Łohiszyn
Łohiszyn (biał. Лагішын) – osiedle typu miejskiego na Białorusi w rejonie pińskim obwodu brzeskiego, położone 22 km od Pińska, ok. 2,4 tys. mieszkańców (2010). Położony jest na Polesiu.
| |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Obwód | |||
Rejon | |||
Sielsowiet | |||
Populacja (2010) • liczba ludności |
| ||
Nr kierunkowy |
+375 165 | ||
Kod pocztowy |
225740 | ||
Tablice rejestracyjne |
1 | ||
Położenie na mapie obwodu brzeskiego | |||
Położenie na mapie Białorusi | |||
52°20′N 25°59′E/52,333333 25,983333 |
Siedziba parafii prawosławnej (pw. Przemienienia Pańskiego)[2] i rzymskokatolickiej (pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła).
Największe skupisko Polaków w rejonie pińskim (bez Pińska). Według spisu z 2009 Łohiszyn zamieszkiwało 687 Polaków, którzy stanowili 28,96% mieszkańców miasteczka[3].
Według spisu ludności przeprowadzonego już w wolnej, niepodległej Polsce w 1921 roku, aż 90% mieszkańców Łohiszyna deklarowało przynależność do religii katolickiej i narodowość polską, co było ewenementem w skali całego województwa poleskiego[4].
Historia
edytujW czasach Wielkiego Księstwa Litewskiego miasto było w posiadaniu książąt Radziwiłłów, po nich do książąt Druckich-Lubeckich. Fundatorem kościoła rzymskokatolickiego w Łohiszynie był książę Albrecht Stanisław Radziwiłł, kanclerz Wielkiego Księstwa Litewskiego, starosta piński.
Prawa miejskie magedburskie 1570.
W okolicach Łohiszyna urodził się w 1733 Adam Tadeusz Naruszewicz – polski historyk i poeta.
Miasto królewskie położone było w końcu XVIII wieku w starostwie niegrodowym łohiszyńskim w powiecie pińskim województwa brzeskolitewskiego[4].
Po II rozbiorze Polski w 1793 roku Łohiszyn znalazł się pod rosyjskim panowaniem (w zaborze rosyjskim)[5]
Ludność wyznania rzymskokatolickiego według spisu z 1842 roku liczyła 3361 osób.[6]. Ogólnie zdecydowaną większość mieszkańców Łohiszyna stanowili Polacy.
Na początku marca 1919 roku Grupa Podlaska Wojska Polskiego pod dowództwem gen. Antoniego Listowskiego wyparła z tych ziem bolszewików i obsadziła Łohiszyn[7].
Na początku kwietnia 1919 Łohiszyn leżał na trasie ofensywy zarządzonej przez gen. Listowskiego w celu zajęcia Łuninca. 4 kwietnia 1919 2 batalion 34 pułku piechoty bez przeszkód zajął miasteczko. Za miasteczkiem przy cmentarzu, maszerując drogą na Kowniatyn napotkano na okopy bolszewickie, które po walce zdobyto. W okolicy działał także bolszewicki oddział partyzancki, który dokonał udanego napadu rozgramiając 7 kompanię i oddział partyzantów por. Koja. 1 lipca 1919 Łohiszyn był świadkiem wyruszenia decydującego polskiego natarcia 34 pułku piechoty na Łuniniec. O siódmej wieczorem tego dnia, przy dźwiękach orkiestry, oddziały witane radośnie przez polskich mieszkańców wmaszerowały na nocleg do miasteczka liczącego ówcześnie około 500 domów[8].
Za II RP istniała wiejska gmina Łohiszyn. Do 1 kwietnia 1934 r. Łohiszyn posiadał prawa miejskie[9]. Prawie wszyscy mieszkańcy Łohiszyna byli Polakami.
Po agresji ZSRR na Polskę w 1939 r. Łohiszyn znalazł się pod okupacją sowiecką w latach 1939-1941, niemiecką w latach 1941-1944 i ponownie sowiecką w latach 1944-1945.
W 1945 roku Łohiszyn został wcielony do Związku Radzieckiego. Część Polaków wyjechała w nowe granice Polski, a część pozostała w miasteczku.
Od 1991 jest częścią Białorusi, ale do dziś 30% mieszkańców Łohiszyna to Polacy.
Zabytki
edytuj- Cerkiew Świętej Trójcy (znana też pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego) z 1892 r., parafialna[10]
- Kościół ŚŚ. Apostołów Piotra i Pawła z 1910 roku, parafialny[11].
-
Cerkiew i kościół w Łohiszynie
-
Cerkiew Świętej Trójcy
-
Kościół Apostołów Piotra i Pawła w Łohiszynie
-
Kapliczka i mieszkańcy w okresie międzywojennym
-
Wnętrze cerkwi, okres międzywojenny
-
Uroczystość poświęcenia kościoła w Łohiszynie w 1915 roku
Przypisy
edytuj- ↑ Численность населения по Республике Беларусь, областям и г. Минску (тысяч человек) на 1 января 2010 года. belstat.gov.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-18)]. (ros.).
- ↑ Пинское благочиние → 19. Приход храма Преображения Господня г.п.Логишин Пинского района. pinskeparh.by. [dostęp 2021-02-09]. (ros.).
- ↑ Этнічны склад насельніцтва сельсаветаў Беларусі паводле перапісу 2009 года. [dostęp 2021-02-03]. (ros.).
- ↑ a b https://www.radzima.org/pl/mesto/lohiszyn.html
- ↑ Przejęcie przez Rosję okolic Pińska, w tym Łohiszyna, po II rozbiorze w 1793 roku. https://sztetl.org.pl/pl/miejscowosci/p/1214-pinsk/96-historia-miejscowosci/67236-historia-miejscowosci
- ↑ Diecezja mińska opis z roku 1830 - według Chodźka
- ↑ Lech Wyszczelski: Wstępna faza walk. W: Lech Wyszczelski: Wojna polsko-rosyjska 1919–1920. Wyd. 1. Warszawa: Bellona, 2010, s. 65. ISBN 978-83-11-11934-5.
- ↑ Stanisław Ponikowski, Wojna 1919, Kwartalnik Karta nr 32 (2001)
- ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 7, poz. 49
- ↑ Брэсцкая Вобласць | Пінскі Раён | Лагішын | Праабражэнская царква. hram.by. [dostęp 2021-01-05]. (biał.).
- ↑ Kościoły w Diecezji. W: Spis kościołów i duchowieństwa... s. 44.
Bibliografia
edytuj- Spis kościołów i duchowieństwa Diecezji Pińskiej w R.P. 1933 i 1934 (reprint). Lublin: Fundacja Pomocy Szkołom Polskim na Wschodzie im. Tadeusza Goniewicza, 2007, s. 230. ISBN 978-83-60845-04-2.
Linki zewnętrzne
edytuj- Łohiszyn w radzima.org
- Łohiszyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 682 .