Żelazny Most (wieś)
Żelazny Most (niem. Eisemost) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie polkowickim, w gminie Polkowice[2]. Wieś leży na Wzgórzach Polkowickich (południowa część Wzgórz Dalkowskich)[4]. Najstarsza wzmianka o wsi pochodzi z 1315 roku[5].
| wieś | |
_ID_596753.jpg) Kościół pw. św. Barbary | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
207 m n.p.m. |
| Liczba ludności (III 2011) |
161[2] |
| Strefa numeracyjna |
76 |
| Kod pocztowy |
59-101[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DPL |
| SIMC |
0366646 |
Położenie na mapie gminy Polkowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu polkowickiego  | |
 51°28′39″N 16°10′18″E/51,477500 16,171667[1] | |
Podział administracyjny edytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 1064232 | Gilów | przysiółek |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego.
Położenie edytuj
Leży 12 km na północ od Lubina, 8 km na południowy zachód od Polkowic[8].
Historia edytuj
Najstarsza wzmianka pochodzi z 1315 r., leży wśród ładnych wzniesień morenowych pokrytych lasami. W XVII w. własność polskiego szlachcica Andrzeja Kłobuczyńskiego i jego spadkobierców do połowy XIX w[5].
Nazwa edytuj
Nazwa wywodzi się prawdopodobnie ze złego przetłumaczenia nazwy niemieckiej – Eisemost (sama nazwa nie oznacza nic, natomiast Eisen to żelazny). Niewykluczone, że nazwa wsi jest dawnym połączeniem słowa niemieckiego: eisen i polskiego: most i pochodzi od nieistniejącego, trudnego do zlokalizowania dziś mostu z rudy darniowej[9].
Zabytki edytuj
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[10]:
- kościół filialny pw. św. Barbary, obiekt jednonawowy, o konstrukcji ryglowej, orientowany, z wieżyczką od zachodu. Wzmiankowany w 1376 r. Pierwotny obiekt rozebrany; obecny powstał z fundacji Andrzeja Kłobuczyńskiego w 1664 r. Ołtarz pochodzi z 1425 r., przebudowany w 1674 r. oraz w XVIII w., chrzcielnica kamienna z 1666 r., sufit drewniany z ornamentem. Obok kościoła są pochowani członkowie rodu Kłobuczyńskich.
- piętrowy dwór (A/3446/1514 z 27.01.1966) barokowy z drugiej połowy XVIII w., własność m.in. potomków Andrzeja Kłobuczyńskiego, zbudowany na planie prostokąta, kryty wysokim dachem mansardowym, wejście główne znajduje się centralnie w ścianie frontowej, w pseudoryzalicie nad nim skromny balkon z zabudowaną balustradą, a wyżej fronton. W ruinie, do czasów współczesnych pozostały ściany zewnętrzne.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 163559
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1621 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Grzegorz Kardyś, Żelazny Most i Małe Rynarcice, Głogów: Drukarnia Wydawnictwo „Druk-Ar”, 2011, ISBN 978-83-60087-61-9 (pol.).
- ↑ a b Jan Biliński, Lubin i okolice. Informator, Wrocław: Wydawnictwo im. Ossolińskich, 1976.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Marek Micka, Mapa przyrodniczo-turystyczna powiatu polkowickiego 1:60 000, Wioletta Micka, Wydanie 2, Jelenia Góra: Wydawnictwo Kartograficzne JEL-KART, 2014, ISBN 978-83-60866-06-1 (pol.).
- ↑ Geoexplorer- Pałac w Żelaznym Moście. [dostęp 2016-01-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 marca 2015)].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 141. [dostęp 2012-09-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
Bibliografia edytuj
- Jan Biliński: Lubin i okolice. Informator. Wrocław: Wydawnictwo im. Ossolińskich, 1976.