102 Rezerwowy Pułk Ułanów

102 Rezerwowy Pułk Ułanów – oddział kawalerii Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej improwizowany w trakcie kampanii wrześniowej 1939 roku.

102 rezerwowy pułk ułanów
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1939

Rozformowanie

1939

Dowódcy
Pierwszy

mjr Jerzy Florkowski

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

Wołkowysk

Rodzaj wojsk

kawaleria

Podległość

BK „Wołkowysk” (1939)

Formowanie pułku

edytuj

102 Rezerwowy Pułk Ułanów był formowany w Wołkowysku od dnia 13 września początkowo ze szwadronów marszowych 4 i 13 pułków ułanów, nadwyżek mobilizacyjnych przybyłych do Ośrodków Zapasowych Suwalskiej, Podlaskiej i Wileńskiej Brygad Kawalerii. Ponadto w skład tworzonego pułku włączono przybyły 15 września 1 szwadron 2 pułku ułanów (bez plutonu), 2 pluton 2 szwadronu ppor. Głuskiego ze sztandarem 2 p uł., od 17 września 4 szwadron 2 p uł. Przybyłych do Wołkowyska po rozproszeniu w dniach 11-12 września 2 pułku Ułanów Grochowskich z Suwalskiej Brygady Kawalerii[1].

Działania bojowe 102 rezerwowego pułku ułanów

edytuj

Nocą 17/18 września 102 p uł. wyruszył w straży przedniej Rezerwowej Brygady Kawalerii Wołkowysk w kierunku na Mosty-Ostrynę w kierunku Wilna, dalej przez Jeziory. Następnie od rana 20 września z uwagi na zmianę rozkazów i upadek Wilna maszerował przez Ostrynię, gdzie stoczył walkę z dywersantami komunistycznymi[2]. Po czym po południu przez Skidel, Hołowicze do Grodna. Nocą 20/21 września pułk wszedł do miasta i po spieszeniu się wydzielonym dywizjonem (4 i 1 szwadrony) pod dowództwem rtm. S. Sołtykiewicza wyrzucił nieprzyjaciela z okolic mostu drogowego i zdobył go, brał udział w walce w obronie tego mostu w godz. 3.00-6.00 dnia 21 września. Następnie prowadzono oczyszczanie dzielnic podmiejskich z żołnierzy nieprzyjaciela, ogrodów działkowych, prowadzono wypady na pozycje wroga patrolowano teren. Ułani wzięli do niewoli 30 cywili uzbrojonych w broń palną, którzy prowadzili walkę ze szwadronami przeczesującymi pieszo miasto. 1 szwadron przy stratach przebił się ponownie z Przedmieścia Zaniemeńskiego przez most drogowy do sił głównych pułku. W późnych godzinach popołudniowych 21 września 102 pułk na rozkaz dowódcy obrony Grodna wymaszerował do koniowodów i wieczorem wyruszył w kierunku północnym i po przeprawieniu się pod Hożą na zachodni brzeg Niemna dotarł do Udiennik koło Sopoćkiń[3]. W trakcie walk w Grodnie odłączył się od pułku 2 szwadron i udał się w kierunku Suwałk. Podczas przeprawy przez Niemen pod Hożą straż tylną pułku stanowił 1 szwadron, który w rejonie Sopoćkiń ubezpieczał Brygadę Wołkowysk kwaterując we wsi Sienniki. Nasiliła się dezercja w pułku, 1 szwadron wycofywał się z rejonu Sopoćkin osobno. 22 września większość 102 pułku przemieściła się za Kanał Augustowski, tu nastąpił chwilowy odpoczynek w Miklaszówce[4]. 23 września po utarczkach z podjazdami pancernymi wroga resztki pułku skierowały się do granicy z Litwą. Na granicy rtm. S. Sołtykiewicz z grupą ochotników odjechał i dołączył w następnym dniu do pozostałości 110 pułku ułanów. Granicę litewską 102 p uł. przekroczył 23 września 1939 r. i został internowany. Maszerujący do Sejn 1 szwadron ppor. R. Głuskiego, po dotarciu do miasta został doścignięty przez czołgi sowieckie i przekroczył granicę polsko-litewską nocą 24/25 września, gdzie złożył broń[5].

Ułani 102 rezerwowego pułku

edytuj
  • dowódca pułku – mjr Jerzy Florkowski[6]
  • zastępca dowódcy pułku – rtm. Stanisław Sołtykiewicz
  • oficer ordynansowy – ppor. rez. Tadeusz Trejdosiewicz
  • dowódca 1 szwadronu (złożony z plutonów 1 i 2 szwadronu 2 p uł.) – ppor. Ryszard Głuski
  • dowódca 2 szwadronu (wcześniej 4 szwadron 2 p uł.) – por. Władysław Wyszyński
  • dowódca 3 szwadronu (wcześniej szwadron marsz. 4 p uł.) – por. Konrad Szuman-Szumski
  • dowódca 4 szwadronu (wcześniej szwadron marsz. 13 p uł) – rtm. Jerzy Ruszczyc
  • pluton ckm – ppor. rez. Jan Wróblewski
  • szwadron gospodarczy – NN

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Adam Dobroński, Krzysztof Skłodowski: 2 pułk Ułanów Grochowskich im. gen. Dwernickiego 1917-1939. Dzieje i tradycje. Suwałki: Muzeum Okręgowe w Suwałkach, 2008. ISBN 978-83-61494-12-6.
  • Adam Dobroński: 2 Pułk Ułanów Grochowskich im. gen. Józefa Dwernickiego. Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej zeszyt 26. Pruszków: Ajaks, 1993. ISBN 83-85621-04-0.
  • Wiktor,Krzysztof Cygan: Kresy w ogniu. Wojna polsko-sowiecka 1939. Warszawa: Warszawska Oficyna Wydawnicza, 1990. ISBN 83-85209-00-X.