Żółw stepowy

Żółw stepowy
	Testudo horsfieldii
	Gray, 1844
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	gady
Rząd	żółwie
Podrząd	żółwie skrytoszyjne
Rodzina	żółwie lądowe
Rodzaj	Testudo
Gatunek	żółw stepowy
Synonimy
	Agrionemys horsfieldii — Khozatsky & Młynarski, 1966; Chersine horsfieldii (Gray, 1844); Homopus burnesii Blyth, 1853; Testudinella Horsfieldii — Gray, 1873; Testudo baluchriorum Annandale, 1906;
	Agrionemys horsfieldii — Khozatsky & Młynarski, 1966; Chersine horsfieldii (Gray, 1844); Homopus burnesii Blyth, 1853; Testudinella Horsfieldii — Gray, 1873; Testudo baluchriorum Annandale, 1906;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Żółw stepowy (Testudo horsfieldii) – gatunek gada z podrzędu żółwi skrytoszyjnych z rodziny żółwi lądowych (Testudinidae).

Opis

Skorupa żółwia stepowego ma kształt owalny (podgatunek Testudo horsfieldii horsfieldii różni się okrągłą skorupą). Jest barwy oliwkowozielonej z ciemnymi plamami na każdej tarczce. Skorupa jest bardziej płaska niż u żółwi z rodzaju Testudo. Żółwie te mają ciemne łapy, miejscami żółtawe. Cechą charakterystyczną jest występowanie czterech pazurów na wszystkich kończynach.

Podgatunki

Wyróżnia się pięć podgatunków żółwia stepowego^[2]:

Testudo horsfieldii horsfieldii Gray, 1844
Testudo horsfieldii bogdanovi Chkhikvadze, 2008
Testudo horsfieldii kazachstanica Chkhikvadze, 1988
Testudo horsfieldii kuznetzovi Chkhikvadze, Ataev, Shammakov & Zatoka, 2009
Testudo horsfieldii rustamovi Chkhikvadze, Amiranschwili & Ataev, 1990

Rozmiary

Dorosłe osobniki mierzą od 15 do 23 cm, przy czym samice są większe od samców. Wielkość tę osiągają około 20 roku życia.

Środowisko

Żółwie te żyją na jałowych, suchych, skalistych i porośniętych trawami terenach stepów środkowoazjatyckich. Natomiast w norach, w których śpią, zimują i wypoczywają panuje stosunkowo wysoka wilgotność.

Pokarm

Żółwie stepowe dawniej były uważane za zwierzęta wszystkożerne z przewagą pokarmu roślinnego w diecie; nowsze badania wskazują jednak, że są one ściśle roślinożerne^[4]. Żywią się okresowo dostępną roślinnością, lecz unikają traw. Z nastaniem lata pożywienie staje się mniej soczyste. Dieta dziko żyjących żółwi stepowych jest obfita w błonnik, zaś uboga w białko. Ponadto jest ona zmienna i zależna od sezonu oraz związanej z nim dostępności określonych gatunków roślin. W diecie tej występują przykładowo takie gatunki jak: Ceratocephalus falcatus, Papaver pavoninum, Koelpinia linearis.

Zachowanie

Żółwie te są aktywne głównie wiosną, po okresie zimowej hibernacji. Wówczas rozpoczynają szukanie partnera do godów. Zazwyczaj żółwie te zapadają w letni letarg (estywacja), który często przeradza się w sen zimowy, rozpoczynający się z nastaniem jesieni. W okresach deszczowych, kiedy ziemia jest miękka, żółw stepowy kopie nory dochodzące do 2 metrów długości, które są zakończone większą komorą, w której może się swobodnie obrócić. Nory służą za miejsce snu oraz letniego i zimowego spoczynku. Zdarza się, że jedną norę zamieszkuje jednocześnie kilka żółwi.

Rozmnażanie

Żółwie osiągają dojrzałość płciową w wieku 3–5 lat. W maju lub czerwcu samica składa 2–6 jaj (przeważnie 3), z których po okresie trwającej 80–110 dni inkubacji wykluwają się młode żółwie^[5].

Występowanie

Żółwie te występują naturalnie na terenie Wielkiego Stepu i na południe od niego. Występują w Iranie, Pakistanie, Afganistanie, Turkmenistanie, Uzbekistanie, Tadżykistanie, Kirgistanie i południowym Kazachstanie, także w skrajnie północno-zachodnich Chinach (w prowincji Sinciang)^[2]^[3]^[6]^[7]. Stwierdzany był także w Armenii, Azerbejdżanie i Rosji, ale według obecnej wiedzy nie występuje w tych krajach^[2]. Populacja stwierdzona w Mongolii prawdopodobnie została introdukowana^[6].

Ochrona

Gatunek Testudo horsfieldii wymieniony jest w aneksie B Rozporządzenia Rady (WE) Nr 338/97 w sprawie handlu dzikimi zwierzętami oraz w załączniku II konwencji CITES^[8]^[9].

Hodowla w terrarium

Żółw stepowy musi posiadać przestronne, odpowiednio wyposażone terrarium. Terrarium powinno mieć wielkość minimum 1m x 0,5m x 0,3m (długość/szerokość/wysokość), można zbudować je z płyty osb lub ze szkła, jednakże to drugie rozwiązanie jest znacznie bardziej kosztowne. Niezbędnym jego wyposażeniem jest lampa grzewcza (tzw. lustrzanka), świetlówka emitująca promieniowanie UVB, basenik z wodą oraz odpowiednio gruba warstwa podłoża. Najlepszym podłożem jest nienawożona ziemia ogrodowa z domieszką piasku, mocno ubita. Może być obsadzona darnią i roślinami karmowymi. Nie należy stosować samego piasku z uwagi na ryzyko zaczopowania układu pokarmowego i brak stabilnego oparcia podczas chodzenia.

Hodowanego w terrarium żółwia należy karmić wyłącznie pokarmem roślinnym. Nie wolno podawać warzyw, owoców ani białka zwierzęcego. Częstym błędem jest podawanie sałaty, która, z powodu nieodpowiedniego stosunku wapnia do fosforu oraz dużej zawartości szczawianów, uniemożliwia odpowiednie przyswajanie wapnia^[10]. Prawidłowo odżywiany żółw rośnie wolno i ma ledwo widoczne przyrosty.

W okresie letnim wskazane jest, aby żółwie stepowe przebywały na specjalnym, odpowiednio zabezpieczonym przed ucieczką i drapieżnikami, wybiegu zewnętrznym.

Należy również uważać na zbyt duże wystawienie żółwia stepowego na działanie promieni słonecznych.

Przypisy

↑ Testudo horsfieldii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g P. Uetz & J. Hallermann, Testudo horsfieldii, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-02-17] (ang.).
↑ ^a ^b Testudo horsfieldii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Lagarde, F., Bonnet, X., Corbin, J., Henen, B., Nagy, K., Mardonov, B. & Naulleau, G.. Foraging behaviour and diet of an ectothermic herbivore: Testudo horsfieldi. „Ecography”. 26, s. 236-242, 2003. (ang.).
↑ Żółw stepowy (testudo horsfieldii) - o gatunku [online], 19 października 2006 [dostęp 2024-02-17] .
↑ ^a ^b R. Midtgaard: Testudo. RepFocus. [dostęp 2024-02-17]. (ang.).
↑ Turtle Taxonomy Working Group i inni, Turtles of the World: Annotated Checklist and Atlas of Taxonomy, Synonymy, Distribution, and Conservation Status (9th Ed.), Chelonian Research Foundation & Turtle Conservancy, 2021, s. 305–307, DOI: 10.3854/crm.8.checklist.atlas.v9.2021, ISBN 978-0-9910368-3-7 [dostęp 2024-02-17] .
↑ UNEP-WCMC Species Database [online] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-03] (ang.).
↑ Testudo horsfieldii, [w:] Species+ [online], UNEP-WCMC, CITES Secretariat [dostęp 2024-02-17] (ang.).
↑ Cyryl Przybyszewski: Zwierzęta w terrarium. Szczecin: Wydawnictwo "Glob", 1986. ISBN 83-70070-35-3.

Bibliografia

O gatunku i podgatunkach żółwia stepowego
Cohen M. A.: Russian Tortoise, Testudo horsfieldii
Pfau B., Fritz Ch.: Care and Breeding of the Afghan or Steppe tortoise, Testudo horsfieldii. dght.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-07)].

Linki zewnętrzne

Cykl życiowy i dieta żółwia stepowego w naturze (pol.)
Dieta żółwia stepowego. zolw.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-23)]. (pol.).
Opis żółwia stepowego
Artykuł o rozmnożeniu żółwia stepowego, wraz ze zdjęciami z wylęgu
The Reptile Database. (ang.).

[itis-1] Testudo horsfieldii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[rd-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g P. Uetz & J. Hallermann, Testudo horsfieldii, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-02-17] (ang.).

[iucn-3] Testudo horsfieldii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[4] Lagarde, F., Bonnet, X., Corbin, J., Henen, B., Nagy, K., Mardonov, B. & Naulleau, G.. Foraging behaviour and diet of an ectothermic herbivore: Testudo horsfieldi. „Ecography”. 26, s. 236-242, 2003. (ang.).

[zinfo-5] Żółw stepowy (testudo horsfieldii) - o gatunku [online], 19 października 2006 [dostęp 2024-02-17] .

[repfocus-6] R. Midtgaard: Testudo. RepFocus. [dostęp 2024-02-17]. (ang.).

[totw-7] Turtle Taxonomy Working Group i inni, Turtles of the World: Annotated Checklist and Atlas of Taxonomy, Synonymy, Distribution, and Conservation Status (9th Ed.), Chelonian Research Foundation & Turtle Conservancy, 2021, s. 305–307, DOI: 10.3854/crm.8.checklist.atlas.v9.2021, ISBN 978-0-9910368-3-7 [dostęp 2024-02-17] .

[8] UNEP-WCMC Species Database [online] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-03] (ang.).

[cites-9] Testudo horsfieldii, [w:] Species+ [online], UNEP-WCMC, CITES Secretariat [dostęp 2024-02-17] (ang.).

[10] Cyryl Przybyszewski: Zwierzęta w terrarium. Szczecin: Wydawnictwo "Glob", 1986. ISBN 83-70070-35-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]