15 Pułk Piechoty (LWP)
15 Pułk Piechoty (15 pp) – oddział piechoty ludowego Wojska Polskiego.
 Barwy piechoty noszone na kołnierzach kurtek | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Nadanie sztandaru | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
płk Stanisław Rozciecha |
| Działania zbrojne | |
| Operacja łużycka | |
| Organizacja | |
| Numer | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
Pułk sformowany został we wsi Małe Koszaryszcze w rejonie Żytomierza na podstawie rozkazu Nr 0130 dowódcy 1 Armii Polskiej w ZSRR z 5 lipca 1944, w oparciu o sowiecki etat Nr 04/501 pułku strzeleckiego. Oddział wchodził w skład 5 Saskiej Dywizji Piechoty z 2 Armii WP.
Walki edytuj
Od chwili sformowania do zakończenia wojny pułk walczył w składzie 5 Dywizji Piechoty. W czasie przemarszu pułku na front z jego składu wyłączono 1 i 2 batalion piechoty. W walkach nad Nysą Łużycką pułk bił się siłami 3 bp oraz pododdziałów specjalnych, tocząc najcięższe walki pod Kamenz. Jego 1 i 2 bp w drugiej fazie operacji zostały podporządkowane dowódcy 13 pp i w składzie tego pułku stoczyły walki o przełamanie niemieckiego oporu nad rz. Schwarzer Schöps. Walczący samodzielnie w obronie 15 pp, 24 kwietnia 1945 odpoczywał. Oprócz 9 Dywizji, były to jedynie wojska ze zgrupowania uderzeniowego 2 Armii WP pozostające pod Dreznem. 25 i 26 kwietnia przed frontem pułku również było spokojnie. 26 kwietnia pułk otrzymał rozkaz o przejściu 5 DP do odwodu armii. Po południu wyruszył trasą: Laske - Rolbitz - Eutrich i wieczorem doszedł do przedmieść Konigswarthy. Tam po raz pierwszy w walkach na Łużycach połączyły się wszystkie grupy 15 pp. Podczas operacji praskiej, działał w pierwszym rzucie dywizji i ścigał nieprzyjaciela wzdłuż skalistych wąwozów w pobliżu przełomu Łaby. Szlak bojowy zakończył pod Rychnov[4].
|
|
|
|
|
|
Żołnierze pułku edytuj
Dowódcy pułku
- płk Stanisław Rozciecha
- ppłk Wasyl Humeniuk (od VII 1944[5])
- mjr Jerzy Wilczyński (od X 1946[5])
- ppłk Walerian Kuczyński (od VII 1947[5])
- mjr Zdzisław Bobecki (V 1948[5] - IV 1950)
- ppłk Zygmunt Stawski (był w 1956)[6]
Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari[7]
- chor. Klemens Bielawski
- ppor. Józef Mącik
- płk Stanisław Rozciecha
Skład etatowy edytuj
- 3 bataliony piechoty
- kompanie: dwie fizylierów, przeciwpancerna, rusznic ppanc, łączności, sanitarna, transportowa
- baterie: działek 45 mm, dział 76 mm, moździerzy 120 mm
- plutony: zwiadu konnego, zwiadu pieszego, saperów, obrony pchem, żandarmerii
Razem:
żołnierzy 2915 (w tym oficerów - 276, podoficerów 872, szeregowców - 1765).
Sprzęt:
162 rkm, 54 ckm, 66 rusznic ppanc, 12 armat ppanc 45 mm, 4 armaty 76 mm, 18 moździerzy 50 mm, 27 moździerzy 82 mm, 8 moździerzy 120 mm
Okres powojenny edytuj
Rozkaz dowódcy 2 Armii WP Nr 17 z 19 maja 1945 nakazywał 5 Dywizji Piechoty, z dniem 20 maja 1945, przystąpić do obsadzenia granicy państwowej. 15 Pułk Piechoty obsadził odcinek od Szumiłowa do Orzechowa. Sztab rozmieścił się w Barwicy (Mieszkowice)[8].
Po przekazaniu odcinka granicy oddziałom WOP, pułk przedyslokowany został do Skwierzyny. 7 czerwca, 1946 pułk skierowany został w rejon Bielska Podlaskiego. Bataliony pełniły tam służbę ochronną w okresie tzw. "referendum". Rozmieszczono je w Boćkach, Ciechanowcu, Siemiatyczach i Drohiczynie; sztab pułku stacjonował w Bielsku Podlaskim. 18 lipca pułk zakończył służbę i odjechał transportem kolejowym do Skwierzyny.
9 maja 1948 15 Pułk Piechoty otrzymał sztandar wojskowy.
W wykonaniu rozkazu Ministra Obrony Narodowej nr 0045/org. z 17 maja 1951, 15 pułk piechoty w terminie do 1 grudnia 1951 przeformowany został na etat nr 2/120 o stanie 1974 wojskowych i 35 kontraktowych[9].
W 1952, będąc w składzie 2 KA, stacjonował w Skwierzynie[10].
Rozkaz MON Nr 0025/Org. z 2 kwietnia 1957 rozformowywał 5 Dywizję Piechoty, a w tym także 15 pułk piechoty.
Przypisy edytuj
- ↑ Rozkaz organizacyjny Naczelnego Dowódcy WP Nr 053/Org. z 30.03.1946
- ↑ Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Oleśnicy
- ↑ a b Kajetanowicz 2005 ↓, s. 428.
- ↑ Komornicki 1965 ↓, s. 201.
- ↑ a b c d Ginalski 1972 ↓, s. 351.
- ↑ Nalepa 1992 ↓, s. 88.
- ↑ Ginalski 1972 ↓, s. 399.
- ↑ W książce Kalendarium Gubina 1945-2009 wyd. Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Gubińskiej, Gubińskie Towarzystwo Kultury czerwiec 2010 na str.12 podano, że w okresie wrzesień-październik sztab pułku został ulokowany w Gubinie
- ↑ Piotrowski 2002 ↓, s. 125.
- ↑ Kajetanowicz 2005 ↓, s. 429.
Bibliografia edytuj
- Edmund Ginalski: Od Żytomierza do Litomeric. Zarys dziejów 15 pułku piechoty 1944-1947. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1972.
- Edward Kospath-Pawłowski: 5 Dywizja Piechoty w dziejach oręża polskiego. Pruszków: Ajaks, 1997. ISBN 83-87103-20-9.
- Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, T. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
- Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
- Edward,Jan Nalepa: Pacyfikacja zbuntowanego miasta. Wojsko Polskie w czerwcu 1956 r. w Poznaniu w świetle dokumentów wojskowych. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992. ISBN 83-11-07959-5.
- Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy: przekształcenia organizacyjne, 1945-1956. Warszawa: Wydawnictwo TRIO: Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2.