Wikipedia

Świerklaniec (gmina)

gmina wiejska w województwie śląskim

Świerklaniec – gmina wiejska w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim. Została utworzona 1 października 1924 roku ze zlikwidowanego obszaru dworskiego Świerklaniec[2], a w późniejszych latach była powiększana o sąsiednie wsie. W latach 1975–1998 gmina administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Świerklaniec
gmina wiejska
Ilustracja
Urząd Stanu Cywilnego w Świerklańcu
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

śląskie

Powiat

tarnogórski

TERC

2413072

Siedziba

Świerklaniec

Wójt

Grzegorz Zadęcki[1]

Powierzchnia

44,63 km²

Populacja (31.12.2022)
• liczba ludności


13 018

• gęstość

291 os./km²

Nr kierunkowy

032

Kod pocztowy

42-622 (Świerklaniec, Orzech, Nowe Chechło), 42-620 (Nakło Śląskie)

Tablice rejestracyjne

STA

Adres urzędu:
ul. Młyńska 3
42-622 Świerklaniec
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw

4

Liczba miejscowości

4

Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego
Mapa konturowa powiatu tarnogórskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Świerklaniec”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Świerklaniec”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Świerklaniec”
Ziemia50°26′N 18°56′E/50,441389 18,936944
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedziba gminy to Świerklaniec.

Według danych z 31 grudnia 2022 roku[3] gminę zamieszkiwało 13 018 osób.

Położenie

edytuj

Gmina jest położona w południowo-wschodniej części powiatu tarnogórskiego i sąsiaduje z miastami:

oraz gminami:

Historia

edytuj

Gmina zbiorowa Świerklaniec[4] powstała w grudniu 1945[5] w powiecie tarnogórskim w województwie śląskim (śląsko-dąbrowskim)[6]. Według stanu z 1 stycznia 1946 gmina składała się z 4. gromad: Kozłowa Góra, Nakło, Orzech i Świerklaniec[7]. 6 lipca 1950 zmieniono nazwę województwa śląskiego na katowickie[8], a 9 marca 1953 kolejno na stalinogrodzkie[9].

Według stanu z 1 lipca 1952 gmina składała się z 4. gromad: Kozłowa Góra, Nakło, Orzech i Świerklaniec[10]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[11].

Osobny artykuł: Kozłowa Góra (gromada).
Osobny artykuł: Nakło (gromada w powiecie tarnogórskim).
Osobny artykuł: Świerklaniec (gromada).
Osobny artykuł: Żyglin (gromada).

Jednostkę reaktywowano 1 stycznia 1973 w tymże powiecie i województwie[12]. W jej skład weszły obszary sołectw Chechło Nowe, Orzech i Świerklaniec[12][13].

1 stycznia 1992 z gminy Świerklaniec do Tarnowskich Gór przeszła część wsi Nakło (62,00 ha)[14][15].

Miejscowości i części wsi

edytuj

Miejscowości leżące na terenie gminy Świerklaniec[16]:

  1. Bizja (część wsi Świerklaniec),
  2. Ostrożnica (część wsi Świerklaniec),
  3. Stare Chechło (nieofic. część wsi Świerklaniec),
  4. Żabieniec (nieofic. część wsi Świerklaniec, dawniej część wsi Stare Chechło).
  1. Wapienniki (część wsi Nakło Śląskie),
  2. Kolonia Nakło (nieofic. część wsi Nakło Śląskie),
  3. Kowaliki (nieofic. część wsi Nakło Śląskie),
 
Podział administracyjny Gminy Świerklaniec

Powierzchnia

edytuj

Według danych z roku 2002[17] gmina Świerklaniec ma obszar 44,26 km², w tym:

  • użytki rolne: 29%
  • użytki leśne: 47%

Gmina stanowi 6,89% powierzchni powiatu.

Infrastruktura

edytuj

(Stan na 30.04.2023)[18]

Gmina ma rozwiniętą sieć dróg. Przez gminę przechodzi droga krajowa nr. 78 oraz dwie drogi wojewódzkie, 911 oraz 912. Według planów ma powstać obwodnica Świerklańca oraz Nakła Śląskiego, która połączyłaby węzeł Pyrzowice z Tarnowskimi Górami. Przez gminę ma również przechodzić droga S11, jako obwodnica Tarnowskich Gór.

17 kwietnia 2023 roku otworzono Centrum Przesiadkowe w Świerklańcu, które mieści się przy ulicy Parkowej. Autobusy zatrzymują się na 4 stanowiskach:

Demografia

edytuj

Dane z 31 grudnia 2021[19]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
Jednostka osób % osób % osób %
Populacja 12 611 100 6461 51,2 6150 48,8
Gęstość zaludnienia
[mieszk./km²]		 268 144,6 137,9

W latach 2002–2021 liczba mieszkańców wzrosła o 17,9%, z 10 697 osób do 12 611 osób. Średni wiek mieszkańców wynosi 41,4 lat. 60,4% mieszkańców gminy Świerklaniec jest w wieku produkcyjnym, 18,9% w wieku przedprodukcyjnym, a 20,7% mieszkańców jest w wieku poprodukcyjnym.

Kultura

edytuj

W gminie funkcjonują 2 biblioteki, jedna w Świerklańcu, druga w Nakle Śląskim. W 2019 roku czytelników było 1467.

W miejscowości Nakło Śląskie znajduje się Centrum Kultury Śląskiej w Nakle Śląskim.

Edukacja

edytuj

(Stan na 30.04.2023)[20]

Przedszkola

edytuj
  • Zespół Szkolno-Przedszkolny im. Rodziny Wieczorków w Orzechu
  • Przedszkole „Pod Zielonym Listkiem” w Świerklańcu
  • Przedszkole „Topolino” w Nakle Śląskim
  • Niepubliczne Przedszkole „Aladyn” w Świerklańcu

Szkoły podstawowe

edytuj
  • Szkoła Podstawowa im. Kai Mireckiej w Nakle Śląskim
  • Szkoła Podstawowa im. Królowej Jadwigi w Nowym Chechle
  • Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Świerklańcu
  • Zespół Szkolno-Przedszkolny im. Rodziny Wieczorków w Orzechu

Szkoły średnie

edytuj
  • Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Nakle Śląskim

Sport

edytuj

W gminie mieści się 13 klubów sportowych w tym:

  • 4 kluby piłkarskie: LKS Unia Świerklaniec, LKS Przyszłość Nowe Chechło, Sokół Orzech, Orzeł Nakło Śląskie
  • 1 klub koszykarski: Orzechowski Koszykarski Klub Sportowy
  • 1 Akademia Sportów Konnych: Akademia Sportów Konnych w Świerklańcu
  • 1 klub squasha: Klub Sportowy Squash and More
  • 1 klub surfingu: Śląskie Stowarzyszenie Surfingu w Orzechu
  • 2 kluby kajakarskie: Klub Sportowy „Olimpijczyk” Nowe Chechło, Klub Sportowy „Świerklaniec”
  • 2 kluby sztuki walki: Klub Sportowy Karate „HAJIME”, UKS Judo Ahinsa
  • 1 klub piłki siatkowej: Klub Sportowy „Triumf” Nakło Śląskie

Zabytki

edytuj

Rekreacja

edytuj

Na terenie gminy znajdują się dwa duże sztuczne zbiorniki wodne:

  • Kozłowa Góra – zbiornik wybudowany w latach 1935–1939, ujęcie wody pitnej dla najbliższych okolic; stanowi ok. 12% obszaru gminy
  • Nakło-Chechło – zbiornik po byłym wyrobisku piasku, zamieniony w 1973 na jezioro, pełni funkcję rekreacyjno-wypoczynkową i stanowi ok. 2% powierzchni gminy.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Wybory Samorządowe 2024 [online], wybory.gov.pl [dostęp 2024-05-07] (pol.).
  2. ↑ Rozporządzenie Śląskiej Rady Wojewódzkiej z dnia 9 września 1924 r. w przedmiocie zniesienia obszarów dworskich w powiecie Tarnowskie Góry, „Dziennik Ustaw Śląskich”, R. III, nr 21, poz. 86, 03.10.1924 [skorygowana na 30.09.1924].
  3. ↑ Gmina Świerklaniec w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-03-05], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  4. ↑ Jako gmina jednostkowa gmina Świerklaniec funkcjonowała także za II Rzeczypospolitej (w latach 1922–1939) w powiecie tarnogórskim.
  5. ↑ Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 (Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki, Nr. 34, Kat, dnia 22 grudnia 1945 r.).
  6. ↑ Na podstawie ustawy z dnia 11 września 1944 o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22) oraz dekretu z 23 listopada 1944 o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74).
  7. ↑ Podział administracyjny województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad (według stanu z dnia 1 stycznia 1946). Katowice, Wrocław: Instytut Śląski, 1947.
  8. ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255.
  9. ↑ Dz.U. z 1953 r. nr 13, poz. 51.
  10. ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa.
  11. ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191.
  12. ↑ a b Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312.
  13. ↑ Uchwała Nr XX/99/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie katowickim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr. 12, Poz. 103).
  14. ↑ Dz.U. z 1992 r. nr 100, poz. 501.
  15. ↑ Dz.U. z 1991 r. nr 115, poz. 497.
  16. ↑ Mapa szczegółowa Polski 1:25 000, P47-S28-A, Tarnowskie Góry, 1933.
  17. ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  18. ↑ Centrum Przesiadkowe Świerklaniec już gotowe. Od poniedziałku zatrzymają się tam autobusy [online], Tarnowskiegory.info [dostęp 2023-04-30] (pol.).
  19. ↑ Gmina Świerklaniec (śląskie) » mapy, GUS, nieruchomości, noclegi, szkoły, regon, kody pocztowe, wypadki drogowe, bezrobocie, wynagrodzenie, zarobki, tabele, edukacja, demografia, przedszkola [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-05-04] (pol.).
  20. ↑ Oświata – Gmina Świerklaniec – Portal gov.pl [online], Gmina Świerklaniec [dostęp 2023-04-30] (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Świerklaniec_(gmina)&oldid=73843643”