Wikipedia

Górne Łużyce

(Przekierowano z Łużyce Górne)

Górne Łużyce[1][2] (niem. Oberlausitz, g.-łuż. Hornja Łužica, d.-łuż. Górna Łužyca, cz. Horní Lužice, łac. Lusatia Superior) – kraina historyczno-geograficzna w Niemczech (kraj związkowy Saksonia, częściowo Brandenburgia), część tego obszaru leżąca na zachód od rzeki Kwisy znajduje się na terytorium Polski (województwo dolnośląskie, kilka miejscowości w województwie lubuskim).

Górne Łużyce
Milsko
Hornja Łužica
Herb Flaga
Herb Flaga
Położenie
Państwa

 Niemcy
 Polska

Stolica

Budziszyn

Ważniejsze miejscowości

Görlitz, Zgorzelec, Żytawa

Mapa
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach

Głównym miastem jest Budziszyn. Do początku XV wieku tereny te znane były jako Milsko, od zamieszkującego je plemienia słowiańskiego Milczan. Na tych ziemiach wykształcił się język górnołużycki.

KalendariumEdytuj

 
Polska za panowania Bolesława Chrobrego. Górne Łużyce podpisane jako Milsko
 
Mapa Górnych Łużyc, 1635
  • 1348 – inkorporacja Milska do Korony Czeskiej,
  • 1362 – wzmianka o urzędowaniu w Kamenz słowiańskiego burmistrza[3]
  • 1368 – po śmierci księcia świdnickiego Bolka II, zwanego Małym, wschodnia część Milska włączona zostaje do Czech
  • 1370 – po włączeniu Łużyc Dolnych do korony czeskiej następuje połączenie Milska i Łużyc Dolnych
  • 1466/1469–1490 – pod kontrolą króla Węgier Macieja Korwina będącego wówczas również antykrólem Czech
  • 1490–1526 – pod rządami Jagiellonów
 
Mapa Łużyc w 1715 r.
  • 1635 – gdy prawie całe Łużyce Górne przyłączone do Elektoratu Saksonii, miasto Schirgiswalde czeską eksklawą. Łużyce Górne przestają być częścią Korony Czeskiej.
  • 1691 – powołanie przez stany górnołużyckie komisji serbskich duchownych do stworzenia górnoserbskiego języka pisanego[3]
  • 1693 – przetłumaczenie na język serbski Małego Katechizmu przez proboszcza Michała Frencla[3]
  • 1697–1763 – Łużyce Górne jako część Elektoratu Saksonii w unii personalnej z Polską. Przez miasta Hoyerswerda, Königsbrück czy Lubań wiodą trasy częstych przejazdów królów Polski Augusta II i Augusta III z Drezna do Warszawy i Wschowy. Pamiątką po tym okresie są m.in. liczne pocztowe słupy dystansowe ozdobione herbami Polski i Saksonii, monogramami królów Augusta II i Augusta III i polską koroną królewską w miastach łużyckich oraz kamienie milowe ozdobione monogramami królów w pomniejszych miejscowościach i dzielnicach
  • 1722 – protestanccy czescy imigranci (bracia morawscy) zakładają miasto Herrnhut, w 1742 zakładają miasto Niska
  • w latach 60. XVIII w. w Hoyerswerdzie dzieciństwo spędza Jan Henryk Dąbrowski
  • 1806 – w granicach Królestwa Saksonii
 
Łużyce w 1886 roku

Miasta górnołużyckieEdytuj

 
Budziszyn
 
Zgorzelec
Lp. Miasto Populacja
(2014) 		Państwo Jednostka administracyjna
1. Görlitz[a] 54 193 Niemcy Saksonia
2. Budziszyn (Bautzen, Budyšin) 39 475 Niemcy Saksonia
3. Hoyerswerda (Wojerecy)[b] 33 825 Niemcy Saksonia
4. Zgorzelec[a] 31 716 Polska województwo dolnośląskie
5. Żytawa (Zittau)[c] 25 792 Niemcy Saksonia
6. Lubań[d] 21 788 Polska województwo dolnośląskie
7. Bogatynia[e] 18 385 Polska województwo dolnośląskie
8. Biała Woda (Weißwasser, Běła Woda)[f] 17 074 Niemcy Saksonia
9. Löbau 15 288 Niemcy Saksonia
10. Kamenz (Kamjenc) 15 158 Niemcy Saksonia
11. Ebersbach-Neugersdorf 12 713 Niemcy Saksonia
12. Bischofswerda 11 414 Niemcy Saksonia
13. Niska (Niesky)[f] 9526 Niemcy Saksonia
14. Lauta 8680 Niemcy Saksonia
15. Pulsnitz 7524 Niemcy Saksonia

Wsie górnołużyckieEdytuj

Górnołużyckie nazwy wsi

GaleriaEdytuj

Zobacz teżEdytuj

UwagiEdytuj

  1. ↑ a b Miasto zaliczane także do Dolnego Śląska z racji na przynależność do piastowskiego księstwa jaworskiego w latach 1319–1329 i prowincji Śląsk i Dolny Śląsk w latach 1815–1945.
  2. ↑ Miasto zaliczane także do Dolnego Śląska z racji na przynależność do prowincji Śląsk i Dolny Śląsk w latach 1825–1945.
  3. ↑ Miasto początkowo stanowiło część Czech, następnie także Dolnego Śląska jako przynależne do piastowskiego księstwa jaworskiego w latach 1319–1346, związane z Łużycami Górnymi po 1346, choć w momencie zakładania Związku Sześciu Miast w 1346 wciąż formalnie uznawane za miasto niełużyckie, jedyne miasto czeskie w związku obok pięciu miast łużyckich[5][6]. Nie odnotowano formalnego włączenia Żytawy do Górnych Łużyc[7], jednakże po 1346 dzieliła ich historię polityczną.
  4. ↑ Miasto zaliczane także do Dolnego Śląska z racji na przynależność do piastowskiego księstwa jaworskiego w latach 1319–1337 i prowincji Śląsk i Dolny Śląsk w latach 1815–1945.
  5. ↑ Osada wraz z okręgiem żytawskim początkowo stanowiła część Czech, następnie także Dolnego Śląska jako przynależna do piastowskiego księstwa jaworskiego w latach 1319–1346, związana z Łużycami Górnymi po 1346, choć w momencie zakładania Związku Sześciu Miast w 1346 okręg żytawski wciąż formalnie był uznawany nie za łużycki, lecz czeski. Nie odnotowano formalnego włączenia okręgu żytawskiego do Górnych Łużyc[7], jednakże po 1346 dzielił ich historię polityczną.
  6. ↑ a b Miasto zaliczane także do Dolnego Śląska z racji na przynależność do prowincji Śląsk i Dolny Śląsk w latach 1815–1945.

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Nazewnictwo Geograficzne Świata – Zeszyt 12. Warszawa: KSNG, 2010, s. 151. ISBN 978-83-254-0825-1.
  2. ↑ Lech Leciejewicz: Słowianie zachodni. Z dziejów tworzenia się średniowiecznej Europy. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1989, s. 234, 235. ISBN 83-04-02690-2.
  3. ↑ a b c d e f g h i Jasper von Richtohofen, Bieżuczanie – Milczanie – Serbowie, Słowiańskie osadnictwo na niemieckich i polskich Górnych Łużycach po obu stronach Nysy, [w:] Milicz. Gród na pograniczu, Wrocław 2008.
  4. ↑ Dresden und Sachsen – Oberlausitz – Neuere Geschichte, www.dresden-und-sachsen.de [dostęp 2019-12-15] (niem.).
  5. ↑ Gregor M. Metzig, Kaiser Sigismund I. und der Oberlausitzer Sechsstädtebund in den Hussitenkriegen (1419-1437), s. 5.
  6. ↑ Hermann Knothe, Geschichte des Oberlausitzer Adels und seiner Güter, Leipzig, Breitkopf & Härtel, 1879, s. 546–547.
  7. ↑ a b Ibid., s. 643.

BibliografiaEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Górne_Łużyce&oldid=69463518”