3 Armia (ZSRR)
3 Armia – związek operacyjny Armii Czerwonej podczas II wojny światowej.
| |||
| Historia | |||
| Państwo |  ZSRR
| ||
| Sformowanie | 15 września 1939 | ||
| Rozformowanie | sierpień 1945 | ||
| Dowódcy | |||
| Pierwszy | Wasilij Kuzniecow | ||
| Ostatni | Aleksandr Gorbatow | ||
| Działania zbrojne | |||
| II wojna światowa | |||
| Organizacja | |||
| Rodzaj sił zbrojnych | wojska lądowe | ||
| Rodzaj wojsk | piechota, kawaleria, artyleria, wojska pancerne | ||
| Podległość | Białoruski Specjalny Okręg Wojskowy, Front Zachodni, Front Centralny, Front Briański, Front Południowo-Zachodni, 1. Front Białoruski, 2 Front Białoruski, 3 Front Białoruski | ||
| Skład | dwa lub więcej korpusów strzeleckich | ||
3 Armia została sformowana 15 września 1939 roku w Białoruskim Specjalnym Okręgu Wojskowym z Witebskiej Grupy Armijnej[1]. Po raz pierwszy do walki weszła we wrześniu 1939 roku, biorąc udział w operacji na Białorusi i w Polsce. W operacji tej Armia Czerwona zajęła wschodnią Polskę, w wyniku paktu Ribbentrop-Mołotow. W czerwcu 1941 w skład Armii wchodziły:
- 4 Korpus Strzelecki: 27 Dywizja Strzelecka, 56 Dywizja Strzelecka, 85 Dywizja Strzelecka, 152 korpuśny pułk artylerii, 444 korpuśny pułk artylerii, 30 samodzielny batalion łączności, 127 batalion saperów, 16 samodzielny dywizjon artylerii przeciwlotniczej,
- 11 Korpus zmechanizowany: 29 Dywizja Pancerna, 33 Dywizja Pancerna, 204 Dywizja Zmotoryzowana, 16 pułk motocyklowy, 456 samodzielny batalion łączności, 64 samodzielny zmotoryzowany batalion inżynieryjny,
- 11 Mieszana Dywizja Lotnicza: 127 pułk lotnictwa myśliwskiego, 122 pułk lotnictwa myśliwskiego, 190 pułk lotnictwa szturmowego, 16 pułk lotnictwa bombowego,
- 68 Grodzieński Rejon Umocniony,
- 7 Brygada Artylerii Przeciwpancernej.[2]
Skład w październiku 1941:
- 137 Dywizja Strzelecka
- 148 Dywizja Strzelecka
- 269 Dywizja Strzelecka
- 280 Dywizja Strzelecka
- 282 Dywizja Strzelecka
- 4 Dywizja Kawalerii
- 855 Pułk Strzelecki z 278 Dywizji Strzeleckiej
3 Armia brała udział w wielu akcjach we ważnych sektorach walk na froncie wschodnim. Armia wzięła udział w operacjach Frontu Zachodniego, Centralnego, Briańskiego, a także 1., 2. i 3 Białoruskiego podczas obrony Grodna, Lidy i Nowogródka. 3 Armia brała także udział w wielu ważnych bitwach jak np. bitwa pod Smoleńskiem, w której niemieccy żołnierzy zdobyli miasto w dwumiesięcznej ciężkiej kampanii oraz w bitwie pod Moskwą, w której kontratak zimowy Armii Czerwonej dowodzony przez marszałka Gieorgija Żukowa odrzucił Grupę Armii „Środek” o ponad 110 km na zachód Moskwy. W drugiej połowie walk na froncie wschodnim 3 Armia wzięła udział w bitwie na łuku kurskim, w której przeważające liczebnie wojska radzieckie, dzięki użyciu dobrej obrony przeciwpancernej, pokonały wojska niemieckie, powstrzymując operację Zitadelle i tym samym niszcząc wszelkie nadzieje Wehrmachtu na zwycięstwo na froncie wschodnim. 3 Armia brała udział w operacjach przeciwko Briańskowi, Homlowi–Rzeczycy oraz Rohaczywowi–Żłobinowi. Podczas ostatnich faz wojny armia ta wzięła udział w atakach na Białoruś, Prusy Wschodnie i wschodnie Niemcy, gdzie wzięła udział w bitwie o Berlin.
1 maja 1945 roku w skład 3 Armii wchodził[3]:
- 35 Korpus Strzelecki: (250., 290. i 348 Dywizja Strzelecka)
- 40 Korpus Strzelecki (5., 129. i 169 Dywizja Strzelecka)
- 41 Korpus Strzelecki (120 Gwardyjska Dywizja Strzelecka, 269. i 283 Dywizja Strzelecka)
- 4 Brygada Artylerii
- 44 Brygada Artylerii Armat
- inne jednostki
Po zakończeniu wojny kwatera główna armii została wycofana do Białoruskiej SRR, gdzie została zreorganizowana w sierpniu 1945 roku jako krótko funkcjonująca kwatera główna Białorusko-Litewskiego Okręgu Wojskowego. Białorusko-Litewski Okręg Wojskowy istniał od 31 grudnia 1944 do 9 lipca 1945 roku, a następnie został zastąpiony przez Miński Okręg Wojskowy. W tym czasie armia składała się z trzech korpusów strzeleckich z dziewięcioma dywizjami strzeleckimi. W późniejszym czasie wszystkie te dywizje, oprócz 120 Rohaczewskiej Gwardyjskiej Dywizji Strzeleckiej, zostały rozwiązane[4].
Dowódcy ArmiiEdytuj
- Wasilij Kuzniecow (1 września 1939 – 25 sierpnia 1941)
- Jakow Krejzer (25 sierpnia – 13 grudnia 1941)
- Piotr Pszennikow (3–28 grudnia 1941, zginął po wejściu na minę)
- Paweł Batow (28 grudnia 1941 – 11 lutego 1942)
- Filipp Żmaczenko (11 lutego – 12 maja 1942)
- Pawieł Korzun (12 maja 1942 – 26 czerwca 1943)
- Aleksandr Gorbatow (27 czerwca 1943 – 9 lipca 1945)
PrzypisyEdytuj
- ↑ Grupa Armii "Witebsk" BOWO (СВЭ, Ô.8, ß.106.) (СВЭ, т.8, с.106.); ЗапОВО (А. Г. Ленский, Сухопутные силы РККА в предвоенные годы. Справочник. — Санкт-Петербург Б&К, 2000).
- ↑ Nikołajuk 2012 ↓, s. 18.
- ↑ tashv.nm.ru, skład bojowy Armii Czerwonej 1 maja 1945 roku (ros.)
- ↑ czeskie źródło internetowe (valka)
BibliografiaEdytuj
- Encyklopedia II wojny światowej MON 1975.
- A. A. Greczko, Siły zbrojne państwa radzieckiego, Warszawa 1975.
- Jan Nikołajuk. Pierwszy sowiet. Dyslokacja wojsk RKKA i NKWD na „występie białostockim” w przededniu Barbarossy. „Militaria”. 4(26), 2012. Turka: Oficyna Wydawnicza Kagero.