Łucznictwo

Łucznictwo – umiejętność i praktyka posługiwania się łukiem.

Łucznictwo

Charakterystyka
Rodzaj sportu	strzelanie do celu
Popularność
Dyscyplina olimpijska	w latach 1900, 1904, 1908, 1920 i od roku 1972 do dziś

Zawody łucznicze

Łucznictwo tradycyjne

Łucznictwo tradycyjne to sztuka posługiwania się repliką bądź rekonstrukcją łuku historycznego, wyglądem oraz charakterystyką zbliżoną do zachowanych egzemplarzy historycznych przy użyciu dawnych technik strzeleckich. W łucznictwie tradycyjnym można wyróżnić dwa style strzelania: przy użyciu techniki śródziemnomorskiej, jak w łucznictwie sportowym, oraz przy użyciu pierścienia łuczniczego, tzw. zekiera.

Osobną formą łucznictwa tradycyjnego jest łucznictwo konne.

Z łucznictwa tradycyjnego w XIX wieku wyewoluowało łucznictwo sportowe i w takiej formie obecnie reprezentowane jest na igrzyskach olimpijskich.

Łucznictwo sportowe

Dyscypliny

Zawody łucznicze 3D

Łucznictwo podczas Igrzysk Olimpijskich w Atenach, 2004

Zgodnie z regulaminem FITA, zawody odbywają się w następujących dyscyplinach:

• Łucznictwo na torach otwartych
• Łucznictwo halowe
• Łucznictwo polowe
• Łucznictwo niepełnosprawnych
• Łucznictwo biegowe
• Łucznictwo – do celu na odległość (clout archery)
• Łucznictwo – strzelanie na odległość
• Łuczniczy biathlon
• Łucznictwo 3D

Kategorie

Ograniczenia dotyczące sprzętu w używanego poszczególnych kategoriach według regulaminu FITA:

Kategoria	Sprzęt
Łuk klasyczny (olimpijski)	łuk z pojedynczą cięciwą, rozpiętą bezpośrednio między gryfami ramion, niedozwolony jest majdan z możliwością strzelania przez majdan cięciwa naciągana i zwalniana palcami, może posiadać owijkę i siodełko na strzałę cięciwa bez przezierników i znaczników ułatwiających celowanie, dopuszczalny jest jedynie jeden element służący jako znacznik ust lub nosa celownik bez pryzmatów, soczewek ani innych urządzeń powiększających i poziomujących dopuszczalne są regulowane podstawki pod strzałę, buttony i klikery stabilizatory nie mogą dotykać cięciwy ani czegokolwiek prócz łuku średnica promienia strzały nie może przekraczać 9,3 mm (grot 9,4 mm)
Łuk bloczkowy	naciąg łuku jest mechanicznie zmieniany przez system krążków i krzywek (maksymalna siła naciągu to 60 funtów) cięciwa może być naciągana i zwalniana palcami lub spustem dopuszcza się stosowanie pętelki i przezierników na cięciwie dopuszczalne jest stosowanie celowników wyposażonych w urządzenia poziomujące i szkło powiększające lub pryzmat, z wyjątkiem urządzeń elektronicznych stabilizatory nie mogą dotykać cięciwy ani czegokolwiek prócz łuku średnica promienia strzały nie może przekraczać 9,3 mm (grot 9,4 mm)
Łuk standardowy	łuk prostego kształtu, składany lub jednoczęściowy nie dopuszcza się regulowanych podstawek pod strzałę celownik bez zębatek i mikroregulacji ochrona palców bez usztywnienia nie można stosować lornetek, teleskopów itd. do obserwacji trafień
Łuk goły (barebow)	łuk pozbawiony jest wszystkich akcesoriów z wyjątkiem podstawki pod strzałę i buttonu. nie dopuszcza się jakichkolwiek oznaczeń, nacięć itp., które mogłyby ułatwiać celowanie dozwolone jest używanie technik string walking oraz face walking

W łuku klasycznym i bloczkowym można korzystać ze sprzętu optycznego po lub przed oddaniem strzału. Sprzęt ten nie może być częścią łuku, może być za to umieszczony na statywie.

Tory łucznicze

Tor łuczniczy klubu Obuwnik Prudnik

W łucznictwie sportowym na torach otwartych, kobiety strzelają z odległości 70, 60, 50 i 30 m, a mężczyźni z 90, 70, 50 i 30 m. Odległości te są mniejsze w przypadku młodszych kategorii wiekowych.

Teren torów łuczniczych musi być równy, z wykoszoną trawą, ustawiony w kierunku północnym.

Tarcze

Tarcza 80 cm z polami punktowanymi 1-10 oraz najmniejszym polem "X"

Dwie strzały w tarczy

Tarcza łucznicza składa się z 10 pól w pięciu kolorach:

• złotym (punkty 10 i 9),
• czerwonym (punkty 8 i 7),
• niebieskim (punkty 6 i 5),
• czarnym (punkty 4 i 3)
• białym (punkty 2, 1 i 0).

Wewnątrz pola punktowanego 10 umieszczany jest dodatkowy, mniejszy okrąg (tzw. "X"). Trafienie w to pole jest liczone w kategorii łuków bloczkowych (zawody halowe), za 10 pkt, zaś pozostała część złotego pola to 9 pkt. Liczba trafień w pole "X" jest również używana do określenia zwycięzcy w przypadku uzyskania takiej samej liczby punktów oraz liczby trafień w pole 10.

Różne warianty tarczy mogą mieć średnicę 122, 80, 60 i 40 cm. Dodatkowo, w czasie zawodów na torach otwartych używa się tarcz 80 cm z usuniętymi polami 1-5 lub 1-4 (pozostają strefy punktowane 10-6 lub 10-5). W czasie zawodów halowych, stosuje się warianty tarcz 60 i 40 cm, z usuniętymi polami 1-5 (pozostają strefy punktowane 10-6, a sama tarcza ma odpowiednio 30 i 20 cm). Takie tarcze występują w układzie po 3 na jednym arkuszu – w układzie pionowym lub rozmieszczone na planie trójkąta.

Do tarczy 20 cm strzelają na hali wszystkie kategorie wiekowe, nie wliczając w to dzieci, na odległość 18 m. Rzadko używana tarcza o średnicy 40 cm jest stosowana podczas zawodów w otwartym terenie przez starsze kategorie wiekowe na odległości 30 m.

Kategorie wiekowe

W Polsce od 2010 roku w łucznictwie sportowym obowiązują następujące kategorie wiekowe:

• Dzieci młodsze w wieku do 10 lat (odległość 10 m, tarcza 122 cm, 18 (6×3) strzał);
• dzieci starsze w wieku 11-12 lat (odległości 25 i 20 m do tarczy 122 cm, 15 i 10 m do tarczy 80 cm, po 18 (6×3) strzał na każdą odległość);
• młodzicy młodsi w wieku 13-14 lat (odległości 40 m do tarczy 122 cm i 20 m do tarczy 80 cm, dwa razy po 36 (12×3) strzał na każdą odległość);
• młodzicy starsi w wieku 15 lat (odległość 50 m do tarczy 122 cm i 30 m do tarczy 80 cm, dwa razy po 36 (12×3) strzał na każdą odległość);
• juniorzy młodsi (kadet) wiek 16-17 lat
  • mężczyźni: odległości 70 i 60 m do tarczy 122 cm, po 36 (6×6) strzał na odległość, odległości 50 i 30 m do tarczy 80 cm, po 36 (12×3) strzał na odległość;
  • kobiety: odległości 60 i 50 m do tarczy 122 cm, po 36 (6×6) strzał na odległość, odległości 40 i 30 m do tarczy 80 cm, po 36 (12×3) strzał na odległość;
• juniorzy wiek 18-20 lat
  • mężczyźni: odległości 90 i 70 m do tarczy 122 cm, po 36 (6×6) strzał na odległość, odległości 50 i 30 m do tarczy 80 cm, po 36 (12×3) strzał na odległość;
  • kobiety: odległości 70 i 60 m do tarczy 122 cm, po 36 (6×6) strzał na odległość, odległości 50 i 30 m do tarczy 80 cm, po 36 (12×3) strzał na odległość;
• seniorzy to osoby od 18 roku wzwyż (odległości jak w kategorii junior).

Istnieje również kategoria młodzieżowiec, czyli senior w wieku 21-23 lata.

Łucznictwo sportowe w Polsce

W Polsce istnieje wiele organizacji związanych z łucznictwem, między innymi Polski Związek Łuczniczy z siedzibą w Warszawie.

Pierwsze mistrzostwa świata w 1931 odbyły się w Polsce we Lwowie, a pierwszymi mistrzami świata byli Polacy: Michał Sawicki i Janina Kurkowska-Spychajowa, która złote medale indywidualnie zdobywała łącznie siedem razy.

Reprezentacja Polski zdobyła dwa medale olimpijskie w łucznictwie – oba w konkurencjach kobiecych. Srebrny medal na Igrzyskach Olimpijskich w Monachium (1972) zdobyła Irena Szydłowska, a brązowy na Igrzyskach w Atlancie (1996) drużyna w składzie: Iwona Dzięcioł, Katarzyna Klata, Joanna Nowicka, której trenerem był Stanisław Stuligłowa.

Zobacz też

• Kyūdō – japońskie łucznictwo ceremonialne

Bibliografia

• Beth L. Habeishi, Stephanie Mallory: Strzelanie z łuku. Warszawa: Wydawnictwo RM, 2008, s. 70. ISBN 978-83-7243-667-2.
• Regulamin łucznictwa tarczowego FITA na hali. [dostęp 2016-04-17].
• Regulamin łucznictwa tarczowego FITA na torach otwartych. [dostęp 2016-04-17].

Linki zewnętrzne

• Polski Związek Łuczniczy
• Dyscypliny olimpijskie - łucznictwo. [zarchiwizowane z tego adresu].