Żararaka lancetowata
Ten artykuł od 2012-08 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Żararaka lancetowata, kajsaka (Bothrops atrox) – gatunek jadowitego węża z podrodziny grzechotników w rodzinie żmijowatych.
| ||
Bothrops atrox[1] | ||
(Linnaeus, 1758) | ||
![]() | ||
Systematyka | ||
Domena | eukarionty | |
Królestwo | zwierzęta | |
Typ | strunowce | |
Podtyp | kręgowce | |
Gromada | zauropsydy | |
Podgromada | diapsydy | |
Rząd | łuskonośne | |
Podrząd | węże | |
Rodzina | żmijowate | |
Podrodzina | grzechotniki | |
Rodzaj | Bothrops | |
Gatunek | żararaka lancetowata |
Występowanie
W rozmaitych biotopach, również w środowisku zmienionym przez człowieka, często na plantacjach i polach uprawnych w Ameryce Środkowej i Południowej[2], na tym obszarze jest jednym z najczęściej spotykanych węży jadowitych. Spotyka się ją również na wyspach: Martynika, Saint Lucia, Trynidad i Tobago, na których została sztucznie zaaklimatyzowana przez plantatorów, aby jej obecność w buszu i dżungli odstraszała niewolników od ucieczek z plantacji[potrzebny przypis].
Wygląd
Kajsaka prowadzi naziemny tryb życia. Barwa ciała żółtobrązowa, zielonkawa lub brązowa z ciemnymi trójkątnymi plamami w jasnej obwódce, brzuch jasny, zwykle kremowy lub jasnobrązowy bez plam, głowa wydłużona, pysk oszczepowato zaostrzony, wierzch głowy czekoladowobrązowy. Długość zazwyczaj około 100 cm, maksymalnie 150 cm[3], według niektórych źródeł może osiągać do 200 cm długości[4]. Na terenie swego występowania jest najpospolitszym wężem jadowitym, a ze względu na swą agresywność powoduje największą liczbę ugryzień.
Dymorfizm płciowy
Dymorfizm płciowy wyrażony w długości ciała jest szeroko rozpowszechniony u węży i jest przedmiotem licznych badań. Żararaka lancetowata jest płciowo dymorficzna, samice są większe niż samce, z wyjątkiem długości ogona. Osobniki żeńskie mają również stosunkowo większe głowy, różniące się nie tylko wielkością, ale także kształtem. Wyniki badań wskazują, że zarówno wielkość, jak i kształt głowy różnią się znacznie już u nowo wyklutych. Zmiany kształtu głowy w B. atrox wiążą się z allometrią i podążają za podobnymi trendami u obu płci: nowo wyklute mają stosunkowo krótszą i bardziej rozrośniętą głowę oraz krótszy pysk, podczas gdy u dorosłych osobników widoczna jest szersza i spłaszczona głowa.[5]
Fizjologia i zachowanie
Jad kajsaki w badaniach laboratoryjnych jest trochę słabszy niż u innych gatunków dużych żararak, ale wydzielina przy ukąszeniu w dużej ilości może być dla człowieka bardzo niebezpieczna. Żyworodna samica może wydać na świat ponad 100 młodych[3]. Żywi się drobnymi ssakami, głównie gryzoniami. Jak większość grzechotników poluje z zasadzki.
Jad żmii zawiera reteplazę, używaną w diagnostyce laboratoryjnej do oceny czasu batroksobinowego układu krzepnięcia.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Bothrops atrox, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Bothrops atrox (Barba Amarilla, Fer-de-Lance, common lancehead), Animal Diversity Web [dostęp 2018-03-21] (ang.).
- ↑ a b David Burnie (red.): Królestwo zwierząt. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 398. ISBN 83-7311-632-X.
- ↑ Bothrops atrox (LINNAEUS, 1758) (ang.). The Reptile Database. [dostęp 11 września 2010].
- ↑ Fernanda Magalhães da Silva i inni, Sexual dimorphism and ontogenetic changes of Amazonian pit vipers ( Bothrops atrox ), „Zoologischer Anzeiger - A Journal of Comparative Zoology”, 271, s. 15–24, DOI: 10.1016/j.jcz.2017.11.001 [dostęp 2018-03-21] .