczne [online], Energa Hydro Sp. z.o.o [dostęp 2011-02-16] [zarchiwizowane z adresu 2012-08-01] (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj