33 Batalion Celny
33 Batalion Celny – jednostka organizacyjna formacji granicznych II Rzeczypospolitej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1921 |
| Rozformowanie |
1922 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
II/IV batalion etapowy |
| Kontynuacja | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
płk Tomasz Gierazłowski |
| Organizacja | |
| Dyslokacja |
Mikaszewicze[1] |
| Formacja | |
| Podległość | |
Formowanie i zmiany organizacyjne edytuj
Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych L.7300/Mob. z dnia 9 czerwca 1921 w miejsce batalionów etapowych utworzone zostały bataliony celne. 33 batalion celny powstał w Brześciu Litewskim, a zorganizowano go na bazie II/IV i V/IV batalionu etapowego. Etat batalionu wynosił 14 oficerów i 600 szeregowych[2]. Podlegał Ministerstwu Spraw Wewnętrznych[3].
Mimo że batalion był w całym tego słowa znaczeniu oddziałem wojskowym, nie wchodził on w skład pokojowego etatu armii. Uniemożliwiało to uzupełnianie z normalnego poboru rekruta. Ministerstwo Spraw Wojskowych zarówno przy ich formowaniu, jak i uzupełnianiu przydzielało mu często żołnierzy podlegających zwolnieniu, oficerów rezerwy oraz szeregowców i oficerów zakwalifikowanych przez dowództwa okręgów generalnych jako nie nadających się do dalszej służby wojskowej[4].
W listopadzie 1921 Ministerstwo Spraw Wewnętrznych postanowiło powołać brygady celne[5]. 33 batalion celny znalazł się w strukturze 7 Brygady Celnej[6].
Od chwili powstania do listopada 1921 sztab batalionu pozostawał w Mikaszewiczach, od grudnia 1921 stacjonował w Korotyczach, w lutym 1922 w Olszanach, w marcu w Sienkiewiczach, a już 1 kwietnia 1922 stacjonował w Prozorokach. W Prozorokach funkcjonował do rozwiązania, czyli do jesieni 1922[7]
Wykonując postanowienia uchwały Rady Ministrów z 23 maja 1922, Minister Spraw Wewnętrznych rozkazem z 9 listopada 1922 zmienił nazwę „Baony Celne” na „Straż Graniczna”[3]. Wprowadził jednocześnie w formacji nową organizację wewnętrzną[8]. 33 batalion celny przemianowany został na 33 batalion Straży Granicznej.
Służba celna edytuj
Zgodnie z rozkazem poleskiego inspektora wojskowego granicy wschodniej z 19 października 1921, 33 batalion celny obsadził odcinek granicy od Prypeci do wsi Radziwiłowicze z siedzibą dowództwa batalionu w Radziwiłowiczach[9].
Odcinek batalionowy podzielony był na cztery pododcinki, które obsadzały kompanie wystawiające posterunki i patrole. Posterunki wystawiano wzdłuż linii granicznej w taki sposób, by mogły się nawzajem widzieć w dzień[10]. W tym zakresie batalion współpracował z posterunkami i patrolami Policji Państwowej. Współpraca polegała na tym, że te pierwsze wystawiały wzdłuż linii granicznej stale posterunki i patrole, natomiast policja tworzyła je w głębi strefy, poza linią graniczną. W zakresie ochrony granicy batalion podlegał staroście[11].
- Sąsiednie bataliony
- 24 batalion celny ⇔ 29 batalion celny – IX 1921
- 40 batalion celny ⇔ 37 batalion celny – XII 1921[12]
Kadra batalionu edytuj
- Dowódcy batalionu
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
|---|---|---|---|
| płk | Tomasz Giewarłowski[1] | 1 VIII 1921[7] | |
| płk kaw. | Stefan Przyłucki[1] | 1 XII 1921[7] | |
| ppłk piech. | Bolesław Szymański[a] | 1 I 1922 – 1 X 1922[7] |
Dowódcy kompanii[7]
| Data | Dowódca 1 kompanii celnej |
Dowódca 2 kompanii celnej |
Dowódca 3 kompanii celnej |
Dowódca oddziału km |
|---|---|---|---|---|
| 1 I 1922 | por. Andrzej Drozd | por. Zygmunt Dziewicki | por. Franciszek Troll | ppor. Aleksander Dubiniewicz |
| 1 IX 1922 | kpt. Marian Podolski | por. Jan Wojciechowski |
Struktura organizacyjna edytuj
| Ordre de Bataille 33 batalionu celnego w Mikaszewiczach na dzień 1 sierpnia 1921 | ||||
|---|---|---|---|---|
| kompanie | 1. Lenino | 2. Maliszewo | 3. Rubryń | oddział km |
| dowódcy | kpt. Włodzimierz Krogulski | por. Paweł Komar | por. Franciszek Troll | kpt. Michał Sopocki |
| placówki | Jaśkowicze | Wilcza | Bezuny | |
| Morocz | ujście Słuczy | Korwa leśn. | ||
| Grabówek | nad Prypecią | naprzeciw Młyńska | ||
| Grabowo | futor Łutki | Obzów | ||
| Milewicze | Łutki | Korwia | ||
| Zalutycze | Łado | Radziwiłłowicze | ||
| Budy | ||||
| Marszczynowicze | ||||
Dyslokacja batalionu w listopadzie 1921[15]:
Uwagi edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 14.
- ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 24.
- ↑ a b Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 25.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 75.
- ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 26.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 74.
- ↑ a b c d e OdeB batalionów celnych ↓, s. 33bc.
- ↑ Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 5.
- ↑ Materiały dotyczące dyslokacji IWGW ↓, s. 35.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 72.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 73.
- ↑ WIG – mapa operacyjna Polski 1:300 000
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 40 z 23 listopada 1921, s. 1527.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922, s. 89.
- ↑ Inspektorat „Polesie” ↓.
Bibliografia edytuj
- Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
- Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
- Teresa Prengel-Boczkowska, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Bataliony Celne”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
- Ordre de Bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 i od numeru 20 do 44 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin
- Materiały dotyczące dyslokacji Inspektoratu Wojskowego Granicy Wschodniej Województwa Poleskiego, 1921–1922 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin