Wikipedia

2 złote wzór 1924

2 złote wzór 1924 – moneta dwuzłotowa, bita w srebrze, wprowadzona do obiegu 1 lipca 1924 r. (Dz.U. z 1924 r. nr 34, poz. 351), wycofana z obiegu 31 stycznia 1933 r. (Dz.U. z 1932 r. nr 92, poz. 798)[1].

2 złote wzór 1924
Dane podstawowe
Emitent

Bank Polski

Nominał

2 złote

Rocznik

1924, 1925

Emisja
Mennica

Hôtel des Monnaies (Paryż),
King's Norton (Birmingham),
United States Mint (Filadelfia),
Royal Mint (Londyn)

Nakład

26 178 641 szt.

Data emisji

1 lipca 1924

Data wycofania

31 stycznia 1933

Projektant

Tadeusz Breyer,
Edmund Bartłomiejczyk (projekt orła)

Opis fizyczny
Masa

10 g

Średnica

27 mm

Materiał

srebro Ag750

Rant

ząbkowany

Stempel

zwykły albo
odwrócony (część nakładu 1924)

Uwagi

moneta obiegowa

W niektórych opracowaniach z początku XXI w. jako data wprowadzenia dwuzłotówki do obiegu podawany był 31 stycznia 1925 r[2], a w innych tego samego autora – 31 maja 1924 r., czyli dzień wejścia w życie rozporządzenia o ustaleniu wzorów monet (Dz.U. z 1924 r. nr 45, poz. 476)[3].

Monetę bito z datami rocznymi 1924 i 1925[4].

Awers edytuj

W centralnym punkcie umieszczono godło – orła w koronie, poniżej rok emisji, dookoła napis „RZECZPOSPOLITA POLSKA”, a w przypadku mennic w Paryżu, Birmingham i Londynie, znak mennicy[4][5][6][7][8]:

  • róg obfitości z lewej strony oraz pochodnia z prawej strony daty rocznej – Paryż,
  • litera H po dacie rocznej – Birmingham,
  • kropka po dacie rocznej – Londyn.

Rewers edytuj

Na tej stronie monety znajdują się półpostać kobiety z warkoczem na tle kłosów oraz cyfra „2" i napis „ZŁOTE”[4][5][6][7][8].

Nakład edytuj

Monetę bito w srebrze próby 750, na krążku o średnicy 27 mm, masie 10 gramów, z rantem ząbkowanym, według projektu Tadeusza Breyera[1] z wykorzystaniem na awersie orła Edmunda Bartłomiejczyka[9], w czterech mennicach[1]:

  • francuskiej Hôtel des Monnaies w Paryżu (1924 r., 8 178 641 szt.),
  • brytyjskiej King's Norton Metal Company Ltd. Ralf Heaton & Sons w Birmingham (1924 r., 1 200 000 szt.),
  • amerykańskiej United States Mint Philadelphia w Filadelfii (1924 r., 780 000 szt. oraz 1925 r., 5 220 000 szt.),
  • brytyjskiej Royal Mint w Londynie (1925 r., 10 800 000 szt.).

Opis edytuj

Moneta była bita według ustroju monetarnego wprowadzonego rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 stycznia 1924 r. (znowelizowanym w kwietniu tego roku), w którym stanowiono o biciu, według jednego wzoru, monet 1, 2, 5 złotych w srebrze próby 750 i masie 5 gramów przypadających na 1 złoty. Ostatecznie, według tego rozporządzenia, do obiegu wprowadzono tylko monety jedno- i dwuzłotowe[1].

W przypadku dwuzłotówki, w 1924 roku zamówiono:

  • 7,5 mln sztuk w Paryżu,
  • 12 mln sztuk w Birmingham i
  • 6 mln sztuk w Filadelfii.

Po wprowadzeniu do obiegu 1 listopada 1924 r. pierwszych 800 000 szt. z Birmingham, stwierdzono istotną usterkowość tego nakładu i zdecydowano się na przeniesienie zamówienia do mennicy w Londynie, zrealizowanego ostatecznie w 1925 r.. Dnia 17 października 1924 dostarczono do Polski z Filadelfii 1,5 mln sztuk. Również i w tym przypadku stwierdzono znaczny odsetek wad. Mimo że monety te były wybite stemplem odwróconym, zdecydowano się na wprowadzenie 780 tys. sztuk do obiegu. Mennica w Filadelfii dokończyła złożone zamówienie bijąc monety z datą roczną 1925 stemplem zwykłym (nieodwróconym)[1].

Monety z datą roczną 1924 z Filadelfii wybite zostały stemplem odwróconym, wszystkie pozostałe, w tym te z Filadelfii z 1925 r., stemplem zwykłym[1].

Moneta 2 złote 1924 z mennicy z Filadelfii była w XX w. jedyną polską monetą wprowadzoną do powszechnego obiegu, która została wybita stemplem odwróconym[10].

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 5 listopada 1927 r. (Dz.U. z 1927 r. nr 97, poz. 855) zmieniono ustrój pieniężny, decydując między innymi o biciu monet dwuzłotowych w srebrze próby 500. Nigdy nie zrealizowano tego rozporządzenia ze względu na problemy mennicy w Warszawie związane z wyprodukowaniem krążków o takiej zawartości srebra. Wobec tego postanowiono w sierpniu 1932 r., że monety 2, 5, 10 złotych będą bite ze srebra próby 750 o masie 2,2 grama przypadających na 1 złoty[1].

 
 
Falsyfikat z epoki 2 złote 1925
 
 
Falsyfikat z epoki 2 złote 1925

Dwuzłotówki wzór 1924 często w okresie II Rzeczypospolitej były fałszowane. Zazwyczaj odlewano je w jasnym metalu, a później srebrzono. W sprawozdaniu mennicy za lata 1927–1930 odnotowano również istnienie fałszywych stempli tej monety. W kolejnych latach dwuzłotówki wzór 1924 stanowiły ponad połowę wykrywanych fałszerstw[1].

Ząbkowanie rantu dwuzłotówek bitych w poszczególnych mennicach różni się między sobą. Porównywanie wzoru rantu łatwo pozwala na wykrycie fałszerstw na szkodę kolekcjonerów będących przeróbkami innych oryginalnych egzemplarzy. Dotyczy to głównie odmian[1]:

  • z Birmingham (1924) – dostawiana litera H po 1924 na oryginałach z Paryża, na których usunięto wcześniej róg obfitości i pochodnię, oraz
  • egzemplarzy w stanie zachowania I z Filadelfii z 1925 r. – usuwana kropka po 1925 z oryginałów z Londynu z tego samego roku.

Stopień rzadkości poszczególnych odmian przedstawiony jest w tabeli[1]:

Rocznik Odmiana Stopień rzadkości Szacowana liczba egzemplarzy Zdjęcie
2 złote 1924 „stempel odwrócony” R2 3001–15 001  
2 złote 1924 „róg i pochodnia” R 80 001–400 000  
2 złote 1924 „po roku H” R4 121–600  
2 złote 1925 „bez kropki po roku” R 80 001–400 000  
2 złote 1925 „kropka po roku” R 80 001–400 000  

Wersje próbne edytuj

 
1924 bez znaku mennicy w srebrze
 
1924 H stempel odwrócony
 
 
1924 H z puncą probierczą
 
 
1924 z innym awersem w srebrze
 
Próba 1925
 
 
1927 bez napisu PRÓBA w srebrze

W katalogach podana jest informacja o wybiciu próbnych wersji monety[4]:

  • z datą 1924 w:
    • srebrze, z rantem ząbkowanym, bez żadnych znaków mennicy, bita w Filadelfii również w Warszawie (100 sztuk),
    • srebrze, z rantem gładkim, bez żadnych znaków mennicy, bita w Warszawie, (nakład nieznany),
    • srebrze, z wypukłym napisem „ESSAI” na rewersie, z mennicy w Paryżu (15 sztuk),
    • srebrze, z literką H, stempel odwrócony, bita w Birmingham (60 sztuk),
    • mosiądzu, bez żadnych znaków mennicy, bita w Warszawie (40 sztuk),
    • srebrze, z literką H po roku i państwową puncą srebra po ZŁOTE, bita w Birmingham (nakład nieznany),
    • srebrze z wklęsłymi napisami na awersie „14” i „U.S.M” z mennicy w Filadelfii (nakład nieznany),
    • srebrze i znakiem mennicy w Warszawie przed datą (10 sztuk),
    • srebrze z rantem gładkim, bita bez pierścienia, bez znaku mennicy (nakład nieznany),
    • z innym awersem (rok 1924 wokół orła), bita w Warszawie w:
  • z datą 1925 w srebrze, ze znakiem mennicy w Warszawie po dacie (10 sztuk),
  • z datą 1927 i nieznacznie zmienionym wzorze awersu:
    • bez napisu „PRÓBA” w:
    • z wypukłym napisem „PRÓBA” w:
      • srebrze (100 sztuk),
      • srebrze, stempel lustrzany (nakład nieznany),
      • brązie (10 sztuk).
    • z wklęsłym napisem „PRÓBA” w miedzi (nakład nieznany).

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h i j Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec: Jerzy Chałupski, 2008, s. 162–172, ISBN 83-912223-4-9.
  2. ↑ Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 157, ISBN 83-87355-37-2.
  3. ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919–1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 31, ISBN 978-83-87355-65-4.
  4. ↑ a b c d Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939, wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 31–32,140–151, ISBN 978-83-87355-65-4.
  5. ↑ a b Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1975, wyd. IV poprawione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976, s. 18, 72–73.
  6. ↑ a b Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1977, wyd. V poprawione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1977, s. 19, 81–82.
  7. ↑ a b Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1982, wyd. VI poprawione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1983, s. 19, 104, 105.
  8. ↑ a b Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1987, wyd. VII zmienione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988, s. 21–22, 138–139.
  9. ↑ Monetarium Bydgoskie [online], numibyd.pl [dostęp 2020-04-21].
  10. ↑ Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 156–161, 195–374, 301–369, ISBN 83-87355-37-2.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=2_złote_wzór_1924&oldid=66403834”