10 Batalion Powietrznodesantowy
10 Batalion Powietrznodesantowy im. Ludowych Partyzantów Ziemi Śląskiej (10 bpd) – pododdział wojsk powietrznodesantowych Wojska Polskiego.
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie |
1957 |
Rozformowanie |
2001 |
Patron |
Ludowi Partyzanci Ziemi Śląskiej[1] |
Tradycje | |
Święto |
25 maja |
Nadanie sztandaru |
1958 |
Dowódcy | |
Pierwszy |
mjr Józef Łakomy |
Ostatni |
mjr Piotr Wałęga |
Organizacja | |
Numer | |
Dyslokacja | |
Rodzaj sił zbrojnych | |
Rodzaj wojsk | |
Podległość |
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujBatalion został sformowany w 1957 roku, w garnizonie Kraków, w koszarach przy ul. Rajskiej, na bazie rozformowywanego 16 Kołobrzeskiego Pułku Piechoty[3]. 25 października do batalionu zameldowali się pierwsi ochotnicy. Pierwsza przysięga odbyła się 5 stycznia 1958 roku. 12 października 1958 roku wręczono batalionowi sztandar. W roku 1958 rozkazem z 15 października przebazowano 10 BPD z Krakowa do Oświęcimia. W listopadzie 1961 roku batalion otrzymał imię Ludowych Partyzantów Ziemi Śląskiej. Od października 1967 w Oświęcimiu stacjonował również 33 BPD jednak na początku lat 70. 33 BPD przebazowano z Oświęcimia do Niepołomic.
W 1976 roku jednostka wróciła z Oświęcimia do Krakowa na Ułanów a następnie do Rząski.
5 stycznia 1978 batalion wyjechał na poligon do Lipy i Nowej Dęby. W lutym na bazie 16 BPD został utworzony tzw. batalion awangardowy. W związku ze zmianami skierowano część kadry zawodowej do nowej jednostki wraz z grupą żołnierzy służby zasadniczej, przede wszystkim z 2 kompanii szturmowej i baterii moździerzy 120mm.
W styczniu 1979 roku szkolenie narciarskie na Sikorniku. Następnie udali się do Muszak na zimowy poligon. Po powrocie czekał na nich blok mieszkalny zwany „blokiem Pijarów”, zakwaterowano tam 1 kompanie szturmową, kompanię obsługi, baterię moździerzy i baterię przeciwlotniczą. Koniec maja 1979 ćwiczenia w Nowej Dębie.
W 1985 roku przeprowadzono reorganizację batalionu. W miejsce baterii przeciwlotniczej powstał samodzielny pluton przeciwlotniczy.
W lecie 1986 roku 6 PDPD została przemianowana na 6 PBPD. W praktyce nowa struktura nie tylko w sztabie nowego związku taktycznego ale i w batalionach. Mniej było etatów dla żołnierzy zawodowych, te które pozostały obniżono im stopnie wojskowe.
Rok 1989 to rok przemian ustrojowych, od tego czasu jednostka została przemianowana na 6 Pomorska Brygada Desantowo-Szturmowa więc i batalion nazywał się 10 Batalion Desantowo-Szturmowy.
14 kwietnia 1990 roku przegrupowano batalion z Rząski do koszar przy ul. Ułanów gdzie batalion już stacjonował.
Po kolejnych 2 latach czyli w roku 1991 jednostka otrzymała nazwę 6 Brygada Desantowo-Szturmowa. W wyniku restrukturyzacji w roku 2004 brygadę podporządkowano Dowództwo Wojsk Lądowych w Warszawie. 17 września 2009 roku brygada otrzymała nową nazwę 6 Brygada Powietrznodesantowa a finał jej przeformowania nastąpił 1 lipca 2010, kiedy to przeformowano również jej pododdziały.
W styczniu 1992 roku po szkoleniu narciarskim przyszła nowa wiadomość, zapadła decyzja o powrocie batalionu do jednostki w Rząsce.
W 2001 roku 19 marca ogłoszono decyzję o likwidacji batalionu, 10 Batalion Desantowo-Szturmowy Ziemi Krakowskiej został rozformowany. Pożegnanie odbyło się w Rząsce 7 listopada 2001 roku.
Tradycje batalionu
edytujZ dniem 15 lipca 1995 roku jednostka otrzymała nazwę wyróżniającą „Ziemi Krakowskiej” oraz przyjęła dziedzictwo tradycji:
- pułku piechoty Ziemi Krakowskiej (1919),
- 20 pułku piechoty Ziemi Krakowskiej (1919-1939),
- 20 pułku piechoty Ziemi Krakowskiej Armii Krajowej (1943-1944),
a dzień 25 maja ustanowiony został Świętem batalionu.
Dowódcy batalionu
edytuj- mjr Józef Łakomy (1957)
- mjr Nowak (po miesiącu odwołano do sztabu 6PDPD)
- mjr Stępowski (po tygodniu odwołany do WOW)
- mjr Józef Łakomy (1957-17.X.1958)
- ppłk Henryk Wysocki (1958-1960)
- ppłk dypl. Marian Brzeski (1960-1963)
- mjr dypl. Jerzy Jarosz (1963-1967)
- ppłk dypl. Mieczysław Bubliński (18.X.1967-XI.1970)
- ppłk dypl. Zdzisław Kica (XI.1970-1973)
- ppłk dypl. Stanisław Balawender (1973-1974)
- ppłk dypl. Maciej Szałański (1974-1979)
- ppłk dypl. Jan Maliborski (1979-1984)
- ppłk dypl. Andrzej Januszewski(1984-1986)
- ppłk dypl. Bogdan Mirek (1986)
- ppłk dypl. Stanisław Adamczak (1986-1988)
- mjr dypl. Kazimierz Skowyra (1988-1992)
- ppłk dypl. Bronisław Jansohn (1992-1994)
- mjr dypl. Tadeusz Sapierzyński (1995-1998)
- ppłk dypl. Edward Nieżałowski (1998-1999)
- mjr Piotr Wałęga (1999-2001)
Przypisy
edytuj- ↑ Leszkowicz 2022 ↓, s. 749.
- ↑ Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Oleśnicy
- ↑ Hubert Królikowski: 6 Pomorska Dywizja.... s. 52.
Bibliografia
edytuj- Hubert Marcin Królikowski: 6 Pomorska Dywizja Powietrznodesantowa. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1997. ISBN 83-87103-19-5.
- Tomasz Leszkowicz: Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego. Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Instytut Pamięci Narodowej, 2022. ISBN 978-83-8229-588-7.
- Tadeusz Dytko : My spadochroniarze z Dziesiątego, 2008. ISBN
978-83-919727-4-8.