5 Batalion Strzelców Karpackich

5 Batalion Strzelców Karpackich (5 bsk) – pododdział piechoty Polskich Sił Zbrojnych.

5 Batalion Strzelców Karpackich
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1942

Rozformowanie

1947

Dowódcy
Pierwszy

ppłk Franciszek Gudakowski

Ostatni

mjr dypl. Czesław Hanus

Działania zbrojne
II wojna światowa
kampania włoska
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

piechota

Podległość

2 Brygada Strzelców Karpackich

Adam Puzoń

Formowanie i zmiany organizacyjne

edytuj

5 Batalion Strzelców Karpackich został sformowany w maju 1942, w Palestynie, w składzie 2 Brygady Strzelców Karpackich. Walczył w kampanii włoskiej między innymi w bitwie o Monte Cassino, Ankonę i Bolonię.

Po wojnie batalion, będąc w składzie wojsk okupacyjnych, pełnił między innymi służbę wartowniczą. W lutym 1946 ochraniał obiekty wojskowe w rejonie Monopoli[1]. W 1946 został przetransportowany do Wielkiej Brytanii i tam w następnym roku rozformowany.

Żołnierze batalionu

edytuj
Dowódcy batalionu;
  • ppłk Franciszek Gudakowski (6 V - 29 VI 1942[2])
  • mjr / ppłk piech. Karol Józef Piłat[a] (29 VI 1942 – 10 VI 1944[5])
  • ppłk Adam Szymański (11 VI - 21 X 1944[4])
  • mjr dypl. Michał Rybikowski (22 X 1944 - 1 II 1945[4])
  • mjr dypl. Zygmunt Ludwik Stanisław Zawadzki (1 II - 4 IX 1945[4][2])
  • mjr dypl. Czesław Hanus (15 IX 1945 – 1947[4][2])
Zastępcy dowódcy batalionu
  • mjr Antoni Piotrowski (10.XI 1942 - IV 1944[6])
  • mjr Ludomir Tarkowski[7]
  • mjr Leon Franciszek Firczyk[4](do 21 X 1944)
  • mjr Karol Hareńczyk[2]
  • kpt. Tadeusz Westwalewicz[4](XII 1944 - 1947[2])
Oficerowie batalionu
  • kwatermistrz – por. Kazimierz Belof
  • dowódca 1 kompanii strzelców – por. Stanisław Irlik
  • dowódca 2 kompanii strzelców – por. Bolesław Tumiłowicz
  • dowódca 3 kompanii strzelców – por. Adam Puzoń
  • dowódca 4 kompanii strzelców – por. Józef Bachman
  • dowódca kompanii dowodzenia – kpt. mgr Tadeusz Krzyżanowski
  • ppor. Władysław Majcher
  • ppor. Stanisław Dróżdż
  • por. Marian Łoziński

Odznaka batalionu

edytuj

Odznaka specjalna: wykonana z białego metalu, oksydowana na stare srebro. Oznaka ma formę kompozycji składającej się z ośmiu liści ostu ułożonych promieniście, na którą nałożony jest kolisty wieniec świerkowy. W środku koło obrzeżone ząbkami. Na wieńcu inicjały 2 BSK, w centrum cyfra 5.

Odznakę noszono na berecie, na podkładce z ciemnozielonego sukna po lewej stronie, w odległości 10 cm od środka orzełka. Na patkach kołnierza zezwolono nosić oznaki o średnicy 2 cm, bez podkładki sukiennej[8]. Wykonywała je firma: F. M. Lorioli, Milana – Roma.

Dyslokacja marsze i walki

edytuj
         
  1. Piłat Karol, ppłk piech., żołnierz Legionów. Służył w II Brygadzie Legionów od 1 maja 1916. W KOP od 1935. Do maja 1939 zastępca dcy baonu KOP „Ludwikowo”. Od lipca 1939 dowódca baonu KOP „Komańcza”. We wrześniu 1939 dowódca II batalionu piechoty 2 pp KOP „Karpaty”. W PSZ, m.in. dowódca 5 batalionu piechoty[3][4].

Przypisy

edytuj
  1. Żak 2014 ↓, s. 144.
  2. a b c d e Kronika Plutonu Rozpoznawczego 5 Batalionu Strzelców Karpackich 3 DSK 12.12.1944-14.04.1945 IPiMS w Londynie sygn. C598
  3. Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 741.
  4. a b c d e f g Kryska-Karski i Barański 1973 ↓, s. 84.
  5. Młotek (red.) 1978 ↓, s. 100.
  6. Kryska-Karski i Barański 1973 ↓, s. 83.
  7. Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 754.
  8. Partyka 1997 ↓, s. 71.

Bibliografia

edytuj
  • Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
  • Jan Partyka: Odznaki i oznaki PSZ na Zachodzie 1939-1945. Wojska Lądowe. Rzeszów: Wydawnictwo Libri Ressovienses, 1997. ISBN 83-902021-9-0.
  • Harvey Sarner, Piotr K Domaradzki: Zdobywcy Monte Cassino : generał Anders i jego żołnierze. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2006. ISBN 83-7506-003-8.
  • Witold Biegański: Wojsko Polskie : krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 5, Regularne jednostki Wojska Polskiego na Zachodzie : formowanie, działania bojowe, organizacja, metryki dywizji i brygad. Warszawa : Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1967.
  • Jakub Żak: Nie walczyli dla siebie. Powojenna odyseja 2 Korpusu Polskiego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2014. ISBN 978-83-7399-621-2.
  • Piotr Żaroń: Armia Polska w ZSRR, na Bliskim Wschodzie i Środkowym Wschodzie. Warszawa 1981: KAW RSW „Prasa- Książka - Ruch, 1981.
  • Marian Łoziński, Przechodniu, powiedz Polsce... Wspomnienia z lat 1941-1945 rozpoczęte w Ahwazie, 150 km od Zatoki Perskiej, Wydawnictwo Literackie, Kraków-Wrocław 1985, wyd. III, ISBN 83-08-01317-1
  • Tadeusz Kryska-Karski, Henryk Barański: Piechota Polska 1939-1945, zeszyt nr 14. Londyn: 1973.
  • Tadeusz Panecki (red.): 2 Korpus Polski w bitwie o Monte Cassino z perspektywy półwiecza. Warszawa: 1994. ISBN 83-11-08291-X.
  • Zbigniew Wawer: 3 Dywizja Strzelców Karpackich w kampanii włoskiej 1944-1945. Białystok: 1994. ISBN 83-86232-40-4.
  • Mieczysław Młotek (red.): 3 Dywizja Strzelców Karpackich 1942-1947. Londyn: Zarząd Główny Związku Karpatczyków, 1978.