Śródmieście (Łódź)
Śródmieście – do 31 grudnia 1992 r. dzielnica Łodzi, licząca 6,8 km², zamieszkana przez ok. 62,4 tys. osób[1].
Dzielnica Łodzi | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miasto | |
Powierzchnia |
6,8 km² |
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności |
|
• gęstość |
9177,2 os./km² |
Położenie na mapie Łodzi![]() | |
51°45′18,15″N 19°27′34,50″E/51,755042 19,459583 |


Historia dzielnicy edytuj
Dzielnica Śródmieście 1946–1954 edytuj
Dzielnica administracyjna Śródmieście została utworzona na mocy uchwały Rady Narodowej m. Łodzi z dnia 27 maja 1946 jako jedna z 3 powstałych wtedy dzielnic Łodzi.
Podział miasta oparto wówczas na kryterium granic naturalno–krajobrazowych, jakimi były linia kolei obwodowej oraz pas wyburzeń między śródmieściem a północną częścią miasta.
Kierując się tym kryterium utworzono dzielnice: Północ, Południe i Śródmieście.
Dzielnica Śródmieście od wschodu, południa i zachodu ograniczona była torami kolei obwodowej – od wschodu i południa granica ta pokrywała się z granicą miasta Łodzi z lat 1915–1939 oraz 1945–1946.
Od strony północnej granica dzielnicy biegła początkowo wzdłuż ulic Telefonicznej, Północnej, Ogrodowej i Srebrzyńskiej. W następnych latach ulegała ona drobnym korektom.
Dzielnica Śródmieście 1954–1960 edytuj
Z dniem 1 stycznia 1954 wprowadzono podział Łodzi na 7 dzielnic. Zasięg dzielnicy Śródmieście został znacznie zmniejszony.
Zachodnią granicą dzielnicy stała się linia ulic Piotrkowskiej i Nowomiejskiej, od placu Reymonta do ul. Północnej.
Granica północna biegła ulicami: Północną, Solną, Pomorską, do Konstytucyjnej.
Granica wschodnia biegła ulicą Konstytucyjną do torów kolei Łódź – Koluszki, następnie wzdłuż torów do ul. Kopcińskiego, stąd wzdłuż toru bocznicy kolejowej „scheiblerowskiej” (obecny bieg ul. Wydawniczej) i dalej wzdłuż linii obecnej alei Śmigłego-Rydza do ul. Milionowej.
Granica południowa biegła ulicami: Milionową, Łęczycką i Przybyszewskiego, do placu Reymonta.
Dzielnica Śródmieście 1960–1992 edytuj
Od 1 stycznia 1960 r. wprowadzono kolejną korektę podziału administracyjnego.
Dzielnica Śródmieście uległa redukcji, poprzez wyłączenie z niej:
- – okolicy Wodnego Rynku (plac Zwycięstwa), na wschód od ulicy Dowborczyków, oraz całości terenów dawnych Zakładów Scheiblerowskich, aż po ulicę Piotrkowską w rejonie katedry; obszary te zasiliły dzielnicę Widzew,
- – pasa pomiędzy ulicami Przybyszewskiego a Milionową, przekazanego do nowo powstałej dzielnicy Górna.
Pewną rekompensatą terenową było włączenie do dzielnicy „Śródmieście” następujących obszarów:
- – pasa pomiędzy ulicami Pomorską a Północną i Telefoniczną (od ul. Solnej do dzisiejszego „Lumumbowa”) ze zlikwidowanej wówczas dzielnicy „Staromiejska”
- – pasa pomiędzy ulicami Piotrkowską a Wólczańską – od Czerwonej na południu do ul. Próchnika na północy, na szkodę dzielnicy Polesie oraz likwidowanej dzielnicy Ruda
- – kwartału pomiędzy ulicami: Próchnika, Piotrkowską-Nowomiejską, Ogrodową i Gdańską, również ze stratą dla dzielnicy Polesie.
W tej postaci dzielnica Śródmieście dotrwała do końca 1992 roku, czyli do czasu unifikacji gminy Łódź pod względem administracyjnym.
Podział administracyjny dawnej dzielnicy edytuj
Na terenie Śródmieścia wyróżnić można dwa osiedla administracyjne:
Zabytki i miejsca charakterystyczne edytuj
Na terenie dzielnicy Łódź-Śródmieście znajdują się m.in.:
- Reprezentacyjna ulica miasta – Piotrkowska, z eklektycznymi i secesyjnymi kamienicami z XIX i XX w.
- plac Wolności z klasycystycznym ratuszem z 1827 r., jeden z nielicznych na świecie placów w kształcie ośmiokąta foremnego
- Pasaż Meyera – prywatna ulica z eklektycznymi rezydencjami z 1886 r. (obecnie ul. St. Moniuszki)
- Aleja marsz. Józefa Piłsudskiego jest to jedna z głównych – przelotowych tras w Śródmieściu która łączy Widzew-Wschód z Retkinią; to przy niej znajdują się wysokie drapacze chmur, centrum handlowe Galeria Łódzka, Centrum Biznesu, Multiplex razem z Centrum Rozrywki, Hotel Ibis i centrum księgowo-usługowe Infosys.
- Śródmiejska Dzielnica Mieszkaniowa – jest to kompleks wieżowców, w których znajdują się biura i mieszkania.
- Neobarokowy pałac Juliusza Heinzla z 1882 r. przy ul. Piotrkowskiej 104 (obecnie siedziba władz miejskich)
- Pałac Jakuba Hertza z 1898 r. przy al. Kościuszki (obecnie rektorat Uniwersytetu Medycznego)
- Teatry: Wielki na pl. Dąbrowskiego, im. S. Jaracza przy ul. Jaracza, Nowy przy ul. Więckowskiego, Powszechny przy ul. Legionów, Muzyczny przy ul. Północnej
- Świątynie:
- – kościół rzymskokatolicki św. Józefa, drewniany, z 1768 r. przy ul. Ogrodowej (przeniesiony ze Starego Miasta)
- – neoromański kościół rzymskokatolicki Podwyższenia Świętego Krzyża z 1880 r. przy ul. Sienkiewicza
- – neobizantyjska cerkiew prawosławna św. Aleksandra Newskiego z 1884 r. przy ul. Kilińskiego
- – neorenesansowy kościół luterański Świętej Trójcy z 1891 r. na placu Wolności; od 1945 r. kościół rzymskokatolicki Zesłania Ducha Świętego
- – neoromański kościół luterański św. Jana z 1884 r. przy ul. Sienkiewicza; od 1945 r. kościół rzymskokatolicki Najświętszego Imienia Jezus oo. jezuitów
- – neogotycka rzymskokatolicka Bazylika Archikatedralna św. Stanisława Kostki z 1912 r. przy ul. Piotrkowskiej i pałac biskupi
- Grób Nieznanego Żołnierza przy ul. Piotrkowskiej 265
- dworzec kolejowy Łódź Fabryczna
- Galeria Wielkich Łodzian – jedyna chyba tego typu w Europie, tak oryginalna w formie i lokalizacji, ze znaną w całej Polsce Ławeczką Tuwima na ulicy Piotrkowskiej
- Największe graffiti na świecie – umieszczone na ścianie o powierzchni ponad 900 m kw. przy ul. Piotrkowskiej 152; rekord wpisany został do Księgi Rekordów Guinnessa
Przypisy edytuj
- ↑ a b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .