60 Pułk Piechoty Wielkopolskiej

(Przekierowano z 60 Pułk Piechoty (II RP))

60 Pułk Piechoty Wielkopolskiej (60 pp) – oddział piechoty Armii Wielkopolskiej i Wojska Polskiego II RP.

60 Pułk Piechoty Wielkopolskiej
6 pułk strzelców wielkopolskich
Ilustracja
Odznaka pamiątkowa 60 pp
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1919

Rozformowanie

1939

Nazwa wyróżniająca

Wielkopolskiej

Tradycje
Święto

9 maja

Nadanie sztandaru

1929

Kontynuacja

15 Warmińsko-Mazurska Dywizja Zmechanizowana

Dowódcy
Pierwszy

mjr Bernard Śliwiński

Ostatni

ppłk Stanisław Małek

Działania zbrojne
powstanie wielkopolskie
wojna polsko-bolszewicka
Bitwa o przedmoście kijowskie
bitwa o przedmoście warsz. (13–16 VIII 1920)
bitwa nad Niemnem (20–26 IX 1920)
kampania wrześniowa
bitwa nad Bzurą (9–18 IX 1939)
bój pod Łęczycą (9–10 IX 1939)
Obrona Warszawy
Organizacja
Dyslokacja

Ostrów Wielkopolski

Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

piechota

Podległość

15 Dywizja Piechoty
XXIX Brygada Piechoty
25 Dywizja Piechoty

Powstanie wielkopolskie edytuj

Osobny artykuł: Powstanie wielkopolskie.

Początek Pułku związany jest z powstaniem wielkopolskim oraz działalnością POW na ziemi gostyńskiej. W listopadzie i grudniu 1918 udało się tam zmobilizować cztery kompanie strzelców.

28 grudnia 1918 w Poznaniu wybuchło powstanie wielkopolskie. W dniach 6 i 7 stycznia 1919 oddziały te pod wspólnym dowództwem por. rez. armii pruskiej dr Bernarda Śliwińskiego zostały skierowane w rejon Ponieca, gdzie stoczyły pierwsze i zwycięskie walki z Niemcami. Rozkazem Naczelnego Dowódcy Powstania zostały one przemianowane na „Grupę Leszno”. Oddziały te liczyły wtedy 12 oficerów i 333 szeregowych. Dowódcą grupy pozostał, mianowany kapitanem, dr Bernard Śliwiński. W dniu 6 marca 1919 rozkazem Naczelnego Dowódcy Wojsk Powstańczych gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego, „Grupa Leszno” została przemianowana na 6 pułk Strzelców Wielkopolskich w składzie 2 Dywizji Strzelców Wielkopolskich. 3 maja 1919 głównodowodzący Siłami Zbrojnymi w byłym zaborze pruskim rozkazem dziennym nr 119 zatwierdził dzień 6 grudnia (św. Mikołaja) świętem pułkowym dla 6 pułku strzelców wielkopolskich.

Jego dowódcą był nadal Bernard Śliwiński awansowany w tym dniu do stopnia majora. W dniu 6 sierpnia 1919 pułk zostaje przerzucony na Kujawy w rejon Żnina, z zadaniem dozorowania północnego odcinka frontu wielkopolskiego. 7 stycznia 1920, rozkazem Ministra Spraw Wojskowych nr 1002/20 i rozkazem Dowództwa Wojsk Wielkopolskich nr 3/20, Armia Wielkopolska została włączona w skład Wojska Polskiego. Nastąpiło ujednolicenie numeracji jednostek. Dotychczasowy 6 pułk strzelców, otrzymał nazwę 60 pułku piechoty wielkopolskiej i włączony został w skład 15 Dywizji Piechoty.

Pułk składa się odtąd z trzech batalionów piechoty i jednostek zabezpieczenia (pluton łączności, pluton sztabowy itd.). Pułk został przeniesiony do Bydgoszczy. W grudniu 1919 batalion zapasowy pułku stacjonował w Siecznej[1].

Wojna polsko-bolszewicka edytuj

 
Schemat działań pułku w latach 1919-1920

8 maja 1920 pułk został wysłany na front polsko-bolszewicki, gdzie wziął udział w tzw. wyprawie kijowskiej wojsk polskich. Wziął tam udział w walkach na Wołyniu, gdzie m.in. zdobył miasto Berdyczów, a następnie uczestniczył w walkach pod Kijowem, do którego wkroczył 9 maja 1920.

W maju 1920 pułk załadował się na stacji Motowidłówka i został przewieziony koleją przez Kijów–Korosteń–Sarny–Łuniniec–BaranowiczeMińsk do Radoszkowicz, gdzie wyładował się 30 maja[2]. W dniach 30 i 31 maja pułk przez Biesiady osiąga Chotajewicze i Kiszkurnię[2].

20 czerwca 1920 na skutek ofensywy bolszewickiej pułk rozpoczął odwrót przez rzeki Niemen i Bug, początkowo w rejon Brześcia, a potem Warszawy. 6 sierpnia 1920 wszedł w skład XXIX Brygady Piechoty pod dowództwem płk Stanisława Wrzalińskiego i dalej uczestniczył w walkach z bolszewikami. 12 sierpnia 1920 pułk zajął pozycje obronne pod Starą Miłosną – 15 km na wschód od Warszawy. 16 sierpnia 1920 ruszyła ofensywa polska. W jej ramach pułk nacierał z powodzeniem w kierunku na Łomżę, a następnie na Kolno. 28 sierpnia 1920 pułk osiągnął granicę Prus Wschodnich, odcinając drogę odwrotu 4 Armii bolszewickiej. Rannego w boju dowódcę pułku, mjr. Śliwińskiego, zastąpił kpt. Szyszka. Następnie pułk został przeniesiony w rejon Kamieńca Litewskiego, skąd nacierał w kierunku na Wołkowysk, gdzie zastał go rozejm. Do grudnia 1920 pułk chronił zajmowany przez siebie odcinek linii demarkacyjnej.

Obsada personalna 9 maja 1920[3]
dowódca pułku mjr Bernard Śliwiński
adiutant pchor. Jackowiak
oficer wywiadowczy ppor. Alfred Tułodziecki
dowódca I batalionu kpt. Paweł Thomas
dowódca 1 kompanii karabinów maszynowych ppor. Leon Schulz
dowódca II batalionu por. Józef Wróblewski
dowódca III batalionu kpt. Franciszek Szyszka

Mapy walk pułku edytuj

Kawalerowie Virtuti Militari edytuj

 
Order Virtuti Militari
Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari za wojnę 1918–1920[4]
kpr. Andrzej Bauza ppor. Roman Garbarczyk st. szer. Tomasz Grześkowiak
ppor. Felicjan Jabłoński ppor. Bronisław Kirchner kpr. Jan Kaczor
kpr. Maciej Kamieniarz ppor. Leon Schulz chor. Ludwik Konarski
plut. Stanisław Kędziora st. sierż. Józef Król st. sierż. Jan Landzwojczak
plut. Wacław Łepkowicz pchor. Jan Machowski nr 2804[5] ppor. Stefan May
ppor. Kazimierz Nowoświecki ppor. Mieczysław Olenderczyk szer. Józef Pawlik
ppor. Stanisław Sikora ppłk Bernard Śliwiński kpt. Franciszek Szyszka
chor. Michał Kaźmierczak plut. Stanisław Szwarc szer. Wincenty Skrzypczak
kpr. Stefan Stelmach por. Paweł Thomas ppor. Wawrzyn Wozignój
sierż. Józef Walczak kpr. Ignacy Wujcik por. Józef Wróblewski
ppor. Albin Zenker

Okres pokojowy edytuj

 
Widok koszar w 1971 r.
 
 
Byłe koszary w trakcie przebudowy na budynki mieszkalne w 2011 r.

12 grudnia 1920 roku 60 pułk piechoty wielkopolskiej został przeniesiony do Ostrowa Wielkopolskiego, jako stałego garnizonu w czasie pokoju. II batalion został początkowo rozmieszczony w Pleszewie, ale i on latem 1921 został przeniesiony do Ostrowa, gdzie całość pułku stacjonowała do września 1939. W związku z przejściem Wojska Polskiego na organizację pokojową 60 pułk piechoty podporządkowany został dowódcy nowo utworzonej 25 Dywizji Piechoty, której oddziały stacjonowały na terenie Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu[6]. Kadra batalionu zapasowego pod komendą majora Wiktora Eichlera pozostawała w Pleszewie.

6 stycznia 1924 szef Sztabu Generalnego pismem L. 876/Mob. Zmiana terminów przesunięcia oddziałów zarządził przeniesienie magazynów mob. pułku z Pleszewa do Ostrowa w terminie od 29 maja do 5 czerwca 1924. W tym samym terminie została zlikwidowana kadra batalionu zapasowego[7].

Osobny artykuł: Święta wojskowe w Polsce.

19 maja 1927 roku minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski ustalił i zatwierdził dzień 9 maja, jako datę święta pułkowego[8]. Pułk obchodził swoje święto w rocznicę forsowania w 1920 roku mostów kijowskich otwierający okres trzydniowych krwawych walk na przedmościu Kijowa[2].

Na podstawie rozkazu wykonawczego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Departamentu Piechoty o wprowadzeniu organizacji piechoty na stopie pokojowej PS 10-50 z 1930 roku, w Wojsku Polskim wprowadzono trzy typy pułków piechoty. 60 pułk piechoty zaliczony został do typu II pułków piechoty (tzw. wzmocnionych). W każdym roku otrzymywał około 845 rekrutów. Stan osobowy pułku wynosił 68 oficerów oraz 1900 podoficerów i szeregowców. Na czas wojny przewidywany był do pierwszego rzutu mobilizacyjnego. W okresie zimowym posiadał dwa bataliony starszego rocznika i batalion szkolny, w okresie letnim zaś trzy bataliony strzeleckie. Jego stany były wyższe od pułku „normalnego” (typ I) o ok. 400-700 żołnierzy[9].

Kampania wrześniowa edytuj

Osobny artykuł: Kampania wrześniowa.

1 września 1939 we wczesnych godzinach rannych w pułku został ogłoszony alarm bojowy. Początkowo pułk w sile 2 batalionów (I i II) zajął pozycje nad rzeką Prosną. III batalion chwilowo został rozlokowany w okolicach wsi Czekanów z zadaniem zabezpieczenia kierunku Ostrów WielkopolskiKalisz. Dowódca Armii „Poznań” gen. dyw. Tadeusz Kutrzeba początkowo zamierzał uderzyć na skrzydło Niemców nacierających w pasie CzęstochowaWieluń i dalej na Warszawę. Uderzenie to miało na celu odciążyć toczącą ciężkie boje Armię „Łódź”. Niestety nie uzyskał zgody Naczelnego Dowództwa WP. W tej sytuacji po rozkazach Dowódcy Armii „Poznań”. Pułk wycofał się w ogólnym kierunku na linię rzeki Warty – przez miejscowość Turek do Uniejowa, który osiągnął 5–6 września.

Osobny artykuł: Bitwa nad Bzurą.

W ciężkich bojach z Niemcami 7 i 8 września pułk bronił przeprawy przez Wartę. Dowódca Armii „Poznań” podjął wtedy decyzję „zwrotu zaczepnego” (uderzenia w lewe skrzydło niemieckiej 8 Armii nacierającej na Warszawę). W tym celu przegrupował podległe mu oddziały. 60 pułk piechoty został wycofany z Uniejowa i otrzymał zadanie uderzenia na Łęczycę, zajętą już przez Niemców. Początek uderzenia został wyznaczony na godz. 18.00 9 września. W ataku wzięły udział II i III batalion. W pierwszym rzucie atakował III batalion. Nacierając wzdłuż linii kolejowej uderzył na pozycje niemieckiego 46 pułku. Po zaciekłym boju batalion doszedł do drogi Łęczyca – Kolonia Leszcze, oskrzydlając pozycje niemieckie w samym mieście.

Wspólnie z 69 pułkiem piechoty z 17 Dywizji Piechoty, pułk w godzinach wieczornych zdobył miasto. Część 60 pułku uczestniczyła w dalszym natarciu na miejscowość Wróblew. Następnie pułk utrzymywał zdobyte pozycje. Jednak wobec niekorzystnego zwrotu sytuacji na froncie Armii „Poznań” jej dowódca zrezygnował z dalszej ofensywy i postanowił przebić się do Warszawy. 60 pp otrzymał rozkaz opuszczenia Łęczycy i przegrupował się w ogólnym kierunku na Puszczę Kampinoską. W nocy z 12 na 13 września pułk oderwał się od nieprzyjaciela, przeszedł na północny brzeg Bzury i maszerował w kierunku na Sochaczew. Do samego miasta jednak nie doszedł, gdyż był zmuszony do obrony prawego skrzydła 25 Dywizji przed czołgami niemieckimi.

13 i 14 września rozpoczął walki w rejonie dolnej Bzury. Od tej chwili pułk maszerował w dwóch kolumnach. Jedna przez Brodne – Wejście – Konstantynów – dwór Giżyce – dwór Ruszki, a druga przez Brzezie – Aleksandrów – dwór Giżyce – Henryków – Helenów – Juliopol – Młodzieszyn i dalej na Brochów. W każdej z tych miejscowości toczone były walki z Niemcami. Pomimo oderwania się od nieprzyjaciela, pułk poniósł ciężkie straty przez bombardowania lotnicze. Zmusiło go to do marszów nocami, a we dnie do chowania się w lasach. Jednak działalność dywersantów niemieckich naprowadzających lotnictwo powodowała duże straty. W walkach 16 i 17 września 1939 r. pułk dotarł do Puszczy Kampinoskiej. W czasie przebijania się przez Puszczę zginął dowódca pułku ppłk Frydrych. Bataliony pułku ponosiły dalsze wielkie straty. Dowódcą pułku został ppłk dypl. Stanisław Małek. Udało się mu zebrać pułk w przeliczeniowej sile odpowiadającej zaledwie 2 batalionom piechoty. Została wtedy podjęta decyzja dalszego marszu na Warszawę. 21–22 września toczyła się następna faza walk – wejście do Warszawy, przez Palmiry, Łomianki i okolice Burakowa. 21 września rozwiązana została Armia „Poznań”, a jednostki, którym udało się przebić (w tym 60 pp), przekazane do dyspozycji dowódcy obrony Warszawy gen. dyw. Juliusza Rómmla.

Osobny artykuł: Obrona Warszawy.

23 września pułk obejmuje odcinek obrony Warszawy w rejonie lasku bielańskiego.

Rankiem 25 września Niemcy dążyli do rozcięcia obrony Warszawy wzdłuż Wisły. W tym celu uderzyli zmasowanymi siłami na odcinek broniony przez 60 pułk (ulicę Marymoncką). Dowódca pułku ppłk Małek sięgnął po ostatnie rezerwy ludzkie, nawet kucharzy i taborowych. O utrzymanie ul. Marymonckiej został stoczony ciężki, całodniowy bój. Nadludzkim wysiłkiem pozycje zostały utrzymane aż do kapitulacji.

Epilog

Wkład pułku w obronę Warszawy docenił gen. Rómmel, który wyróżnił pułk w rozkazie pożegnalnym. W czasie kampanii wrześniowej pułk poniósł duże straty: zginęło 15 oficerów i ponad 300 podoficerów i szeregowych, rannych zostało 25 oficerów i 525 podoficerów i szeregowych. Ponad 800 żołnierzy uznano za zaginionych (w tym 9 oficerów). Po podpisaniu kapitulacji żołnierze pułku, po rozbrojeniu przez Niemców, zostali skierowani najpierw do Sochaczewa, a potem do Łowicza. Oficerowie i podoficerowie zawodowi zostali tam oddzieleni od szeregowców. Ci pierwsi zostali następnie przewiezieni do obozów jenieckich, a szeregowcy byli stopniowo puszczani do domu. Oficerowie zostali początkowo przewiezieni do oflagu (niem. Offizierslager – jeniecki obóz oficerski) w Prenzlau. W 1941 przeniesiono ich do oflagu w Neubrandenburgu, a w lutym 1944 w Grossborn we wschodnich Niemczech. 18 stycznia 1945 rozpoczęła się ewakuacja piesza obozu. Przebiegała ona w strasznych warunkach. Jeńcy byli brutalnie traktowani przez obsługę obozu i miejscową ludność. Byli chronicznie niedożywieni. Dziesiątkowały ich choroby. Ci którzy przeżyli, zostali zamknięci w Lubece, gdzie 2 maja 1945 oswobodziły ich oddziały angielskie.

Mapy walk pułku edytuj

Struktura organizacyjna i obsada personalna we wrześniu 1939
Stanowisko Stopień, imię i nazwisko
Dowództwo
dowódca pułku ppłk Marian Frydrych (poległ w Puszczy Kampinoskiej)
I adiutant kpt. Kazimierz Szepietowski
II adiutant ppor. Paweł Hęciak
oficer informacyjny por. Antoni Gaysler
oficer łączności kpt. Tadeusz Orleański
oficer nadetatowy ppor. Alfred Wentzel
oficer etatowy kpt. Kazimierz Kuźmiński
kwatermistrz kpt. Aleksander Kamiański
oficer płatnik ppor. rez. Marian Bzdęga
oficer żywnościowy ppor. Michał Kalinowski
oficer gospodarczy ppor. Józef Mroziński
naczelny lekarz ppor. lek. Wincenty Natkański
kapelan ks. kpl. Antoni Prusinowski
dowódca kompanii gospodarczej por.Mieczysław Stefaniak
kapelmistrz kpt. Stanisław Paszke
Bataliony
dowódca I batalionu mjr Aleksander Fiszer (poległ w trakcie kampanii)
dowódca II batalionu mjr Edward Rukszan
adiutant II batalionu p.o. ppor. Alfred Wentzel
dowódca III batalionu mjr piech. Jan Zgrzebnicki[a]
Pododdziały specjalne
dowódca plutonu łączności sierż. Franciszek Durczak
dowódca kompanii zwiadowców por. Jan Iwaszkiewicz
dowódca plutonu kolarzy ppor. Czesław Kierzek
dowódca plutonu konnego ppor. Konstanty Wysocki
dowódca kompanii przeciwpancernej por. Bolesław Zaremba
dowódca I plutonu ppor. Franciszek Konarski
dowódca II plutonu ppor. Kazimierz Kałwiński
dowódca III plutonu ppor.Jan Stojek
dowódca plutonu pionierów por. Bernard Bogacki
dowódca plutonu przeciwgazowego ppor. Kalikst Kaczmarek

Akcja „Burza” edytuj

Osobny artykuł: Akcja „Burza”.

60 pułk piechoty wielkopolskiej był odtwarzany w ramach struktur podziemnych Armii Krajowej. Jesienią 1944 w ramach akcji „Burza” ówczesny dowódca Okręgu Poznańskiego AK ppłk. Andrzej Rzewuski ps. „Hańcza” wydał Inspektoratowi Ostrowskiemu AK rozkaz podjęcia prac organizacyjnych 60 pułku piechoty AK. Pułk miał wejść w skład odtwarzanej 25 Dywizji Piechoty AK. Przewidziany na dowódcę pułku kpt. Kotecki zdołał jedynie zorganizować dowództwo pułku i dowództwa kompanii. Do pułku została też wcielona kompania miejscowego Kedywu. Na dalszą mobilizację nie pozwolił jednak brak możliwości prowadzenia szerszych działań partyzanckich. 12 stycznia 1945 Armia Krajowa została rozwiązana. Jednak wobec braku łączności z Komendą Główną AK, rozkaz ten doszedł do Ostrowa z dużym opóźnieniem. Wobec nieuchronności wyzwolenia miasta przez Armię Czerwoną, ówczesny komendant Obwodu Ostrowskiego Armii Krajowej kpt. Jan Kołodziej 18 stycznia 1945 wydał rozkaz mobilizacyjny dla żołnierzy Armii Krajowej. Na miejsce aresztowanego wcześniej kpt. Koteckiego, tymczasowym dowódcą 60 pp AK został ppor. Florian Michalak ps. „Borek”. Siły te (bez ujawnienia powiązań organizacyjnych z AK) wzięły następnie udział w oswobodzeniu Ostrowa, po czym zostały rozwiązane.

Symbole pułku edytuj

Sztandar
Osobny artykuł: Polskie sztandary wojskowe.

27 maja 1928 miało miejsce wręczenie chorągwi. Wręczenie to miało charakter uroczysty i odbyło się z udziałem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej prof. Ignacego Mościckiego[10]. Uroczystości rozpoczęły się w godzinach popołudniowych mszą polową odprawioną przez biskupa polowego Wojska Polskiego Stanisława Galla. Po mszy i kazaniu biskup polowy, w obecności rodziców chrzestnych, p. generałowej Janiny Dzierżanowskiej i gen. dyw. Kazimierza Sosnkowskiego, poświęcił chorągiew. Następnie odbyła się ceremonia wbijania gwoździ, a po jej zakończeniu Prezydent RP wręczył chorągiew ówczesnemu dowódcy pułku – ppłk SG Janowi Ignacemu Zakrzewskiemu. Uroczystości zakończyła defilada. Po defiladzie spożyty został wspólny obiad żołnierski na dziedzińcu koszar przy ul. Kościuszki. W trakcie obiadu toast wzniósł Prezydent RP i zakończył słowami "Niech żyje pułk 60-ty!". Po obiedzie przeprowadzone zostały zawody sportowe. Od 28 stycznia 1938 roku chorągiew pułkowa zaczęła być oficjalnie nazywana sztandarem[11]. Losy sztandaru po 1939 roku są nieznane[12].

Odznaka pamiątkowa

14 kwietnia 1932 roku Minister Spraw Wojskowych zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 60 pp[13]. Odznaka o wymiarach 41x33 mm ma kształt tarczy promienistej z wizerunkiem orła państwowego wzór 1927, na którego skrzydłach zostały umieszczone dwie tarcze emaliowane: niebiesko-czerwona z herbem Gostynia i żółto-niebieska z numerem i skrótem nazwy pułku „60 PP WLKP”. Na odwrocie odznaki zostały naniesione daty i nazwy miejscowości: „6 I 1919 GOSTYŃ” (dzień powstania pułku) i „9 V 1920 KIJÓW” (dzień wkroczenia pułku do Kijowa). Wykonawcą odznaki był Adam Nagalski, Pierwsza Krajowa Fabryka Medali w Warszawie przy ulicy Bielańskiej 16. Istnieje wersja żołnierska, jednoczęściowa ze srebrzonego tombaku[14]

Żołnierze pułku edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: oficerowie 60 Pułku Piechoty Wielkopolskiej.
Dowódcy pułku[15][b]
Zastępcy dowódcy pułku[c]
II zastępca (kwatermistrz)
  • mjr piech. Wojciech Tarnowski (1939[29])

Żołnierze 60 pułku piechoty – ofiary zbrodni katyńskiej edytuj

Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego[30] oraz Muzeum Katyńskie[31][d][e].

Nazwisko i imię stopień zawód miejsce pracy przed mobilizacją zamordowany
Głowacz Piotr ppor. rez. nauczyciel Szkoła Powszechna w Dłoni Katyń
Hartman Kazimierz por. rez. prawnik, mgr Katyń
Jankowski Franciszek ppor. rez. nauczyciel kier. szkoły w Mazanówce Katyń
Kwaśniak Henryk[34] kapitan żołnierz zawodowy instruktor SPPiech. Katyń
Łukomski Florian ppor. rez. Urząd Pocztowy w Gostyniu Katyń
Mikołajczyk Józef ppor. rez. nauczyciel szkoła w Szkaradowie Katyń
Mocek Tadeusz ppor. rez. nauczyciel Katyń
Motyl Józef ppor. rez. Katyń
Pietruszka Stanisław ppor. rez. nauczyciel szkoła powszechna w ? Katyń
Pijas Bolesław ppor. rez. mierniczy Katyń
Ratajek Józef ppor. rez. nauczyciel szkoła w Cieciułowie Katyń
Ratajski Zygmunt ppor. rez. nauczyciel szkoła powszechna Katyń
Truchliński Wacław ppor. rez. absolwent WSH Bank Polski w Sosnowcu Katyń
Zwinczak Jan Rudolf por. rez. nauczyciel gimnazjum w Kępnie Katyń
Banach Kazimierz ppor. rez. Charków
Chyłka Feliks podporucznik rezerwy lekarz praktyka w Ustkowie Charków
Dąbrowski Feliks ppor. rez. Związek Izb Przem.-Handl. RP Charków
Koczera Mieczysław por. rez. prawnik, mgr Sąd Grodzki w Starogardzie Charków
Kubicki Janusz Antoni ppor. rez. technik mleczarstwa kier. Chłodni Masła w Grudziądzu Charków
Kwarciński Witold ppor. rez. absolwent UAM Charków
Leja Józef podporucznik rezerwy nauczyciel Szkoła Powszechna w Grudzielcu Charków
Maliszewski Wiktor? porucznik żołnierz zawodowy Charków
Mazur Stefan Józef ppor. rez. nauczyciel Liceum w Kępnie Charków
Mielcarzewicz Józef ppor. rez. urzędnik Charków
Napierała Stanisław ppor. rez. absolwent UAM Charków
Nowakowski Edmund por. rez. urzędnik Charków
Nowakowski Wacław por. rez. kupiec Charków
Pietrzak Zbigniew plut. pchor. rez. student UAM Charków
Przybyszewski Ludwik ppor. piech. rez. Charków
Sączewski Wacław Karol[35] kapitan żołnierz zawodowy Charków
Schlesinger Franciszek ppor. rez. nauczyciel Charków
Szukalski Józef[36] kapitan żołnierz zawodowy ? Charków
Zawadzki-Büthner Lech ppor. rez. prawnik, mgr dyr. Zrzeszenia Giełd Pieniężnych Charków

Upamiętnienie edytuj

Jedna z ulic Ostrowa Wielkopolskiego nosi nazwę 60 pułku Piechoty Wielkopolskiej.

Uwagi edytuj

  1. Więcej informacji o majorze Zgrzebnickim w artykule Batalion KOP „Orany”.
  2. Dowódca pułku kierował osobiście szkoleniem oficerów i był odpowiedzialny za gotowość bojową, całokształt wyszkolenia, służbę gospodarczą i wewnętrzną pułku[16].
  3. 13 czerwca 1922 roku Minister Spraw Wojskowych zniósł dotychczasowe stanowisko referenta wyszkolenia pułku piechoty i ustanowił etatowe stanowisko zastępcy dowódcy pułku zaszeregowanego do stopnia podpułkownika, wyznaczanego przez Ministra Spraw Wojskowych. Zakres działania zastępcy dowódcy określał dowódca pułku, przed którym był on całkowicie odpowiedzialny[20]. W 1938 roku zmieniona została nazwa stanowiska na „I zastępca dowódcy”. W organizacji wojennej pułku nie było stanowiska zastępcy dowódcy.
  4. Jeśli nie zaznaczono inaczej, miejsce służby żołnierzy zawodowych przed mobilizacją podano za: Ryszard Rybka, Kamil Stepan; Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939[32].
  5. Jeśli nie zaznaczono inaczej, informacje o żołnierzach znajdujących się na Białoruskiej Liście Katyńskiej pochodzą z książki: Maciej Wyrwa; Nieodnalezione ofiary Katynia? : lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940[33].

Przypisy edytuj

  1. Odziemkowski 2010 ↓, s. 226.
  2. a b c Smoleń 1930 ↓, s. 17.
  3. Krótki zarys 1926 ↓, s. 20–21.
  4. Smoleń 1930 ↓, s. 31.
  5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 16 czerwca 1922, s. 453.
  6. Almanach 1923 ↓, s. 51.
  7. Zarządzenie L. 876/Mob. z 6 stycznia 1924, s. 12. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-15].
  8. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 16 z 19 maja 1927 roku, poz. 174.
  9. Jagiełło 2007 ↓, s. 63-65.
  10. Satora 1990 ↓, s. 118.
  11. Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 listopada 1937 r. o znakach wojska i marynarki wojennej w: Dz.U. z 1938 r. nr 5, poz. 32.
  12. Satora 1990 ↓, s. 119.
  13. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 7 z 14 kwietnia 1932 roku, poz. 74.
  14. Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 104.
  15. Prugar-Ketling (red.) 1992 ↓, metryka.
  16. Almanach 1923 ↓, s. 49.
  17. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 marca 1927 roku, s. 97.
  18. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 maja 1927 roku, s. 127.
  19. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 376.
  20. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 24 z 13 czerwca 1922 roku, poz. 357.
  21. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 55 z 22 maja 1925 roku, s. 264, 268.
  22. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 55 z 22 maja 1925 roku, s. 263, 272.
  23. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 77 z 24 lipca 1925 roku, s. 414.
  24. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 405.
  25. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 326.
  26. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 322.
  27. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 95.
  28. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 618.
  29. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 24, 618.
  30. Katyń – miejsca pamięci. [dostęp 2022-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-12-19)].
  31. Muzeum Katyńskie – Księgi Cmentarne.
  32. Rocznik oficerski 1939 ↓.
  33. Wyrwa 2015 ↓.
  34. Księgi Cmentarne – wpis 1963.
  35. Księgi Cmentarne – wpis 7207.
  36. Księgi Cmentarne – wpis 7612.

Bibliografia edytuj