5 Brygada Artylerii Ciężkiej

5 Pomorska Brygada Artylerii Ciężkiej (5 BAC) – związek taktyczny artylerii ciężkiej ludowego Wojska Polskiego.

5 Brygada Artylerii Ciężkiej
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1944

Rozformowanie

1945

Tradycje
Rodowód

5 Pułk Artylerii Ciężkiej

Kontynuacja

80 Pułk Artylerii Ciężkiej

Dowódcy
Pierwszy

płk Artur Hulej

Organizacja
Rodzaj wojsk

Artyleria

Podległość

1 Armia WP[1]

Odznaczenia

Formowanie i zmiany organizacyjne edytuj

Brygada została sformowana w Zaciszu pod Kiwercami[2] na podstawie rozkazu nr 05 dowódcy 1 Armii Polskiej w ZSRR z 7 maja 1944 roku na bazie 5 pułku artylerii ciężkiej. Po zakończeniu działań wojennych brygada pełniła służbę okupacyjną na terenie Niemiec. W lipcu 1945 r. wróciła do kraju i została rozlokowana w Poznaniu.

We wrześniu 1945 roku brygada została rozformowana. Na jej bazie został utworzony 80 pułk artylerii ciężkiej, a jeden z jej dywizjonów posłużył do sformowania 82 pułku artylerii ciężkiej[3].

30 września 1967 roku 31 Brygada Artylerii Armat przejęła dziedzictwo tradycji 5 Brygady Artylerii Ciężkiej i została przemianowana na 5 Pomorską Brygadę Artylerii Armat[4].

Struktura organizacyjna edytuj

Dowództwo i sztab

  • bateria dowodzenia
  • 3 × dywizjon artylerii ciężkiej
    • 3 × bateria artylerii ciężkiej
  • park artyleryjski (plutony: dowodzenia, parkowy i materiałów pędnych i smarów)
  • kwatermistrzostwo (pluton gospodarczy)
 
152 mm haubicoarmata wz. 1937 (MŁ-20)

Stan etatowy brygady liczył 1129 żołnierzy, w tym 116 oficerów, 308 podoficerów i 705 kanonierów.

Dowódcy brygady:

Dowódca 1 dywizjonu:

  • mjr Franciszek Juchniewicz[5]

Dowódca 2 dywizjonu:

  • kpt. Bronisław Rakowski
  • mjr Jan Sołowiow

Dowódca 3 dywizjonu:

  • mjr Julian Pawłowski

Oficerowie:

Podstawowy sprzęt brygady edytuj

Na uzbrojeniu i wyposażeniu brygady znajdowały się:

  • 152 mm haubico-armata – 36
  • rusznice przeciwpancerne – 36
  • karabiny maszynowe – 18
  • samochody – 102
  • ciągniki – 45

Sztandar brygady edytuj

Sztandar ufundowany przez mieszkańców Wawra i wykonany przez miejscowe siostry felicjanki wręczono brygadzie 29 listopada 1944 roku[6].

Opis sztandru:
Płat o wymiarach 92 × 92 cm, obszyty z trzech stron żółtą frędzlą, przymocowany do drzewca za pomocą sześciu kółek i stalowego pręta. Drzewce z jasnego politurowanego drewna skręcane z dwóch części za pomocą stalowych okuć. Głowica w formie ażurowego liścia, wewnątrz którego podwójnie złożony orzeł tego samego typu co noszony na czapce w 1 Dywizji Piechoty[6].

Strona główna:
Na czerwonym tle haftowany białą nicią orzeł[a]. Pod orłem haftowane skrzyżowane lufy armatnie. Wokół orła żółtą nicią haftowane napisy: „HONOR I OJCZYZNA”, „5-ta BRYGADA ARTYLERII CIĘŻKIEJ”. W rogach ponad gałązkami dębu i lauru, haftowanymi nićmi zielono-złotymi, haftowane żółtą nicią napisy i daty: „WAKINO 21.X.43”; „SMOLEŃSK 12.X.43”; „DOLSK 12.VI.44”; „PRAGA 14.IX.1944”[6].

Strona odwrotna:
Na białym tle, pośrodku, haftowany i malowany kolorowo wizerunek św. Barbary. Wokół wizerunku napis haftowany żółtą nicią: „ŚWIĘTA BARBARO PROWADŹ NAS DO ZWYCIĘSTWA”[6].

Uwagi edytuj

  1. dziób, nogi oraz promienie na skrzydłach złote

Przypisy edytuj

  1. Sobczak (red.) 1975 ↓, s. 35.
  2. Sobczak (red.) 1975 ↓, s. 37.
  3. Kajetanowicz 2005 ↓, s. 45.
  4. Rozkaz Nr 025/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 30 września 1967 roku w sprawie przekazania jednostkom wojskowym historycznych nazw i numerów oraz ustanowienia dorocznych świąt jednostek (Dz. Roz. Tjn. MON Nr 10, poz. 53).
  5. https://twierdzakolobrzeg.pl/twierdza/rok-1945/208-oddzialy-polskie-i-radzieckie (dostęp: 14 XII 2022 r.
  6. a b c d Bigoszewska i Wiewióra 1974 ↓, s. 114-116.

Bibliografia edytuj

  • Wanda Bigoszewska, Henryk Wiewióra: Sztandary ludowego Wojska Polskiego 1943 - 1974. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1974.
  • Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960. Skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
  • Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
  • Władysław Ways: Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego. Formowanie, działania bojowe, organizacja i uzbrojenie, metryki jednostek artylerii, Cz. II. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1967.