Śpiąca królewna (film 1959)

amerykański film animowany (produkcja: Walt Disney; 1959)

Śpiąca Królewna (ang. Sleeping Beauty) – amerykański animowany film historical fantasy z 1959 roku produkcji Walta Disneya na podst. baśni ludowej pod tym samym tytułem w interpretacji Charlesa Perraulta. Szesnasty film z oficjalnego kanonu animacji Disneya.

Śpiąca królewna
Sleeping Beauty
ilustracja
Gatunek

fantasy

Rok produkcji

1959

Data premiery

29 stycznia 1959
czerwiec 1962 (Polska)

Kraj produkcji

Stany Zjednoczone

Język

angielski

Czas trwania

75 minut

Reżyseria

Clyde Geronimi (główna reżyseria)
Wolfgang Reitherman (reżyseria sekwencji)
Eric Larson (reżyseria sekwencji)
Les Clark (reżyseria sekwencji)

Scenariusz

Erdman Penner
Joe Rinaldi
Winston Hibler
Bill Peet
Ted Sears
Ralph Wright
Milt Banta

Główne role

Mary Costa
Bill Shirley
Eleanor Audley
Verna Felton
Barbara Jo Allen
Barbara Luddy
Taylor Holmes
Bill Thompson

Muzyka

George Bruns w oparciu o muzykę z baletu Śpiąca królewna Piotra Czajkowskiego

Scenografia

Eyvind Earle

Montaż

Roy M. Brewer Jr., Donald Halliday

Produkcja

Walt Disney

Wytwórnia

Walt Disney Productions

Dystrybucja

Buena Vista Film Distribution Company

Budżet

6 mln USD

Przychody brutto

51,6 mln USD

Strona internetowa

Film posiada dwie wersje polskiego dubbingu. Film w pierwszej wersji dubbingu wyświetlany w kinach w czerwcu 1962 roku z dystrybucją Centrala Wynajmu Filmów[1]. Film w drugiej wersji dubbingu ponownie trafił do kin 18 sierpnia 1995 roku z dystrybucją Syrena Entertainment Group. Film w Polsce w drugiej wersji dubbingu wydany na kasetach wideo z firmą Imperial Entertainment. Film w drugiej wersji dubbingu wydany na DVD i Blu-Ray z dystrybutorem: Imperial CinePix, CD Projekt i Galapagos Films. Film w drugiej wersji dubbingu wyemitowany w telewizji na kanałach: Disney Channel, Puls 2.

Powstały dwa filmy aktorskie, będące rebootami Śpiącej Królewny: Czarownica (2014) i Czarownica 2 (2019).

Fabuła

edytuj

Władcy XIV-wiecznego europejskiego królestwa[2] – Stefan i jego małżonka Lea po narodzinach ich córki Aurory, urządzają uroczystość chrzcin, na której pojawiają się wszyscy mieszkańcy królestwa. W zamku zjawiają się również król sąsiedniego kraju – Hubert wraz z synem, kilkuletnim Filipem, który ma zostać narzeczonym królewny, a także trzy Dobre Wróżki: Flora, Hortensja i Niezabudka, które obdarowują Aurorę różnymi zaletami – Flora urodą, a Hortensja pięknym głosem. Przed tym, jak Niezabudka składa swój dar, na przyjęciu niespodziewanie pojawia się zła wróżka Diabolina[a], która za brak zaproszenia na uroczystość przeklina Aurorę, a jej zły urok ma sprawić, że w dniu 16. urodzin królewna umrze po zranieniu się w palec wrzecionem z kołowrotka. Kiedy Diabolina znika, Niezabudka łagodzi klątwę i królewna ma zapaść w głęboki sen, a ze snu ma ją zbudzić pocałunek pierwszej miłości[4].

W obawie o los córki Stefan rozkazuje spalić wszystkie kołowrotki. Wróżki zaś wymyślają plan ocalenia Aurory – po przebraniu się za wieśniaczki, zabierają królewnę z zamku i razem z nią ukrywają się w lesie, w opuszczonej chacie drwala, gdzie przez kolejne 16 lat mają żyć bez używania magii. Królewnie nadają imię Różyczka i udając jej ciotki zatajają przed nią jej królewskie pochodzenie. Przez ten czas Diabolina ze swymi pachołkami szuka dziewczynki, chcąc by jej klątwa się ziściła. Gdy słudzy zawiedli, źle rozumiejąc jej polecenia, Diabolina w desperacji wysyła swego kruka Diablo do znalezienia dziewczyny pasującej do opisu królewny[5].

W dniu 16. urodzin Różyczki wróżki organizują przyjęcie-niespodziankę, ale najpierw muszą nakłonić ją do wyjścia po jagody. Podczas spaceru w lesie Różyczka poznaje młodzieńca, którym jest dorosły już książę Filip. Młodzi zakochują się w sobie i choć nie znają swych imion, umawiają na spotkanie wieczorem w chatce. Tymczasem wróżki nie radzą sobie z przygotowaniem niespodzianki i decydują się użyć magii. Wtedy dochodzi do kłótni pomiędzy Florą a Niezabudką, zakończonej pełną iskier bitwą na czary, którą dostrzega Diablo. Kiedy Różyczka wraca z lasu, informuje ciotki o swoich planach względem poznanego młodzieńca. Wróżki wówczas wyjawią jej prawdę o jej królewskim pochodzeniu i prawdziwym imieniu, a całą rozmowę podsłuchuje kruk, który przekazuje nowinę swej mocodawczyni[6].

Tego samego dnia Stefan i Hubert świętują powrót Aurory. Filip chce powiedzieć ojcu o wiejskiej dziewczynie, którą chce się związać mimo zaaranżowanego małżeństwa, ale bez skutku. Kiedy Aurora, wciąż myśląca o nieznanym młodzieńcu, pod eskortą wróżek niespostrzeżenie dociera do zamku, Diabolina hipnotyzuje ją i zaprowadza na wieżę, po czym zmusza do dotknięcia wrzeciona. Chcąc zniwelować przepowiednię czarownicy, wróżki rzucają czar, w którego efekcie zasypiają wszyscy mieszkańcy zamku i mają się obudzić dopiero wówczas, gdy Aurorę zbudzi jej miłość. Tymczasem Filip odwiedza chatkę wróżek, gdzie łapią go słudzy Diaboliny, która wyjawia mu prawdziwą tożsamość jego wybranki i zamierza go więzić tak długo, aż się zestarzeje[7].

Gdy wróżki dowiadują się, że tajemniczym wybrankiem Różyczki jest książę Filip, wracają do chatki drwala. Wówczas dowiadują się, że książę został porwany i uwięziony przez Diabolinę w jej zamku w Zakazanych Górach. Uwolniwszy księcia, uzbrajają go w zaczarowane tarczę i miecz, dzięki czemu ucieka z Zakazanych Gór. By nie dopuścić Filipa do pogrążonej we śnie ukochanej, Diabolina otacza zamek Stefana murem z ciernistych krzewów. Gdy Filip przedziera się przez tę przeszkodę, Diabolina po przeistoczeniu się w smoka toczy z nim walkę. Po zabiciu Diaboliny książę dociera do wieży, w której spoczywa królewna i całuje ją, dzięki czemu zdejmuje zły czar. Młoda para schodzi do sali balowej, gdzie Aurora ponownie spotyka się z rodzicami i szczęśliwie tańczy walca z Filipem[8].

Obsada

edytuj
Postać Model Głos
królewna Aurora / Różyczka Helene Stanley Mary Costa
królewicz Filip Ed Kemmer Bill Shirley
Diabolina Eleanor Audley
Flora Frances Bavier Verna Felton
Hortensja Madge Blake Barbara Jo Allen
Niezabudka Spring Byington Barbara Luddy
król Stefan Hans Conried Taylor Holmes
król Hubert Don Barclay Bill Thompson
królowa Lea Jane Fowler Verna Felton
pachołkowie Czarownicy Bill Amsbery
Candy Candido
Pinto Colvig
kruk Diablo Dallas McKennon
sowa
Narrator Marvin Miller
śpiew Thurl Ravenscroft

Piosenki

edytuj
  • „Hail to the Princess Aurora” („Wiwat królewna Aurora”)
  • „Gifts of the Beauty” („Przyjmij dar”)
  • „I Wonder” („Dlaczego”)
  • „Once Upon a Dream” („Znam ze snu”) – piosenka przewodnia filmu
  • „Poor Aurora, Sleeping Beauty” („Śpij, słodko śpij”) – piosenka tytułowa

Dystrybucja i wznowienia

edytuj

W Polsce film ten został wydany ponownie w 1995 roku przez Imperial Entertainment[9].

W 2014 powstał film Czarownica (ang. Maleficent), który skupia się wokół postaci Diaboliny. W tytułową rolę wcieliła się amerykańska aktorka Angelina Jolie.

Wersja polska

edytuj

Pierwsza wersja (1962)

edytuj

Wersja polska: Studio Opracowań Filmów w Warszawie
Reżyseria: Henryka Biedrzycka
Teksty piosenek: Joanna Kulmowa
Wystąpili:

Lektor: Andrzej Łapicki

Druga wersja (1995)

edytuj

Wersja polska: Studio Opracowań Filmów w Warszawie
Reżyseria: Izabella Falewiczowa
Dialogi:

Teksty piosenek: Joanna Kulmowa
Dźwięk: Alina Hojnacka-Przeździak
Montaż: Gabriela Turant-Wiśniewska
Kierownictwo muzyczne: Mirosław Janowski
Kierownictwo produkcji: Mieczysława Kucharska
Wystąpili:

  1. Zarówno w pierwszej, jak i drugiej polskiej wersji językowej Diabolina jest anonimowa i jest nazywana Czarownicą. Imię Diabolina pojawiło się dopiero w licencjonowanych przez Walt Disney Company produktach książkowych na terenie Polski od lat 90.[3].

Przypisy

edytuj
  1. Film 1962 ↓, s. 15.
  2. Danièle Cybulskie, The Medieval Sleeping Beauty [online], Medievalists.net, 18 czerwca 2015 [dostęp 2023-06-05] (ang.).
  3. Kaczmarski 1997 ↓, s. 15.
  4. Disney Księżniczka 2021 ↓, s. 68-70.
  5. Disney Księżniczka 2021 ↓, s. 70-71.
  6. Disney Księżniczka 2021 ↓, s. 71-74.
  7. Disney Księżniczka 2021 ↓, s. 75-78.
  8. Disney Księżniczka 2021 ↓, s. 78-80.
  9. Śpiąca królewna / Sleeping Beauty (1959). Filmweb. [dostęp 2011-01-30]. (pol.).

Bibliografia

edytuj
  • Jacek Kaczmarski: Jacek Kaczmarski opowiada: Śpiąca Królewna. Disney Storybook Artists (ilustr.). Warszawa: Egmont Polska, 1997, seria: Seria Bajeczna. ISBN 83-7123-394-9. (pol.).
  • Historia Aurory. W: Disney Księżniczka: Skarbiec magicznych historii. Ewa Tarnowska (tłum.). Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2021. ISBN 978-83-8262-018-4. (pol.).
  • Idziemy do kina. „Film”. 23, 1962-06-10. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe. [dostęp 2023-06-05]. 

Linki zewnętrzne

edytuj