6 Pułk Artylerii Lekkiej (II RP)

6 Pułk Artylerii Lekkiej (6 pal) – oddział artylerii lekkiej Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.

6 Pułk Artylerii Lekkiej
6 Pułk Artylerii Polowej
Ilustracja
Odznaka pamiątkowa 6 pal
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

24 maja 1919

Rozformowanie

20 września 1939

Tradycje
Święto

18 września, 22 maja, 19 maja

Nadanie sztandaru

29 maja 1938

Dowódcy
Pierwszy

ppłk Teodor Nałęcz-Tański

Ostatni

ppłk Borys Kondracki

Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka
kampania wrześniowa
bitwa pod Tomaszowem (17–20 IX 1939)
Organizacja
Dyslokacja

garnizon Kraków

Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

Artyleria

Podległość

6 Dywizja Piechoty

Kazimierz Kuś, Zarys historji wojennej 6-go pułku artylerji polowej[1]
29 lipca – 3 sierpnia 1920
Gen. dyw. Stanisław Wróblewski dekoruje Krzyżami Zasługi kpr. Jana Mierząda i trzech kanonierów, którzy "wzorowo, z narażeniem życia spełnili obowiązek żołnierski podczas wybuchu magazynu amunicyjnego"
6 DP w 1938
Pułk walczył w składzie 6 DP
Żołnierze szkoły podoficerskiej 6 pal z Krakowa.
Zima 1932~-1933
Piętnastolecie 6 pal w Krakowie - pluton trębaczy; maj 1934 r.
Piętnastolecie 6 pal w Krakowie - defilada baterii armat 75 mm wz. 1897
Piętnastolecie 6 pal w Krakowie - baterie haubic 100 mm wz 1914/19

Pułk walczył w 1920 w wojnie polsko-bolszewickiej i w 1939 w kampanii wrześniowej.
Stacjonował w garnizonie KrakówŁobzów, w koszarach im. generała Wincentego Aksamitowskiego przy ul. Bartosza Głowackiego oraz w obrębie fortu VII.
Był organiczną jednostką artylerii 6 Dywizji Piechoty.
Pod względem wyszkolenia podlegał dowódcy 6 Grupy Artylerii.

Formowanie i walki edytuj

Powstał jako 6 pułk artylerii polowej w maju 1919 z wcześniej zorganizowanych oddziałów. Geneza oddziału wiąże się z organizowanym w październiku i listopadzie 1918 w Nowym Targu 1 pułkiem artylerii górskiej oraz w Krakowie w styczniu 1919 3 pułkiem artylerii wałowej (przemianowanego na 2 pułk artylerii górskiej). Z chwilą przybycia wojsk gen. Hallera część żołnierzy z jednego i drugiego pułku weszła do utworzonego 6 pap.

Pułk brał udział w działaniach na Ukrainie w 1919 i w wojnie polsko-bolszewickiej. We wrześniu 1920 pułk dysponował armatami francuskimi i austriackimi 100 mm haubicami[2].

Obsada personalna pułku w 1920[3]
Stanowisko Stopień, imię i nazwisko
Dowódca pułku ppłk Karol Grodzicki (do 9 IX?)
ppłk Ryszard Frendl
Adiutant por. Stanisław Żuczkiewicz
Oficer łączności por. Tadeusz Holender
Dowódca I dywizjonu kpt./mjr Jan Spilka (od X w sztabie 6 A)
mjr dr January Treter
wz por. Alfred Chmelik
Adiutant ppor. Henryk Nachman
Oficer kasowy ppor. Kazimierz Firla
Lekarz ppor. podlek. Stanisław Ćmikiewicz
Lekarz wet. por. lek. wet. Henryk Zinn
Lekarz wet. pchor. wet. Krajecki
rtm. lek. wet. Józef Kwiatkowski
Dowódca I baterii por. Alfred Chmelik
Oficer baterii ppor. Hieronim Bańkowski
Oficer baterii ppor. Kazimierz Kuś
Oficer zaprzęgowy ppor. Franciszek Rafacz
Dowódca plutonu plut. Adam Mastalski
Dowódca 2 baterii por. Tadeusz Michałowski
Oficer baterii por. Jan Cebula
Oficer baterii ppor. Bronisław Maszlanka
Oficer baterii ppor. Józef Szobowicz
Dowódca 3 baterii por. Juliusz Gromczakiewicz
Oficer baterii ppor. Mieczysław Hubert
Oficer baterii ppor. Józef Kubowicz
Oficer baterii ppor. Władysław Orzelski
Dowódca II dywizjonu ppłk Bronisław Kuczewski
Lekarz wet. por. lek. wet. Józef Szymański
Dowódca 4 baterii ppor. Józef Maj Majewski
Oficer baterii ppor. Lucjan Chwalibóg
Dowódca III dywizjonu por. Ludwik Buczek (do 9 IX)
ppłk Karol Grodzicki
wz por./kpt. Aleksander Tupaj
wz por. Ludwik Buczek
Adiutant ppor. Józef Raciąski
Oficer łączności ppor. Zygmunt Bałaban
Oficer prowiantowy ppor. prow. Józef Szymański
Lekarz por. lek. dr Samuel Kracowski
Lekarz wet por. lek. wet. Paweł Mazurkiewicz
Oficer gazowy pchor. Rudolf Brauning
Dowódca 7 baterii por. Ludwik Buczek
wz por. Jerzy Lgocki
Oficer baterii ppor. Stanisław Górowski
Oficer baterii ppor. Józef Morawski
Dowódca 8 baterii por. Daniel Rittman
Oficer baterii ppor. Stefan Grodzicki
Oficer baterii ppor. Władysław Katz
Oficer pułku (dowódca baterii) por. Władysław Fryszczyn
Oficer pułku kpt. dr Ignacy Cieszyński

Kawalerowie Virtuti Militari edytuj

Gwiazdką przy nazwisku oznaczono żołnierzy odznaczonych dekretami L. 2639 i 2642 Naczelnego Wodza z 22 lutego 1921[4][5].

Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari za wojnę 1918–1920[6]
kpt. Ludwik Buczek * por. Alfred Chmelik * plut. Julian Chrobak
ppłk Ryszard Frendl * ppłk Karol Grodzicki * por. Juliusz Gromczakiewicz *
kpr. Aleksander Issakiewicz kpr. Władysław Jaśko * por. Kazimierz Kuś
ogn. Jan Kowalski * por. Jerzy Lgocki * ppor. Józef Maj-Majewski *
plut. Adam Mastalski kpr. Stanisław Murdza * kan. Władysław Niedźwiedzki *
ppor. Stanisław Nowotny kpt. Mieczysław Patek * por. Rudolf Rosenberg *
st. ogn. Aleksander Ruśniak * mjr inż. Jan Spilka*

Pułk w okresie pokoju edytuj

Po zakończeniu działań bojowych w 1921 pułk przemieszczono do Krakowa, który stał się garnizonem pułku. Pułk wchodzi wtedy w skład 6 Dywizji Piechoty.

Osobny artykuł: Święta wojskowe w Polsce.

19 maja 1927 roku Minister Spraw Wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski ustalił i zatwierdził dzień 18 września, jako datę święta pułkowego[7]. 14 grudnia 1928 roku minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski zmienił datę święta pułkowego 6 pap z dnia 18 września na dzień 22 maja[8]. 31 grudnia 1938 roku minister spraw wojskowych, gen. dyw. Tadeusz Kasprzycki zmienił datę święta pułkowego z dnia 22 maja na dzień 19 maja[9].

5 czerwca 1927 w katastrofie w Witkowicach zginął kan. Józef Wawro, a kpr. Jan Nierząd doznał ciężkich obrażeń ciała.

31 grudnia 1931 roku Minister Spraw Wojskowych przemianował 6 pułk artylerii polowej na 6 pułk artylerii lekkiej[10].

Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939[11][a]
Stanowisko Stopień, imię i nazwisko
Dowództwo
dowódca pułku płk Franciszek Ludwik Szechiński
I zastępca dowódcy ppłk dr Stanisław Józef Pochopień
adiutant kpt. Stanisław Karol Wojtanowski
lekarz medycyny por. lek. Alfons Stefan Beil
starszy lekarz weterynarii mjr Stefan Wojnarowski
oficer zwiadowczy kpt. Józef III Sozański
II zastępca dowódcy (kwatermistrz) mjr Maksymilian Chojecki
oficer mobilizacyjny mjr adm. (art.) dr Józef Stanisław Mirocki
zastępca oficera mobilizacyjnego kpt. (adm.) Kazimierz Stempkowski
oficer administracyjno-materiałowy por. Franciszek Gacoń
oficer gospodarczy kpt. int. Jan Stańda
oficer żywnościowy por. Jan Tomaszewski
dowódca plutonu łączności kpt. Stanisław Rokicki
oficer plutonu por. Ludwik Henryk Gołębiewski
Szkoła podoficerska
dowódca szkoły podoficerskiej kpt. Stanisław Michał Kobylarz[b]
zastępca dowódcy kpt. Edward Słowik
dowódca plutonu ppor. Wincenty Józef Kwieciński
dowódca plutonu ppor. Jan Kamieński
I dywizjon
dowódca I dywizjonu mjr dypl. Stanisław Fieldorf
dowódca 1 baterii kpt. Zenon Małłysko
dowódca plutonu ppor. Stanisław Emilian Lochman
dowódca 2 baterii por. Stanisław Bonder
dowódca plutonu ppor. Henryk Sikorski
dowódca 3 baterii kpt. Stanisław Michał Kobylarz
II dywizjon
dowódca II dywizjonu mjr Jan Gintel
dowódca 4 baterii kpt. kontr. art. Jerzy Turaszwili
dowódca plutonu ppor. Tadeusz Ciundziewicki
dowódca 5 baterii por. Franciszek Duszczyński
dowódca plutonu ppor. Stefan Pawłowicz
dowódca 6 baterii por. Jan Henryk Roman
dowódca plutonu ppor. Jan Kamieński
III dywizjon
dowódca III dywizjonu mjr Franciszek Mrowec
dowódca 7 baterii kpt. Józef Aulich
dowódca plutonu ppor. Tadeusz Stanecki
dowódca 8 baterii kpt. Mieczysław Stanisław Ligięza
dowódca plutonu ppor. Marian Ryszard Jakubowski
na kursie kpt. Jan Stefan Kurzeja
por. Alfred Marceli Lewandowski
por. Jan Pabich

Walki w kampanii wrześniowej edytuj

W kampanii wrześniowej pułk wziął udział w składzie 6 Dywizji Piechoty z Armii „Kraków”.

Został zmobilizowany pod koniec sierpnia 1939 roku w mobilizacji alarmowej, poczynając od I dywizjonu, mobilizowanego od 24 sierpnia 1939 r.

W dniach 1–2 września 1939 pierwsze dwa dywizjony pułku walczyły w bitwie granicznej w rejonie Pszczyny odpierając ataki niemieckich czołgów i niszcząc pewną ich liczbę (tzw. bitwa pszczyńska). Poniosły przy tym duże straty w ludziach i sprzęcie. W tym, 1 września I dywizjon walczył pod Brzeźcami, osłaniając rozwinięcie 6 Dywizji Piechoty i niszcząc ok. 10 czołgów, utrzymując pozycje do wieczora bez strat w działach[13]. 2 września I i II dywizjon walczyły pod Pszczyną i Ćwiklicami, tracąc jednak w ataku czołgów cały sprzęt I dywizjonu (12 armat) i połowę z II dywizjonu (4 baterię i połowę 5 baterii)[14].

III dywizjon haubic został 1 września przydzielony (wraz z dwoma batalionami 12 pułku piechoty) do 1 Brygady Górskiej KOP. Jego 8 bateria (kpt. Kurzei) działała przez większość czasu w oderwaniu od dywizjonu i weszła do akcji 2 września pod Osielcem, ostrzeliwując niemieckie kolumny. Została następnie przejściowo podporządkowana 16 dywizjonowi artylerii motorowej i wraz z nim uczestniczyła w walkach 4 i 5 września pod Pcimiem, wspierając żołnierzy 10 Brygady Kawalerii (zmotoryzowanej) i 12 pułku piechoty[15]. 7. i 9 bateria weszły do akcji 4 września, pod Jawornikiem. W toku odwrotu polskich oddziałów, od 5 września, 8. bateria działała na rzecz napotykanych oddziałów[16].

W dniach 4–5 września I i II dywizjon został częściowo odtworzony, w składzie po dwie baterie (1., 3., 5., 6.), po pobraniu 10 dział (w tym być może haubic 100 mm) z koszar 6. pal w Krakowie, które były pierwotnie przeznaczone dla mobilizowanego 55 pal[17]. 5 września wspierały one ogniem piechotę w rejonie Skawiny. W nocy 7/8 września cały pułk przeprawił się bez strat brodem przez Dunajec w rejonie Biskupic Radłowskich, po czym jeden działon 8 baterii (plut. Żaczka) odparł wraz z piechotą atak czołgów na południe od mostu. Pułk rozpoczął następnie odwrót poszczególnymi dywizjonami, wraz z oddziałami 6. DP, na trasie Dąbrowa TarnowskaTarnobrzegNiskoJanów LubelskiDerylakiAleksandrów[18]. Podczas odwrotu kilkakrotnie artyleria 6 pal zajmowała pozycje i ostrzeliwała oddziały niemieckie próbujące ścigać lub oskrzydlić polskie oddziały. M.in. I dywizjon uczestniczył w akcji przeciw niemieckiej kolumnie pancernej pod Dąbrową Tarnowską[19]. W toku odwrotu, z dwóch porzuconych haubic i artylerzystów bez przydziału dowódca artylerii dywizyjnej 6 DP utworzył dodatkową dwudziałową baterię, lecz brak jest informacji o jej losach[20].

Z rozkazu dowódcy Armii „Kraków” 5 bateria została 10 września podporządkowana 3 pułkowi ułanów, do którego dołączyła 12 września[21]. Z Frampola pułk ten skierował się na północ, w kierunku na Lublin. 17 września wieczorem 5. bateria została zaskoczona w marszu za Turobinem przez oddziały niemieckie i straciła dwa działa, zginął także jej dowódca por. Duszczyński. Pozostałości baterii kapitulowały kilka dni później z polskim zgrupowaniem w rejonie Huty Turobińskiej. 14 września w skład II dywizjonu 6 pal została włączona osamotniona 3 bateria 40 pal kpt. Jordana, a następnie jeszcze 2. bateria 40. pal (kpt. E. Kaszubskiego). 14 września wszystkie dywizjony pułku, maszerujące osobno, stanęły na postój w lesie na zachód od Aleksandrowa[22].

W dniach 15–16 września cały pułk wspierał pod Aleksandrowem oddziały 6 DP, atakujące bezskutecznie w kierunku Podsośniny, na linii rzeki Tanwi[23]. Poniósł przy tym straty od ognia artylerii niemieckiej, m.in. utracono armatę z II dywizjonu i polegli dowódca 7. baterii ppor. Kamieński i ogniomistrz J. Bill. Pułk wycofał się następnie razem z dywizją w nocy 16/17 września na Józefów. Podejmując próbę przebicia się z okrążenia, 18 września pułk wspierał piechotę w walkach o Paary i Narol, przyczyniając się do lokalnego sukcesu i odbicia Narola[24].

Pułk dalej wycofywał się razem ze swoją dywizją w kierunku na Rawę Ruską, lecz wobec niemożności przebicia się z okrążenia, poniesionych strat, braków amunicji i zaopatrzenia, oddziały polskie skapitulowały pod Cieszanowem 21 września 1939 roku. Warto dodać, że III dywizjon pułku podczas kampanii nie stracił żadnej ze swoich haubic[25].

W czasie działań wojennych poległo 5 oficerów, 1 podchorąży, 8 podoficerów, 91 kanonierów; rany odniosło 7 oficerów, 1 podchorąży, 1 chorąży, 5 podoficerów i 27 kanonierów[26].

Struktura organizacyjna i obsada personalna we wrześniu 1939[27]
Stanowisko Stopień, imię i nazwisko Uwagi
Dowództwo
dowódca pułku ppłk Borys Kondracki
adiutant kpt. Stanisław Wojtanowski
oficer łączności kpt. Edward Słowik
dowódca plutonu topo.-ogn. por. Franciszek Gacoń
I dywizjon
dowódca dywizjonu mjr Franciszek Mrowec
dowódca 1 baterii kpt. Stanisław Kobylarz od 4 IX dca I dyonu
dowódca 2 baterii por. Stanisław Bonder
dowódca 3 baterii por. Jan Pabich
II dywizjon
dowódca dywizjonu mjr Jan Gintel[c]
dowódca 4 baterii kpt. Mieczysław Ligięza od 4 X dca 1 baterii
dowódca 5 baterii por. Franciszek Duszczyński
dowódca 6 baterii por. Jan Roman
III dywizjon
dowódca dywizjonu mjr Maksymilian Chojecki
dowódca 7 baterii ppor. Jan Kamieński
dowódca 8 baterii kpt. Jan Kurzeja
dowódca 9 baterii ppor. Wincenty Kwieciński

Kawalerowie Virtuti Militari edytuj

Żołnierze pułku odznaczeni Orderem Virtuti Militari za kampanię wrześniową 1939 roku[32]

Krzyżem Złotym – mjr Franciszek Mrowec
Krzyżem Srebrnym
płk Franciszek Szechiński ppłk Borys Kondracki mjr Maksymilian Chojecki
kpt Jan Kurzeja kpt. Stanisław Kobylarz por. Franciszek Duszczyński
por. Jan Pabich ppor. Jan Kamieński ppor. Wincenty Kwieciński
ppor. rez. Władysław Biernat ppor. rez. Lesiak st. ogn. Józef Olszówka
ogn. Julian Bill ogn. Eugeniusz Jurek ogn. Feliks Mazur
plut. pchor. Władysław Rutkowski plut. Jan Siemek kpr. Marcin Babiarz
kpr. Kazimierz Dryja kpr. Mieczysław Herod kanonier Zbigniew Gołąb

Symbole pułkowe edytuj

 
Wręczenie sztandarów pułkom artylerii - bp polowy WP Józef Gawlina wpisuje się do księgi pamiątkowej 6 pal
 
Wręczenie sztandarów pułkom artylerii - prezydent Krakowa Mieczysław Kaplicki wbija pamiątkowy gwóźdź w drzewce sztandaru 6 pal

Sztandar edytuj

Osobny artykuł: Polskie sztandary wojskowe.

Zarządzeniem z 10 grudnia 1937 Prezydent RP zatwierdził wzór sztandaru dla 6 pułku artylerii lekkiej[33]. Sztandar, ufundowany przez społeczeństwo ziemi krakowskiej, przekazał pułkowi gen. Juliusz Rómmel na Błoniach Krakowskich 29 maja 1938, podczas ceremonii wręczenia sztandarów oddziałom artylerii z Okręgu Korpusu Nr V i X[34].
Sztandar został wykonany zgodnie z wzorem określonym w rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach.
Na prawej stronie płata znajdował się amarantowy krzyż, w środku którego wyhaftowano orła w wieńcu laurowym. Na białych polach, pomiędzy ramionami krzyża, znajdowały się cyfry 8 w wieńcach laurowych[35].
Na lewej stronie płata sztandarowego, pośrodku krzyża kawaleryjskiego znajdował się wieniec taki sam jak po stronie prawej, a w wieńcu trzywierszowy napis „HONOR I OJCZYZNA”. W rogach sztandaru, w mniejszych wieńcach umieszczone były na tarczach[33]:

Na ramionach krzyża kawalerskiego znajdowały się wyhaftowane nazwy i daty ważniejszych bitew pułku:

  • na górnym – „Kraków 24.V.1919”,
  • na dolnym – „Krasne 5.IX.1920”,
  • na lewym – „Marcinówka 19.V.1920”,
  • na prawym – „Puchowicze 10.VII.1920”.

Sztandar pułku został pozostawiony we wrześniu 1939 roku w koszarach pułku w Krakowie, po czym podczas kampanii wrześniowej został zabrany przez oficerów Ośrodka Zapasowego Artylerii Lekkiej i wraz z nimi ewakuowany na Węgry. Stamtąd trafił przez Włochy i Francję do Wielkiej Brytanii. Po wojnie pozostał w Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie[36].

Odznaka pamiątkowa edytuj

18 marca 1929 minister spraw wojskowych zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 6 pułku artylerii polowej[37]. Odznaka o wymiarach 46x46 mm ma kształt krzyża o ściętych ramionach pokrytych ciemnozieloną i czarną emalią. Na ramionach krzyża wpisano numer i inicjały „6 PAP”. W środku krzyża nałożony na niebiesko emaliowanym tle herb Krakowa, otoczony wieńcem laurowym. Między ramionami krzyża skrzyżowane lufy armatnie. Odznaka dwuczęściowa - wykonana w srebrze lub w tombaku srebrzonym i emaliowana, na rewersie numerowana. Wykonawcą odznak był Józef Trębacz z Krakowa[38].

Kadra pułku edytuj

 
Piętnastolecie 6 pal w Krakowie; maj 1934. D-ca pułku płk Aleksander Hertel z trąbką pułkową z płomieniem.
Z tym tematem związana jest kategoria: Żołnierze 6 Pułku Artylerii Lekkiej (II RP).
Dowódcy pułku
  • mjr Stanisław Nazarewicz – dowódca 3 pułk artylerii wałowej (od 23 I 1919[39][40])
  • ppłk Teodor Nałęcz-Tański[41] (od VI 1919)
  • mjr Karol Grodzicki
  • płk Ryszard Frendl (1923 – 10 IV 1925[42] → szef artylerii OK V)
  • płk Godfryd Kellner (10 IV 1925[43] - III 1929)
  • ppłk Jan Geniusz (III 1929 – XIII 1932)
  • płk Aleksander Hertel (XII 1932 – XI 1936)
  • płk Franciszek Ludwik Szechiński (1936 – 28 VIII 1939)
  • ppłk Borys Kondracki (28 VIII - 20 IX 1939)
Zastępcy dowódcy pułku
  • ppłk art. Karol Grodzicki (od 12 VII 1921[44]
  • ppłk dr Ludwik Tobolewicz (1923)
  • ppłk art. Edward d’Erceville (3 XI 1923[45] – 17 V 1925 → zastępca szefa Wydziału Artylerii Departamentu III MSWojsk.[46])
  • ppłk art. Stanisław Julian Ożegalski (od VI 1925[47])
  • ppłk Michał Sikorski (do VI 1927)
  • mjr / ppłk Michał Gałązka (VI 1927 – I 1930)
  • mjr / ppłk Franciszek Ludwik Szechiński (I 1930 – 1936)
  • ppłk art. Michał Langenfeld (od 1936)
  • ppłk dr Stanisław Józef Pochopień (do VIII 1939)

Żołnierze 6 pułku artylerii lekkiej - ofiary zbrodni katyńskiej edytuj

Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego[48] oraz Muzeum Katyńskie[49][d][e].

Nazwisko i imię stopień zawód miejsce pracy przed mobilizacją zamordowany
Ściślewski Kazimierz[52] porucznik rezerwy lekarz weterynarii Urząd Wojewódzki w Warszawie Katyń
Danyluk Jan Michał podporucznik rezerwy student WSH Kraków Katyń
Kosiński Tomasz[53] porucznik rezerwy inżynier leśnik zarz. dóbr hr. Badenich w Busku Katyń
Laberschek Stanisław podporucznik rezerwy prawnik sędzia Sądu Grodzkiego w Milówce Katyń
Piekus Teofil[54] porucznik rezerwy nauczyciel szkoła w Orzegowie Katyń
Adamski Zbigniew podporucznik rezerwy inżynier Narodowy Bank Polski Charków
Bojarski-Sas Wiktor porucznik rezerwy jubiler Charków
Budziński Jan podporucznik rezerwy lekarz weterynarii praktyka w Darkowie Charków
Etienne Tadeusz podporucznik rezerwy ekonomista, mgr Charków
Głąb Rudolf Jan porucznik rezerwy inżynier Charków
Kłosiński Edward[55] major rezerwy lekarz weterynarii praktyka w Ciechnowie Charków
Kowalczyk Józef podporucznik rezerwy chemik, mgr Charków
Lenartowski-Linhardt Edward[56] kapitan rezerwy prawnik Charków
Mrowec Franciszek major żołnierz zawodowy Charków
Ożarski Antoni Bronisław porucznik rezerwy Charków
Straszewski Grzegorz porucznik rezerwy prawnik, mgr Charków
Szkup Jan Witold podporucznik rezerwy lekarz weterynarii praktyka w Dąbrowie Górniczej Charków
Wojtowicz Adam podporucznik rezerwy Charków
Baran Andrzej kanonier Kalinin
Skrętkowicz Wiktor podporucznik rezerwy prawnik Sąd Okręgowy w Tarnopolu ULK

Uwagi edytuj

  1. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[12].
  2. kpt. Stanisław Michał Kobylarz pełnił jednocześnie funkcję dowódcy 3. baterii.
  3. Mjr art. Jan Gintel ur. 17 marca 1899 w Krakowie. Był odznaczony Krzyżem Walecznych (czterokrotnie) i Złotym Krzyżem Zasługi[28]. Krzyż Walecznych po raz pierwszy otrzymał w zamian za dyplom byłego Frontu Białorusko-Litewskiego „za Waleczność”[29][30]. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1937 i 15. lokatą w korpusie oficerów artylerii[31]. W czasie kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli. Zmarł 9 maja 1968. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim.
  4. Jeśli nie zaznaczono inaczej, miejsce służby żołnierzy zawodowych przed mobilizacją podano za: Ryszard Rybka, Kamil Stepan; Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939[50].
  5. Jeśli nie zaznaczono inaczej, informacje o żołnierzach znajdujących się na Białoruskiej Liście Katyńskiej pochodzą z książki: Maciej Wyrwa; Nieodnalezione ofiary Katynia? : lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940[51].

Przypisy edytuj

  1. Kuś 1929 ↓, s. 4.
  2. Odziemkowski 2010 ↓, s. 386.
  3. Tuliński 2020 ↓, s. 865.
  4. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 5 marca 1921 roku, s. 374.
  5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 12 marca 1921 roku, s. 404.
  6. Kuś 1929 ↓, s. 28.
  7. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 16 z 19 maja 1927 roku, poz. 174.
  8. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 35 z 14 grudnia 1928 roku, poz. 378.
  9. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 15 z 31 grudnia 1938 roku, poz. 174.
  10. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 36 z 31 grudnia 1931 roku, poz. 473.
  11. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 725–726.
  12. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. VI.
  13. Pabich 1982 ↓, s. 128-129.
  14. Pabich 1982 ↓, s. 186-187.
  15. Pabich 1982 ↓, s. 228-251.
  16. Pabich 1982 ↓, s. 254-266.
  17. Pabich 1982 ↓, s. 198-199, 219.
  18. Pabich 1982 ↓, s. 266-278.
  19. Pabich 1982 ↓, s. 300.
  20. Pabich 1982 ↓, s. 311-312.
  21. Pabich 1982 ↓, s. 319, 326-332.
  22. Pabich 1982 ↓, s. 322-324.
  23. Pabich 1982 ↓, s. 336-365.
  24. Pabich 1982 ↓, s. 372-388.
  25. Pabich 1982 ↓, s. 389-399.
  26. Pabich 1982 ↓, s. 418-420.
  27. Pabich 1982 ↓, s. 44-74, 211-212.
  28. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 165, 725.
  29. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 10 czerwca 1922, s. 411, jako pchor. Jan Gontel z 3 pac.
  30. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 6 sierpnia 1929, s. 251, sprostowano nazwisko z „Gontel” na „Gintel”.
  31. Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 426.
  32. Pabich 1982 ↓, s. 428-430.
  33. a b c Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 18 z 31 grudnia 1937, poz. 236.
  34. Satora 1990 ↓, s. 279.
  35. Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980.
  36. J. Pabich, Niezapomniane..., ss.408-409.
  37. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 9 z 18 marca 1929, poz. 80.
  38. Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 236-337.
  39. Dz. Rozk. Wojsk. Nr 13 z 23 grudnia 1918 roku, poz. 465.
  40. Dz. Rozk. Wojsk. Nr 12 z 19 grudnia 1918 roku, poz. 418.
  41. Wyszczelski 2006 ↓, s. 138.
  42. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 46 z 24 kwietnia 1925 roku, s. 219.
  43. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 46 z 24 kwietnia 1925 roku, s. 220.
  44. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 29 z 23 lipca 1921 roku, s. 1212.
  45. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 73 z 21 listopada 1923 roku, s. 677.
  46. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 54 z 17 maja 1925 roku, s. 261.
  47. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 63 z 11 czerwca 1925 roku, s. 317.
  48. Katyń – miejsca pamięci. [dostęp 2022-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-12-19)].
  49. Muzeum Katyńskie – Księgi Cmentarne.
  50. Rocznik oficerski 1939 ↓.
  51. Wyrwa 2015 ↓.
  52. Księgi Cmentarne – wpis 3752.
  53. Księgi Cmentarne – wpis 1701.
  54. Księgi Cmentarne – wpis 2824.
  55. Księgi Cmentarne – wpis 5766.
  56. Księgi Cmentarne – wpis 6149.

Bibliografia edytuj