Otwórz menu główne
Wikipedia

1 Dywizja Litewsko-Białoruska

Ten artykuł dotyczy 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej. Zobacz też: 1 Dywizja Piechoty - stronę ujednoznaczniającą.

1 Dywizja Litewsko-Białoruska (1 DLit.-Biał.) – wielka jednostka piechoty Wojska Polskiego w latach 1918–1921.

1 Dywizja Litewsko-Białoruska
Ilustracja
Odznaka Dywizji Litewsko-Białoruskiej
Historia
Państwo  II Rzeczpospolita
Sformowanie 1919
Rozformowanie 1921
Tradycje
Kontynuacja 19 Dywizja Piechoty (II RP)
Dowódcy
Pierwszy płk Bolesław Frej
Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka
Organizacja
Rodzaj wojsk Piechota
Gen. Stanisław Szeptycki
Bitwa o granice 1920.png
Grób gen. Wacława Iwaszkiewicza na Cmentarzu Łyczakowskim (po lewej).

FormowanieEdytuj

Wraz z wycofywaniem się wojsk niemieckich z terytorium Imperium Rosyjskiego, na opuszczonych przez nich terenach zamieszkanych przez Polaków zaczęły formować się polskie Samoobrony kresowe. Polityczny mecenat nad nimi sprawował powstały w listopadzie 1918 Komitet Obrony Kresów Wschodnich[1] pod prezesurą księcia Eustachego Sapiehy. Komitet w znacznym stopniu finansował te oddziały[potrzebny przypis]. Pojawiła się potrzeba włączenia ich w skład regularnego Wojska Polskiego. Cel ten miał zostać zrealizowany poprzez utworzenie Dywizji Litewsko-Białoruskiej. Dywizja została sformowana zgodnie z rozkazem Naczelnego Wodza Wojska Polskiego Józefa Piłsudskiego nr 1132/I z 26 listopada 1918 roku:

 
(…) Dla uchronienia Polaków i mienia polskiego na Kresach Wschodnich Naczelne Dowództwo WP zamierza tworzyć dywizję litewsko-białoruską, uwzględniając już tam istniejące związki. Społeczeństwo polskie przez "Komitet Obrony Kresów Wschodnich" niesie pomoc we wszystkich kierunkach[1].

Dywizja Litewsko-Białoruska miała skupiać ochotników z Kresów Wschodnich, przede wszystkim zgrupowanych w istniejących już Samoobronach kresowych. Jej dowódcą został gen. Wacław Iwaszkiewicz-Rudoszański[1]. Szefem sztabu dywizji mianowano płk Edmunda Kesslera[potrzebny przypis]. Według rozkazu Dywizja miała mieć następującą strukturę:

Zakładano przy tym, że z czasem Dywizja rozwinie się w trzypułkowe brygady. Początkowo tempo jej tworzenia było powolne. Pierwszym sformowanym pułkiem był miński pułk piechoty, utworzony rozkazem z 10 grudnia 1918 roku. W jego skład weszło ok. 1000 ochotników z grupy mińskiej pod dowództwem płk. Fabiana Kobordo. Następnie, 19 grudnia, utworzono wileński pułk strzelców pod dowództwem płk. Kazimierza Skrzyszewskiego. Formowanie Dywizji nabrało tempa dopiero w styczniu 1919 roku, po licznym napływie ochotników ze wschodu, przede wszystkim członków samoobrony Litwy i Białorusi. Początkowo miejscem organizacji Dywizji była Ostrów Mazowiecka, następnie miał się nim stać Wołkowysk[1].

Działania zbrojneEdytuj

Jesienią 1918 roku, kiedy Wojsko Polskie było jeszcze bardzo nieliczne i już zaangażowane w walki w Ukraińcami w Galicji Wschodniej, Dywizja Litewsko-Białoruska była jedną z zaledwie dwóch grup polskich wojsk działających na północno-wschodnim pograniczu Polski[2]. Początkowo otrzymała ona rozkazy o charakterze defensywnym. 11 stycznia 1919 roku ukazała się instrukcja Sztabu Generalnego WP, która dawała jej bardziej ofensywne zadania. Zgodnie z nią, Dywizja powinna kierować się na Prużanę, Kobryń, Wołkowysk i Grodno, przejmując terytoria od wycofujących się wojsk niemieckich, a tym samym zapobiegając ich zajęciu przez Armię Czerwoną. Zadanie to jednak przekraczało możliwości Dywizji, liczącej wówczas nieco ponad 2 tysiące żołnierzy[1].

Po reorganizacji Dywizja składała się z trzech brygad piechoty. W każdej brygadzie znajdowały się dwa pułki strzelców.

21 października 1919 na bazie dywizji sformowano dwie wielkie jednostki piechoty - 1 i 2 Dywizja Litewsko-Białoruska. W skład każdej z nich wchodziły dwie brygady złożone z dwóch pułków strzelców. Po reorganizacji struktura organizacyjna dywizji wyglądała następująco:

7 października 1920 dywizja ”zbuntowała się” i zajęła Wilno, a następnie weszła w skład Wojska Litwy Środkowej i została zreorganizowana. Na jej bazie utworzono trzy samodzielne brygady. Brygady I i II pozostały w dotychczasowym składzie. Brygadę III utworzono z 5 Ochotniczego Pułku Strzelców i 6 Harcerskiego Pułku Strzelców.

W wyniku kolejnej reorganizacji Wojsk Litwy Środkowej utworzono 1, 2 i 3 Dywizję Litewsko-Białoruską. W skład każdej z nich włączono dwa pułki strzelców. 5 Ochotniczy Pułk Strzelców został rozformowany, a 6 Harcerski Pułku Strzelców stał się jednostką samodzielną.

12 października 1921 wszystkie dywizje i pułki przemianowano nadając im numerację obowiązującą w Wojsku Polskim. Równocześnie dywizje przeszły na „stopę pokojową”. W skład 1 Dywizji włączono Kowieński Pułk Strzelców. W skład 2 Dywizji włączono Słucki Pułk Strzelców i Białostocki Pułk Strzelców, a Grodzieński Pułk Strzelców podporządkowano 3 Dywizji. Skład 3 Dywizji uzupełnił 41 Suwalski Pułk Piechoty.

Obsada personalna dowództwa dywizjiEdytuj

Dowódcy dywizji:

Stały pomocnik dowódcy dywizji:

Szefowie sztabu:

szefowie sanitarni:

oficerowie sztabu:

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ a b c d e f Wstępna faza walk. W: Wojna polsko-rosyjska 1919–1920. s. 40–42.
  2. ↑ Drugą grupą była formująca się na Podlasiu grupa płk. Eugeniusza Pogorzelskiego

BibliografiaEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=1_Dywizja_Litewsko-Białoruska&oldid=52969510”