Wikipedia

2 Pułk Przedniej Straży Buławy Wielkiej Koronnej

2 Pułk Przedniej Straży Buławy Wielkiej Koronnej – oddział kawalerii armii koronnej wojska I Rzeczypospolitej.

2 Pułk Przedniej Straży
Historia
Państwo

 I Rzeczpospolita

Sformowanie

1789

Nazwa wyróżniająca

Buławy Wielkiej Koronnej

Tradycje
Rodowód

Regiment Konny Buławy Wielkiej Koronnej

Dowódcy
Pierwszy

Krzysztof Karwicki

Działania zbrojne
Wojna w obronie Konstytucji 3 maja
Organizacja
Rodzaj wojsk

Wojska lądowe

Podległość

Dywizja Wołyńsko-Podolska (1792)[1]

Mundur żołnierzy pułku do 1791
Józef Zajączek

Formowanie i zmiany organizacyjne edytuj

Sformowany w 1789 z regimentu tegoż imienia dragonów. W styczniu 1789 posiadał 255 „głów”[2].

Zgodnie z planowanym etatem 100-tysięcznej armii Rzeczypospolitej Obojga Narodów pułk miał liczyć etatowo 1369 „głów”. W sztabie wyższym miało służyć 5 oficerów, w średnim i niższym – 15. W skład pułku miało wejść 10 chorągwi po 135 „głów” każda. Etat ten nie został zrealizowany i rozpoczęto formowanie 65-tysięcznej armii. Pułk w tym przypadku miał liczyć etatowo 1099 „głów”[3] w tym 19 w sztabie i 8 chorągwi po 135 osób[4].

Pułk w 1792 liczył 1016 „głów” i 1016 koni[5]. Przed wybuchem wojny z Rosją, wiosną 1792 liczył według etatu 1099 żołnierzy a faktycznie posiadał 1046[6].

W następstwie drugiego rozbioru, stacjonujący w Smile i w Jampolu pułk znalazł się za kordonem i 6 maja 1793 roku został wcielony do wojska rosyjskiego pod nazwą żytomierskiego pułku lekkokonnego[7][8].

Po wybuchu insurekcji kościuszkowskiej pułk został rozbrojony. Około 150 kawalerzystów zdołało się przedrzeć do insurekcji[8].

Jego żołnierze walczyli pod Zieleńcami (17 czerwca 1792), Włodzimierzem (8 lipca 1792)[7] i w potyczce pod Dubnikami[8].

Stanowiska edytuj

Żołnierze regimentu edytuj

Obsada pułku była identyczna jak 1 pps im. Królowej[8]. Do 1789 roku regiment etatowo liczył 24 oficerów z szefem i regimentsfelczerem włącznie. W sztabie służyli: szef, pułkownik, podpułkownik, major, kwatermistrz, audytor, adiutant w randze porucznika. W kompaniach służyło: dwóch kapitanów z kompanią, dwóch kapitanów sztabowych (agrègè), sześciu poruczników i sześciu chorążych. Szefa i pułkownika w dowodzeniu kompaniami zastępowali kapitanowie sztabowi. Podpułkownik i major osobiście dowodzili swoimi kompaniami[10]. W 1790, po utworzeniu pułku straży przedniej, podpułkownik otrzymał kompanię, pojawił się drugi major, trzech nowych kapitanów sztabowych, drugi adiutant, dwóch nowych poruczników i dwóch nowych chorążych, co dało teoretyczną liczbę 34 oficerów w pułku[10].

Szefowie regimentu[7][11]:

Pułkownicy[7]:

Hierarchia regimentu edytuj

  • regiment arkebuzjerów hetmana wielkiego koronnego Adama Mikołaja Sieniawskiego (-1717) → regiment dragonii Buławy Wielkiej Koronnej (1717-1789) → pułk 2 przedniej straży Buławy Wielkiej Koronnej (1789-1793) ↘ żytomierski pułk lekkokonny

Przypisy edytuj

  1. ↑ Górski 1894 ↓, s. 219.
  2. ↑ Górski 1894 ↓, s. 182.
  3. ↑ Górski 1894 ↓, s. 210.
  4. ↑ Machynia i Srzednicki 2002 ↓, s. 380.
  5. ↑ Ratajczyk i Teodorczyk 1987 ↓, s. 98.
  6. ↑ Machynia i Srzednicki 2002 ↓, s. 376.
  7. ↑ a b c d e Gembarzewski 1925 ↓, s. 11.
  8. ↑ a b c d Machynia i Srzednicki 2002 ↓, s. 402.
  9. ↑ Górski 1894 ↓, s. 205.
  10. ↑ a b Machynia i Srzednicki 2002 ↓, s. 382.
  11. ↑ Machynia i Srzednicki 2002 ↓, s. 403.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=2_Pułk_Przedniej_Straży_Buławy_Wielkiej_Koronnej&oldid=72717522”