13 Pułk Piechoty (PSZ)

13 Pułk Piechoty „Rysiów” (13 pp) – oddział piechoty Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR.

13 Pułk Piechoty
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1941

Rozformowanie

1942

Tradycje
Kontynuacja

13 Wileński Batalion Strzelców
13 Pułk Zmechanizowany

Dowódcy
Pierwszy

ppłk Nikodem Sulik

Organizacja
Dyslokacja

Tatiszczewo

Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

piechota

Podległość

5 Wileńska Dywizja Piechoty

Historia pułku

edytuj

13 pułk piechoty był formowany od 13 września 1941 roku w składzie 5 Wileńskiej Dywizji Piechoty w Tatiszczewie. 17 września został wydany pierwszy rozkaz dzienny, a następnego dnia odbyła się odprawa wszystkich oficerów pułku[1]. 19 września ogłoszono w rozkazie obsadę personalną pułku oraz przydzielono pododdziałom radzieckie regulaminy wojskowe. Kolejnego dnia przyjęto pierwszą partię koni. 21 września pułk otrzymał karabiny i karabiny automatyczne[2]. 1 października zarządzono budowę ziemianek i zabezpieczenie istniejących urządzeń na zimę[3]. 19 października poświęcono i otwarto świetlicę pułkową, która z trudem mogła pomieścić 90 osób. 30 października w trakcie odprawy oficerów przeprowadzono wybory do sądu honorowego[4]. 24 listopada zmarł por. Antoni Majchrzycki, zastępca szefa sztabu i oficer oświatowy pułku, dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych, który w czasie wojny z bolszewikami służył w załodze pociągu pancernego „Generał Sikorski”[5]. 2 grudnia został powołany Komitet Pomocy Rodzinom Polskim na terenie ZSRR[6]. 6 grudnia odbyło się zebranie komitetu redakcyjnego pisma pułkowego „Ryś”. Tego samego dnia został uruchomiony dywizyjny kurs podchorążych rezerwy piechoty dla podoficerów i szeregowych z cenzusem. Następnego dnia wszyscy szeregowcy pułku otrzymali legitymacje osobiste. 10 grudnia „pułk wkopał się w zimę”, budując 108 małych i 23 podwójne ziemianki. Przy budowie ziemianek zatrudnionych było 2605 żołnierzy. Na budowę ziemianek zużyto 432 m² drzewa[7]. 15 grudnia, w związku z przyjazdem Naczelnego Wodza, ogłoszono awanse. Na stopień podpułkownika został mianowany major Wincenty Powichrowski, na stopień majora kapitanowie Stanisław Górnikowski, Ludwik Ziobrowski i Marceli Midor, a na stopień kapitana porucznicy Antoni Majchrzycki (pośmiertnie), Wacław Buyko, lek. Imisław Rozbicki i Leon Berkowicz[8].

Następnie pułk przewieziony został transportem kolejowym w dniach 16–26 I 1942 r. do wsi Błagowieszczanka w Kirgiskiej SRR. Struktura organizacyjna wzorowana była na etacie pułku strzeleckiego Armii Czerwonej.

W sierpniu 1942 roku został ewakuowany z ZSRR poprzez Iran do Iraku, a we wrześniu włączony w skład Armii Polskiej na Wschodzie. 25 października 1942 roku pułk został rozformowany. Na jego bazie zostały utworzone dwa bataliony strzelców (10 i 13) oraz zawiązki dla innych oddziałów 5 Wileńskiej Dywizji Piechoty.

Obsada personalna pułku

edytuj
Z tym tematem związana jest kategoria: oficerowie 13 Pułku Piechoty (PSZ).
Dowódcy pułku
Zastępcy dowódcy pułku
  • ppłk Józef Kramczyński (15 IX 1941[1] - 15 I 1942)[10]
  • ppłk Wincenty Powichrowski (16 I - 24 III 1942)
  • mjr Ludwik Ziobrowski (25 III - 25 X 1942)
  • szef sztabu – mjr Edward Downarowicz[9]
  • dowódca I batalionu - kpt. Józef Izydor Synowiec-Świątniczański[9]
  • dowódca 3 kompanii strzeleckiej – kpt. piech. Jan Dragan[11]
  • dowódca II batalionu - mjr Wiktor Stoczkowski[9]
  • dowódca III batalionu - mjr Władysław Kamiński[9]


Przypisy

edytuj
  1. a b c Kronika 1944 ↓, s. 8.
  2. Kronika 1944 ↓, s. 10-11.
  3. Kronika 1944 ↓, s. 14.
  4. Kronika 1944 ↓, s. 18.
  5. Kronika 1944 ↓, s. 20-22.
  6. Kronika 1944 ↓, s. 22.
  7. Kronika 1944 ↓, s. 23.
  8. Kronika 1944 ↓, s. 30.
  9. a b c d e f Kryska-Karski i Barański 1973 ↓, s. 47-48.
  10. Instytut Polski i Muzeum Gen. Władysława Sikorskiego w Londynie sygn. A XII. 86/2/, Wniosek awansowy ppłk Kramczyńskiego Józefa na stopień pułkownika, 1946.
  11. Dragan 1942 ↓, s. 14.

Bibliografia

edytuj