Żytawa
Żytawa[1] (niem. Zittau; górnołuż. Žitawa, wym. [ˈʒʲitawa]) – miasto w Niemczech, w kraju związkowym Saksonia, w okręgu administracyjnym Drezno, w powiecie Görlitz, przy granicy z Polską i Czechami, w Łużycach Górnych. Do 31 lipca 2008 Żytawa była stolicą powiatu Löbau-Zittau.
| |||
| |||
| |||
| Państwo |  Niemcy
| ||
| Kraj związkowy | Saksonia | ||
| Powiat | Görlitz | ||
| Powierzchnia | 66,74 km² | ||
| Wysokość | 242 m n.p.m. | ||
| Populacja (31 grudnia 2014) • liczba ludności • gęstość |
25 792 386 os./km² | ||
| Nr kierunkowy | 03583 | ||
| Kod pocztowy | 02763, 02788 | ||
| Tablice rejestracyjne | ZI | ||
Położenie na mapie Saksonii   Żytawa | |||
Położenie na mapie Niemiec  Żytawa | |||
 50°54′N 14°48′E/50,900000 14,800000
| |||
| Strona internetowa | |||
Portal  Niemcy
| |||
Miasto należy do Związku Sześciu Miast.
HistoriaEdytuj
.jpg)
W latach 1319–1337 Żytawa znajdowała się pod panowaniem piastowskiego księcia jaworskiego Henryka I. Następnie przeszła we władanie Królestwa Czech. W 1346 Żytawa była jednym z miast-założycieli Związku Sześciu Miast. Na mocy postanowień pokoju praskiego w 1635 wraz z większą częścią Łużyc przypadła Saksonii. W 1806 Żytawa została częścią Królestwa Saksonii. Od 1871 w granicach zjednoczonych Niemiec.
W czasie II wojny światowej w miejscowości znajdowała się filia obozu koncentracyjnego Groß-Rosen[2]. W 1945 znalazła się w radzieckiej strefie okupacyjnej Niemiec, z której w 1949 utworzono NRD. Od 1990 w granicach odtworzonego Wolnego Kraju Saksonia oraz Republiki Federalnej Niemiec.
1 maja 2004 w Żytawie miała miejsce uroczystość przyjęcia Polski i Czech do Unii Europejskiej, w której uczestniczyli premier Polski Leszek Miller, premier Czech Vladimír Špidla i kanclerz Niemiec Gerhard Schröder.
Z okolic Żytawy i pobliskiego Lubija swoje korzenie wywodzi polsko-niemiecki ród szlachecki Oppeln-Bronikowskich.
W 1812 roku w Żytawie zmarł powstaniec kościuszkowski i uczestnik wojen napoleońskich Maciej Mirosławski.
12 listopada 1949 w okolicy Żytawy przy próbie ucieczki z Polski został ujęty Tadeusz Cieśla, wielokrotny kurier Armii Andersa zajmujący się przemycaniem do zachodnich stref okupacyjnych osób zagrożonych prześladowaniami w kraju.
DemografiaEdytuj
Miasto liczy 25 950 mieszkańców (2013).
ZabytkiEdytuj
- Wielka zasłona Wielkopostna z 1472 r. w Kościele-Muzeum Św. Krzyża (Museum Kirche zum Heiligen Kreuz);
- dawny „Dom Solny” z 1511 r. (Salzhaus);
- renesansowy ratusz;
- Stare Miasto z fontannami;
- klasztor franciszkanów (obecnie muzeum miejskie – Kulturhistorisches Museum Franziskanerkloster);
- Kościół katolicki pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny
- Kościół Trójcy Świętej
- Kościół szpitalny pw. św. Jakuba
- gmach poczty;
- wieża ciśnień;
- dworzec kolejowy.
Edukacja i kulturaEdytuj
Miasto jest siedzibą Uniwersytetu Nauk Stosowanych Zittau/Görlitz (Hochschule Zittau/Görlitz) oraz Międzynarodowego Instytutu Uniwersyteckiego (Internationales Hochschulinstitut Zittau) – jednostki centralnej Uniwersytetu w Dreźnie. W Zittau działa Teatr im. Gerharta Hauptmanna.
Jest to także miasto narodzin Heinricha Marschnera.
TransportEdytuj
Znajdowały się tutaj dwa drogowe przejścia graniczne z Polską:
oraz tranzyt przez Polskę Żytawa – Gródek nad Nysą przez wiadukt kolejowy w Żytawie.
Dworzec Główny w Żytawie jest węzłem kolejowym następujących linii:
- Zittau – Hrádek nad Nisou – Liberec
- Zittau – Varnsdorf – Rybniště / Seifhennersdorf (Mandaubahn)
- Zittau – Görlitz – Cottbus (Neißetalbahn)
- Zittau – Bischofswerda – Dresden Hbf
- Zittau – Zittau Süd – Bertsdorf – Kurort Oybin / Kurort Jonsdorf (linia wąskotorowa)
W czasach NRD produkowany był tu samochód Robur w fabryce VEB ROBUR-Werke Zittau w latach 1962–1991 jako ciężarówka i autobus. Ostatnie egzemplarze zjechały z taśmy produkcyjnej w roku 1991[3].
Klimat (1979-2013)Edytuj
| Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rekordy maksymalnej temperatury [°C] | 14.3 | 15.5 | 19.6 | 27.8 | 30.2 | 34.1 | 36.3 | 36.0 | 28.8 | 25.2 | 17.3 | 12.8 | 36,3 |
| Średnie temperatury w dzień [°C] | 1.0 | 2.5 | 7.2 | 13.1 | 18.4 | 21.0 | 23.0 | 23.0 | 18.1 | 12.6 | 5.9 | 2.3 | 12,3 |
| Średnie dobowe temperatury [°C] | -1.5 | -0.7 | 3.0 | 7.7 | 12.7 | 15.5 | 17.3 | 16.9 | 12.8 | 8.4 | 3.3 | 0.0 | 8,0 |
| Średnie temperatury w nocy [°C] | -4.2 | -3.7 | -0.5 | 2.6 | 6.9 | 10.2 | 11.9 | 11.5 | 8.5 | 4.8 | 0.8 | -2.4 | 3,9 |
| Rekordy minimalnej temperatury [°C] | -25.1 | -22.7 | -14.4 | -9.2 | -3.2 | 0.4 | 3.9 | 3.5 | -0.1 | -7.8 | -14.7 | -23.7 | -25,1 |
| Opady [mm] | 58 | 47 | 54 | 43 | 62 | 76 | 96 | 89 | 61 | 47 | 57 | 62 | 753 |
| Średnia liczba dni z opadami | 12 | 10 | 11 | 9 | 11 | 12 | 12 | 11 | 10 | 9 | 11 | 13 | 131 |
| Źródło: Na podstawie 35-lecia 1979-2013[4] | |||||||||||||
WspółpracaEdytuj
Bogatynia, Polska
Eichgraben, Austria (kontakty utrzymuje dzielnica Eichgraben)
Liberec, Czechy
Pistoia, Włochy
Portsmouth, Stany Zjednoczone
Villingen-Schwenningen, Badenia-Wirtembergia- Zielona Góra, Polska (od 2016)
GaleriaEdytuj
Rynek
Ratusz
Kościół św. Jana Chrzciciela
Fontanna
Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny
Kościół św. Jakuba
Gmach poczty
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
PrzypisyEdytuj
- ↑ Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami RP: Nazewnictwo geograficzne świata. T. 12: Europa Część II. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2010, s. 150. ISBN 978-83-254-0825-1.
- ↑ Abraham Kajzer, Za drutami śmierci, Wałbrzych: Muzeum Gross-Rosen, 2013, ISBN 978-83-89824-09-7.
- ↑ Dobiesław Wieliński: Dwie fazy rozwoju (pol.). (wersja zarchiwizowana przez Internet Archive, kopia z 01.02.2009).
- ↑ European Climate Assessment & Dataset. [dostęp 2014-08-27].
Linki zewnętrzneEdytuj
- strona oficjalna miasta
- sukna wielkopostne
- Związek Miast – Mały Trójkąt
- Zittau w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XIV: Worowo – Żyżyn. Warszawa 1895.