5 Dywizjon Samochodowy

5 Dywizjon Samochodowy
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1921
Rozformowanie	1934
	Tradycje
Święto	31 października, 16 maja
Kontynuacja	5 Batalion Pancerny
	Dowódcy
Ostatni	ppłk Felicjan Madeyski-Poraj
	Organizacja
Dyslokacja	garnizon Kraków
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	wojska samochodowe
	Multimedia w Wikimedia Commons

5 Dywizjon Samochodowy (5 dsam) – pododdział wojsk samochodowych Wojska Polskiego II RP.

Formowanie i zmiany organizacyjne edytuj

Budynki dowództwa 5 dywizjonu^[1]

Stadion sportowy 5 dywizjonu^[1]

Powódź na terenie 5 dywizjonu samochodowego

Motocykliści na zalanym terenie 5 dywizjonu samochodowego^[1]

Pierwsze jednostki samochodowe powstały samorzutnie w pierwszych dniach listopada 1918. W Krakowie powstał Zapasowy Korpus Samochodowy Okręgu Generalnego. Wykorzystywano sprzęt i materiały pozostawione przez wojska okupacyjne^[2]. Jednostką dowodził ppłk Tadeusz Piotrowski^[3]. W strukturze dyonu występowała między innymi Kolumna Szkolna Samochodów Pancernych. Jesienią 1925 roku kolumna została wyłączona ze składu wojsk samochodowych, podporządkowana dowódcy 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego i przemianowana na 5 Szwadron Samochodów Pancernych.

Osobny artykuł: Organizacja pokojowa dywizjonu samochodowego.

W 1934 roku ze składu 2 Pułku Pancernego w Żurawicy zostały wyłączone i dyslokowane do garnizonu Kraków dwie kompanie czołgów i jedna kompania szkolna. Wymienione pododdziały połączone z 5 dsam utworzyły 5 Batalion Czołgów i Samochodów Pancernych, który później został przeformowany w 5 Batalion Pancerny.

19 maja 1927 Minister Spraw Wojskowych ustalił i zatwierdził datę święta dywizjonu na dzień 31 października^[4]. 1 maja 1931 Minister Spraw Wojskowych zmienił datę święta z 31 października na 16 maja^[5].

Dowódcy dywizjonu edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: oficerowie 5 Dywizjonu Samochodowego.

mjr / ppłk sam. dr Tadeusz Kazimierz Piotrowski^[a] (do III 1929^[7]^[8]^[9]^[10])
mjr sam. Wacław Hryniewski (1929 – X 1931^[11])
ppłk sam. Felicjan Madeyski-Poraj (X 1931^[11] – IV 1934)

Odznaka pamiątkowa edytuj

21 kwietnia 1931 roku Minister Spraw Wojskowych, Marszałek Polski Józef Piłsudski zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 5 dsam^[12]. Odznaka o wymiarach 42x42 mm ma kształt krzyża maltańskiego o ramionach zakończonych kulkami. W centrum umieszczono herb Krakowa, na ramionach krzyża wpisano rok 1918. Jego ramiona oplata opaska z napisem 5 DYWIZJON SAMOCHODOWY. Dwuczęściowa - oficerska wykonana w srebrze. Wykonanie: Franciszek Malina - Kraków^[13].

Uwagi edytuj

↑ ppłk sam. dr Tadeusz Kazimierz Piotrowski w marcu 1929 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr V, a z dniem 30 czerwca 1929 został przeniesiony w stan spoczynku^[6].

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c Rudzki, Kulesza i Jeszka 1928 ↓, s. 1205.
↑ Madeyski 1928 ↓, s. 1157.
↑ Rudzki, Kulesza i Jeszka 1928 ↓, s. 1206.
↑ Dziennik Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych z 19 maja 1927 r., Nr 16, poz. 174.
↑ Dziennik Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych z 1 maja 1931 r., Nr 12, poz. 142.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 27 kwietnia 1929, s. 140.
↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1010.
↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 921.
↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 651.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929, s. 88.
↑ ^a ^b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931, s. 333.
↑ Dziennik Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych z 21 kwietnia 1931 r., Nr 11, poz. 129.
↑ Zdzisław Sawicki: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945. s. 346.

Bibliografia edytuj

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Zygmunt Madeyski. Wojska samochodowe. (Szkic historyczny).. „Przegląd Wojskowo-Techniczny. Broń Pancerna”. 4 (6), s. 1157-1162, 1928. Warszawa: Drukarnia Ministerstwa Spraw Wojskowych; Dowództwo Saperów; Dowództwo Broni Pancernych; Dowództwo Wojsk Łączności.
Piotr Rudzki, Jerzy Kulesza, Józef Jeszka. Krótki rys historyczny powstania i pracy formacyj samochodowych. „Przegląd Wojskowo-Techniczny. Broń Pancerna.”. 4 (6), s. 1193-1246, 1928. Warszawa: Drukarnia Ministerstwa Spraw Wojskowych; Dowództwo Saperów; Dowództwo Broni Pancernych; Dowództwo Wojsk Łączności.
Zdzisław Sawicki: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Pantera Books. ISBN 83-204-3299-5.
Jan Tarczyński, Krzysztof Barbarski, Adam Jońca: Pojazdy w Wojsku Polskim = Polish Army vehicles : 1918-1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Ajaks" ; Londyn : Komisja Historyczna b. Sztabu Głównego PSZ, 1995. ISBN 83-85621-57-1.
Marian Żebrowski: Zarys historii polskiej broni pancernej 1918–1947. Londyn: Zarząd Zrzeszenia Kół Oddz. Broni Pancernej, 1971.
JanuszJ. Magnuski JanuszJ., Samochody pancerne Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1993, ISBN 83-86028-00-9, OCLC 834071453 .

[7] łk sam. dr Tadeusz Kazimierz Piotrowski w marcu 1929 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr V, a z dniem 30 czerwca 1929 został przeniesiony w stan spoczynku^[6].

[CITEREFRudzkiKuleszaJeszka19281205-1] Rudzki, Kulesza i Jeszka 1928 ↓, s. 1205.

[CITEREFMadeyski19281157-2] Madeyski 1928 ↓, s. 1157.

[CITEREFRudzkiKuleszaJeszka19281206-3] Rudzki, Kulesza i Jeszka 1928 ↓, s. 1206.

[4] Dziennik Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych z 19 maja 1927 r., Nr 16, poz. 174.

[5] Dziennik Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych z 1 maja 1931 r., Nr 12, poz. 142.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_9_z_27_kwietnia_1929,_s._140-6] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 27 kwietnia 1929, s. 140.

[CITEREFRocznik_Oficerski19231010-8] Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1010.

[CITEREFRocznik_Oficerski1924921-9] Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 921.

[CITEREFRocznik_Oficerski1928651-10] Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 651.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_5_z_12_marca_1929,_s._88-11] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929, s. 88.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_7_z_23_października_1931,_s._333-12] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931, s. 333.

[13] Dziennik Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych z 21 kwietnia 1931 r., Nr 11, poz. 129.

[14] Zdzisław Sawicki: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945. s. 346.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[a]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[6]