Żarki

Żarki
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Rynek w Żarkach
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	myszkowski
Gmina	Żarki
Burmistrz	Klemens Podlejski
Powierzchnia	25,68 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności; • gęstość	; 4551; 178,9 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 34
Kod pocztowy	42-310
Tablice rejestracyjne	SMY
	Położenie na mapie gminy Żarki Żarki
	Położenie na mapie Polski Żarki
	Położenie na mapie województwa śląskiego Żarki
	Położenie na mapie powiatu myszkowskiego Żarki
	50°37′27″N 19°21′50″E/50,624167 19,363889
TERC (TERYT)	2409054
SIMC	0932643
	Urząd miejskiul. Kościuszki 15/17; 42-310 Żarki
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa

Żarki – miasto w Polsce położone w województwie śląskim, w powiecie myszkowskim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Żarki.

W 1595 roku miasto położone w powiecie lelowskim województwa krakowskiego było własnością Aleksandra Myszkowskiego^[2].

Demografia Edytuj

Piramida wieku mieszkańców Żarek w 2014 r.^[1]:

Dzielnice Edytuj

Biblioteka i Gimnazjum im. Jana Pawła II w Żarkach

W skład Żarek wchodzi 5 dzielnic:

Historia Edytuj

Żarki w granicach Korony Królestwa Polskiego na mapie Wacława Grodzieckiego wydanej w 1592 roku.

Po raz pierwszy Żarki wzmiankowano w spisie świętopietrza z lat 1325–1327. W 1370 r. osadę otrzymał jako lenno książę Władysław Opolczyk. Prawa miejskie miasto uzyskało przed 1382 r. W 1406 r. Władysław Jagiełło przeniósł je z prawa polskiego na prawo średzkie. W 1466 r. miał istnieć tu zamek, którego bronił podczas najazdu Jakub Kreza^[3].

W 1556 r. ustanowiono w mieście targ, który odbywał się w każdy wtorek i trzech jarmarków w roku^[4]. Około 1620 r. Mikołaj Koryciński rozpoczął tu budowę dworu obronnego^[5]. W 1664 r. miasto zostało zniszczone przez wielki pożar. W 1827 r. ludność żydowska stanowiła ok. 27% mieszkańców. W I poł. XIX w. Piotr Steinkeller założył w mieście zakład produkcji maszyn rolniczych. Żarki utraciły prawa miejskie za udział mieszkańców w powstaniu styczniowym.

II wojna światowa Edytuj

Po wybuchu II wojny światowej, w dniu 4 września 1939 r. żołnierze niemieccy rozstrzelali w Żarkach 104 mieszkańców. Podczas okupacji hitlerowskiej, w 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 3500 Żydów. W 6 października 1942 zostali wywiezieni do obozu zagłady Treblinka II i tam zamordowani^[6]. Podczas likwidacji getta żydowskiego, w dniu 6 października 1942 r. Niemcy rozstrzelali na kirkucie grupę trzystu Żydów. 28 marca 1944 roku grupa partyzantów Armii Ludowej skonfiskowała 10 000 kartek żywnościowych o wartości 100 tys. marek. Akcją dowodził Franciszek Szlachcic^[7].

Okres powojenny Edytuj

W dniu 1 lipca 1949 r. Żarki odzyskały prawa miejskie (miasto utworzono z gromad Żarki i Leśniów na podstawie rozporządzenia Ministra Administracji Publicznej z 9 sierpnia 1949 r.).

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa częstochowskiego.

Zabytki Edytuj

Kościół parafialny pw. Świętych Szymona i Judy

Rynek w Żarkach w 2007 r. (przed przebudową)

Kościół szpitalny św. Barbary

Ruiny kościoła św. Stanisława

Jarmark przy stodołach

Sanktuarium Matki Bożej Leśniowskiej Patronki Rodzin
strażnica Przewodziszowice z XIV w.;
kościół św. Szymona i Judy Tadeusza z 1522 r. i rozbudowany w XVII w.;
kościół św. Barbary z XVII w.;
pozostałości zespołu dworskiego Korycińskich z XVIII w. – mur i baszta;
ruiny kościoła św. Stanisława, zbudowanego przed 1782 r.^[8];
kamienne stodoły z końca XIX i początku XX w. przy ul. Ofiar Katynia, w których nakręcono kilka kadrów do filmu Lecha Majewskiego Młyn i krzyż;
cmentarz parafialny^[9].

Zabytki kultury żydowskiej

Wspólnoty wyznaniowe Edytuj

Na terenie Żarek funkcjonuje parafia rzymskokatolicka Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza.

Transport Edytuj

Węzeł drogowy – krzyżują się tu drogi wojewódzkie 789, 792 oraz 793. W odległości 18 km od miasta przebiega międzynarodowa trasa E75 Gdańsk – Cieszyn.

Zobacz też Edytuj

Muzeum Dawnych Rzemiosł w Żarkach

Przypisy Edytuj

↑ ^a ^b Żarki w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 109.
↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2013-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-25)].
↑ M. Antoniewicz, Niektóre problemy genezy miasta Żarki na tle politycznych dziejów regionu w XIV w., w: Szkice z dziejów Żarek, red. H. Rola, Katowice 1984
↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2013-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-28)].
↑ Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part A, s. 350 .
↑ Józef Bolesław Garas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942–1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 420
↑ :: UMiG Żarki ::. umigzarki.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-12)]..
↑ SPIS OBIEKTÓW NIERUCHOMYCH WPISANYCH DO REJESTRU ZABYTKÓW Z TERENU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2020-06-02]

Linki zewnętrzne Edytuj

Miasto i Gmina Żarki
Żarki 4.) osada miejska, powiat będziński, 7 w. od st. Myszków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 736 .

[populacja2016-1] Żarki w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[2] Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 109.

[3] Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2013-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-25)].

[4] M. Antoniewicz, Niektóre problemy genezy miasta Żarki na tle politycznych dziejów regionu w XIV w., w: Szkice z dziejów Żarek, red. H. Rola, Katowice 1984

[5] Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2013-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-28)].

[6] Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part A, s. 350 .

[7] Józef Bolesław Garas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942–1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 420

[8] :: UMiG Żarki ::. umigzarki.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-12)]..

[9] SPIS OBIEKTÓW NIERUCHOMYCH WPISANYCH DO REJESTRU ZABYTKÓW Z TERENU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2020-06-02]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]