Święty Wojciech (Poznań)
Święty Wojciech – część Poznania, w obrębie Osiedla Stare Miasto, znajdująca się na północ od Starego Miasta, na niewielkim wzniesieniu (Wzgórze Św. Wojciecha) w stosunku do okolic Starego Rynku. Za dzielnicę Święty Wojciech uważa się teren przy ulicach: Święty Wojciech, Działowej, Wolnicy i Księcia Józefa.
Historia edytuj
Prawdopodobnie już w XI w. istniała tutaj osada książęca. W 1244 Przemysł I wymienił wzgórze na osadę przy kościele św. Gotarda, co umożliwiło lokację Poznania na obecnym miejscu w 1253. Od XIII w. Święty Wojciech był osadą z własnymi władzami – burmistrzem, rajcami i ławnikami. W późniejszych wiekach rozwinęło się tutaj znacząco rzemiosło służebne wobec Poznania, m.in. był tutaj browar i gorzelnia. W 1592 powstał cmentarz ewangelicki (dysydencki). W granice Poznania włączone w 1797. W 1793 liczyło 37 domów mieszczan[1]. W XIX i XX w. dzielnicę zabudowano kamienicami, które po II wojnie światowej uległy częściowemu zniszczeniu i zostały zastąpione architekturą socrealistyczną, odnowioną od strony ul. Wolnica przez władze miejskie w początku XXI w., z zachowaniem cech stylowych.
Walory historyczne i krajobrazowe edytuj
Święty Wojciech jest jedną z tych enklaw Poznania, gdzie zachował się unikatowy klimat historyczny i kulturowy, podkreślony przez wysokiej wartości zabytki, nekropolie i starą zieleń.
Obiekty w obrębie dzielnicy to:
- Kościół św. Wojciecha w Poznaniu wraz z kryptą zasłużonych i drewnianą dzwonnicą – gotycko-renesansowy (wcześniej romański) z XIII w. (przebudowy z XVI, XVII, XVIII, XIX w.),
- Kościół św. Józefa i klasztor karmelitów bosych w Poznaniu – barokowy z około 1635–1644,
- Klasztor karmelitanek bosych w Poznaniu (1945),
- Pomnik stulecia Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (2006),
- Pomnik Wojciecha Szczęsnego Kaczmarka (2011),
- Cmentarz Zasłużonych Wielkopolan,
- Pomnik Armii Poznań,
- Lodowisko Bogdanka.
Teren dzielnicy jest popularnym miejscem spacerów mieszkańców Poznania. Marcin Libicki uważa Wzgórze Św. Wojciecha za jedno z najładniejszych miejsc w Poznaniu[2], natomiast architekt Stanisław Sipiński twierdzi, że jest to miejsce unikatowe w skali europejskiej, mające klimat miast włoskich[3].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Zygmunt Boras, Lech Trzeciakowski, W dawnym Poznaniu, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 1971, s.227
- ↑ Marcin Libicki, Poznań – przewodnik, Piotr Libicki (ilustr.), Poznań: Wyd. „Gazeta Handlowa”, 1997, s. 304, ISBN 83-902028-4-0, OCLC 69302402.
- ↑ Bogna Kisiel, Poznań krok po kroku, wywiad ze Stanisławem Sipińskim, w: „Mój Poznań” (dodatek do „Głosu Wielkopolskiego”), 29.06.2010, s. 27.
Bibliografia edytuj
- Włodzimierz Łęcki, Piotr Maluśkiewicz, Poznań od A do Z, Poznań: KAW, 1986, s. 167, ISBN 83-03-01260-6, OCLC 835895412.
- Atlas architektury Poznania, Janusz Pazder (red.), Aleksandra Dolczewska, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2008, s. 326-327, ISBN 978-83-7503-058-7, OCLC 316600366.
- Poznań – plan miasta i okolic 1:20.000, Wydawnictwo Pietruska & Mierkiewicz, Poznań 2004, ISBN 83-87157-01-5.