Wikipedia

10 Brygada Artylerii Polowej (austro-węgierska)

10 Brygada Artylerii Polowej (10. FABrig.) – brygada artylerii polowej cesarskiej i królewskiej Armii.

10 Brygada Artylerii Polowej
10. Feldartilleriebrigade
Historia
Państwo

 Austro-Węgry

Sformowanie

1885

Rozformowanie

1914

Dowódcy
Pierwszy

GM Friedrich von Gehren

Ostatni

GM Karl von Seyferth de Uhlen

Działania zbrojne
I wojna światowa
Organizacja
Dyslokacja

Brno, Przemyśl

Rodzaj sił zbrojnych

c. i k. Armia

Rodzaj wojsk

artyleria

Podległość

10 Korpus

Historia brygady edytuj

1 maja 1885 roku w Brnie została utworzona 10 Brygada Artylerii (niem. 10. Artillerie-Brigade). Brygada była podporządkowana komendantowi 10 Korpusu w Brnie, a w jej skład wchodził:

Komendant brygady był równocześnie brygadierem artylerii – organem pomocniczym komendanta 10 Korpusu[2].

W 1889 roku, w ramach przeprowadzonej zmiany podziału wojskowo-terytorialnego Monarchii, dokonano reorganizacji brygady. Reorganizacja polegała na tym, że:

  • Komenda 10 Brygady Artylerii razem z Komendą 10 Korpusu została przeniesiona z Brna do Przemyśla,
  • 10. Morawsko-śląski Pułk Artylerii Korpuśnej i 20. Ciężki Dywizjon w Ołomuńcu został włączony do 1 Brygady Artylerii w Krakowie,
  • 19. Ciężki Dywizjon w Brnie został włączony do 2 Brygady Artylerii w Wiedniu,
  • komendantowi 10 Brygady Artylerii podporządkowano 1. Galicyjski Pułk Artylerii Korpuśnej w Krakowie i 2. Ciężki Dywizjon w Przemyślu, które dotychczas wchodziły w skład 1 Brygady Artylerii oraz 3. Ciężki Dywizjon w Jarosławiu, który do tej pory należał do 2 Brygady Artylerii, a także Czeskie Bataliony Artylerii Fortecznej Nr 2 i 8 w Przemyślu oraz Dywizjon Taborów Nr 10 w Przemyślu należący do 3 Pułku Taborów w Pradze[3].

Komendant brygady był nadal organem pomocniczym komendanta 10 Korpusu[4].

Po przeprowadzonej reorganizacji w skład brygady wchodził:

W 1890 roku samodzielne ciężkie dywizjony zostały przemianowane odpowiednio na 2. i 3. Dywizjon[6].

1 stycznia 1891 roku oba bataliony artylerii fortecznej zostały złączone w 3. Czesko-galicyjski Pułk Artylerii Fortecznej, który podporządkowano komendantowi brygady[7]. W tym samym roku 1. Galicyjski Pułk Artylerii Korpuśnej został przeniesiony z Krakowa do Przemyśla z wyjątkiem 1. Dywizjonu Artylerii Konnej, który nadal stacjonował w Jarosławiu[8].

1 stycznia 1892 roku ze składu 1. Galicyjskiego Pułku Artylerii Korpuśnej został wyłączony 38. Dywizjon w Przemyślu, usamodzielniony i podporządkowany komendantowi brygady[9].

W 1893 roku 3. Czesko-galicyjski Pułk Artylerii Fortecznej został wyłączony ze składu brygady i podporządkowany dyrektorowi artylerii fortecznej w Przemyślu[10].

Z dniem 1 stycznia 1894 roku została wprowadzona w życie kolejna reorganizacja artylerii, w ramach której:

  • 10 Brygada Artylerii przejąła od 1. Pułku Artylerii Korpuśnej nazwę wyróżniającą „Galicyjska”,
  • 1. Pułk Artylerii Korpuśnej został przemianowany na 10. Pułk Artylerii Korpuśnej,
  • 2., 3. i 38. Dywizjony zostały rozwinięte odpowienio w 28., 29. i 30 Pułk Artylerii Dywizyjnej[11].

Skład 10 Galicyjskiej Brygady Artylerii po reorganizacji przedstawiał się następująco:

Z dniem 6 kwietnia 1908 roku weszła w życie nowa organizacja artylerii, w ramach której:

  • 10 Brygada Artylerii została przemianowana na 10 Brygadę Artylerii Polowej i pozbawiona dotychczasowej nazwy wyróżniającej,
  • 10. Pułk Artylerii Korpuśnej został przemianowany na 10. Pułk Haubic Polowych,
  • ze składu 10. Pułku Artylerii Korpuśnej został wyłączony dywizjon artylerii konnej i przekształcony w samodzielny oddział pod nazwą 10. Dywizjon Artylerii Konnej,
  • 28., 29. i 30. Pułki Artylerii Dywizyjnej zostały przemianowane na 28., 29. i 30. Pułki Armat Polowych,
  • w Przemyślu został utworzony 3. Dywizjon Ciężkich Haubic oraz Kadra 8. Dywizjonu Ciężkich Haubic[12].

Wymienione wyżej oddziały podlegały komendantowi 10 Brygady Artylerii Polowej pod względem wyszkolenia, natomiast pod względem taktycznym zostały podporządkowane komendantom wielkich jednostek piechoty i kawalerii:

W 1910 roku został rozwiązany 3 Pułk Taborów, a wchodzący w jego skład Dywizjon Taborów Nr 10 w Przemyślu usamodzielniony i podporządkowany bezpośrednio komendantowi 10 Korpusu[14].

1 marca 1912 roku 3. Dywizjon Ciężkich Haubic w Przemyślu został przemianowany na 10. Dywizjon Ciężkich Haubic, a Kadra 8. Dywizjonu Ciężkich Haubic została zlikwidowana[15].

W latach 1912–1914 w skład brygady wchodził:

W sierpniu 1914 roku, w czasie mobilizacji sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgierskiej, 10 Brygada Artylerii Polowej została zlikwidowana. Jednocześnie w 9 Korpusie została sformowana 10 Brygada Artylerii Polowej należąca do 10 Dywizji Piechoty. Z oddziałów dotychczasowej 10 Brygady Artylerii Polowej zostały sformowane dwie nowe: 2 Brygada Artylerii Polowej dla 2 Dywizji Piechoty i 24 Brygada Artylerii Polowej dla 24 Dywizji Piechoty[17].

Komendanci brygady edytuj

  • płk Sztabu Artylerii / GM Friedrich von Gehren (1885 – 1889 → komendant 1 Brygady Artylerii)
  • płk Sztabu Artylerii Eduard Babouczek (1889[18] – 1890 → stan spoczynku)
  • płk Sztabu Artylerii / GM Michael von Strommer (1890 – †4 IX 1894[19])
  • płk Sztabu Artylerii / GM Wilhelm Haarmann (1894 – †4 II 1897[20])
  • GM Ladislaus Cenna (1897 – 1901 → komendant 11 Brygady Artylerii)
  • GM Bruno Kletler (1901 – 1905 → dyrektor artylerii w Innsbrucku)
  • GM Georg von Dormus(inne języki) (1905 – 1907 → komendant Technicznej Akademii Wojskowej)
  • GM Heinrich von Brilli (1907 – 1908 → urlopowany, 1 XII 1909 przeniesiony w stan spoczynku[21])
  • płk / GM Ferdinand Oppitz (1908 – 1910)
  • płk / GM Ludwig Kuchinka (1910 – 1 XI 1912 → stan spoczynku[22])
  • płk / GM Karl von Seyferth de Uhlen (1912 – VIII 1914[23] → komendant 24 Brygady Artylerii Polowej)

Przypisy edytuj

  1. ↑ Anhang zum Kais. Königl. Militär-Schematismus 1885 ↓, s. 58-60.
  2. ↑ Militär-Schematismus 1887 ↓, s. 102.
  3. ↑ Schematismus 1890 ↓, s. 95, 97, 113, 717-719, 734, 740, 797.
  4. ↑ Schematismus 1890 ↓, s. 112.
  5. ↑ Schematismus 1890 ↓, s. 113, 717-719, 734, 740, 797.
  6. ↑ Schematismus 1891 ↓, s. 744.
  7. ↑ Schematismus 1891 ↓, s. 113, 762.
  8. ↑ Schematismus 1891 ↓, s. 742.
  9. ↑ Schematismus 1892 ↓, s. 761.
  10. ↑ Schematismus 1893 ↓, s. 113, 148, 717.
  11. ↑ a b Schematismus 1894 ↓, s. 113, 805-809.
  12. ↑ Schematismus 1909 ↓, s. 143, 905-907, 940, 956, 960, 963, 1401.
  13. ↑ Schematismus 1909 ↓, s. 143.
  14. ↑ Schematismus 1911 ↓, s. 151, 1101.
  15. ↑ Schematismus 1913 ↓, s. 157, 1044.
  16. ↑ Schematismus 1914 ↓, s. 101, 815-817, 843, 855, 866.
  17. ↑ Order of Battle - Galicia ↓.
  18. ↑ Schematismus 1890 ↓, s. 112, 113, 717.
  19. ↑ Schmidt-Brentano 2007 ↓, s. 181.
  20. ↑ Schmidt-Brentano 2007 ↓, s. 61.
  21. ↑ Schmidt-Brentano 2007 ↓, s. 22.
  22. ↑ Schmidt-Brentano 2007 ↓, s. 97.
  23. ↑ Schematismus 1914 ↓, s. 101.

Bibliografia edytuj

  • Anhang zum Kais. Königl. Militär-Schematismus für das k.k. Heer 1885. Enthält die Artillerie-Waffe mit rücksicht auf die mit 1 maj durchgeführte organisation. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, maj 1885. (niem.).
  • Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1887. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1886. (niem.).
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1890. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1889. (niem.).
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1891. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1891. (niem.).
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1892. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1892. (niem.).
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1893. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1893. (niem.).
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1894. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1894. (niem.).
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1909. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1909. (niem.).
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1911. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1910. (niem.).
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1913. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1912. (niem.).
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914. (niem.).
  • Juliusz Bator: Wojna galicyjska. Działania armii austro-węgierskiej na froncie północnym (galicyjskim) w latach 1914-1915. Kraków: Wydawnictwo EGIS Sp. z o.o., 2008. ISBN 978-83-7396-747-2. (pol.).
  • Tomasz Nowakowski: Armia Austro-Węgierska 1908-1918. Warszawa: Feniks, 1992. ISBN 83-900217-4-9. (pol.).
  • Antonio Schmidt-Brentano: Die k. k. bzw. k. u. k. Generalität 1816-1918. Wiedeń: Austriackie Archiwum Państwowe, 2007.
  • Order of Battle - Galicia August, 1914. [w:] Austro-Hungarian Land Forces 1848-1918 [on-line]. Glenn Jewison & Jörg C. Steiner. [dostęp 2020-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-09)].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=10_Brygada_Artylerii_Polowej_(austro-węgierska)&oldid=70651695”