Żwirowiec orientalny
Żwirowiec orientalny[3] (Glareola maldivarum) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny żwirowcowatych (Glareolidae). Występuje w południowo-wschodniej i wschodniej Azji, zimuje bardziej na południe – aż po Australię. Nie jest zagrożony wyginięciem.
| Glareola maldivarum[1] | |
| J. R. Forster, 1795 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Parvordo | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
żwirowiec orientalny |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
 okres lęgowy przeloty zimowiska | |
Taksonomia edytuj
Po raz pierwszy gatunek opisał Johann Reinhold Forster na podstawie holotypu z okolic Malediwów. Nadał mu nazwę Glareola (Pratincola) Maldivarum[4]. Obecnie (2021) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny podtrzymuje nazwę G. maldivarum. Uznaje gatunek za monotypowy[5]. Dawniej żwirowca orientalnego uznawano za jeden gatunek ze żwirowcem łąkowym (G. pratincola)[4].
Morfologia edytuj
Długość ciała wynosi 23–25 cm, rozpiętość skrzydeł 58–64 cm, masa ciała 59–95 g[4]. Długość skrzydła 170–200 mm, długość górnej krawędzi dzioba 12–15 mm, długość skoku 30–37 mm, długość ogona 71–59 mm. Głębokość wcięcia w ogonie wynosi 22–23 mm u samców, 17–30 mm u samic. Żwirowce orientalne upierzeniem bardzo przypominają żwirowce łąkowe i stepowe (G. nordmanni). Wyróżniają się całkowicie ciemnymi lotkami II rzędu (tylko u ptaków dorosłych) i kasztanowymi pokrywami podskrzydłowymi. U dorosłych wierzch skrzydła jest całkowicie ciemny, jak u żwirowców stepowych. Osobniki młodociane mają bardzo cienkie, płowobiałe obrzeżenie lotek II rzędu, cieńsze niż u młodocianych żwirowców łąkowych. W porównaniu do żwirowców łąkowych we wszystkich szatach żwirowce orientalne zdają się mieć większą płowopomarańczową plamę w niższej części piersi[6].
Zasięg występowania edytuj
Żwirowce orientalne są wędrowne. Gniazdują na obszarze od skrajnie południowej Syberii, wschodniej Mongolii i północno-wschodnich Chin (Heilongjiang) na południe po północne Indie, Sri Lankę, południowo-wschodnią Azję i Tajwan. Lokalnie gniazdują także w zachodniej Japonii i Wyspach Riukiu. Lęgi stwierdzono również w południowym Pakistanie, na północnych Filipinach i Borneo. Zimują na obszarze od Malediwów, Indii i południowo-wschodniej Azji przez Indonezję i Nową Gwineę po Australię[4]. Większość żwirowców orientalnych na miejsce zimowania wybiera Australię. Sporadycznie zagubione ptaki docierają do Nowej Zelandii[7].
Ekologia i zachowanie edytuj
Zwyczajami żwirowce orientalne nie różnią się od żwirowców łąkowych[6]. Zamieszkują otwarte obszary, takie jak łąki, pastwiska, lotniska, boiska i okolice obszarów podmokłych (bagna, okolice rzek, jezior, solnisk, zarybionych stawów i pól ryżowych)[7]. Pożywieniem żwirowców orientalnych w sezonie lęgowym są owady i inne naziemne stawonogi, szczególnie prostoskrzydłe i chrząszcze[4]. Poza sezonem lęgowym również zjadają bezkręgowce, takie jak ważki, prostoskrzydłe, chrząszcze, ćmy, mrówki, termity, pszczoły i osy[7].
Lęgi edytuj
Zniesienia przypadają na okres od kwietnia do czerwca. Na obszarach otwartych gniazdują w luźnych koloniach, często tuż po pożarach[4]. Gniazdo to zazwyczaj płytki dołek w ziemi. Zniesienie liczy 2 lub 3 jaja. Okres inkubacji i czas, po jakim młode są w pełni opierzone, nie są znane. Według różnych źródeł trwają tyle samo, co u żwirowców łąkowych, u których wysiadywanie trwa 17–19 dni[7].
Status edytuj
IUCN uznaje żwirowca orientalnego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2021). Liczebność światowej populacji szacuje się na około 2,9-3 miliony osobników. Globalny trend liczebności uznawany jest za spadkowy ze względu na utratę i degradację siedlisk, a także polowania[2][8].
Przypisy edytuj
- ↑ Glareola maldivarum, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Glareola maldivarum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Glareolidae Brehm,CL, 1831 - żwirowcowate - Coursers and Pratincoles (Wersja: 2015-09-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-01-29].
- ↑ a b c d e f Maclean, G.L. & Kirwan, G.M: Oriental Pratincole (Glareola maldivarum). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2017. [dostęp 2017-03-04].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-09-28]. (ang.).
- ↑ a b Marchant, Tony Prater & Peter Hayman: Shorebirds. Christopher Helm, 1986, s. 255. ISBN 978-1-4081-3515-0.
- ↑ a b c d Glareola maldivarum – Oriental Pratincole. [w:] Species Profile and Threats Database [on-line]. Australian Department of the Environment and Energy. [dostęp 2017-03-04].
- ↑ Oriental Pratincole Glareola maldivarum. BirdLife International. [dostęp 2021-09-28].
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).