6 Pułk Artylerii Lekkiej (II RP)
6 Pułk Artylerii Lekkiej (6 pal) – oddział artylerii lekkiej Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.
Odznaka pamiątkowa 6 pal | |
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie | |
Rozformowanie | |
Tradycje | |
Święto | |
Nadanie sztandaru | |
Dowódcy | |
Pierwszy |
ppłk Teodor Nałęcz-Tański |
Ostatni |
ppłk Borys Kondracki |
Działania zbrojne | |
wojna polsko-bolszewicka kampania wrześniowa bitwa pod Tomaszowem (17–20 IX 1939) | |
Organizacja | |
Dyslokacja | |
Rodzaj sił zbrojnych | |
Rodzaj wojsk | |
Podległość |
Pułk walczył w 1920 w wojnie polsko-bolszewickiej i w 1939 w kampanii wrześniowej.
Stacjonował w garnizonie Kraków – Łobzów, w koszarach im. generała Wincentego Aksamitowskiego przy ul. Bartosza Głowackiego oraz w obrębie fortu VII.
Był organiczną jednostką artylerii 6 Dywizji Piechoty.
Pod względem wyszkolenia podlegał dowódcy 6 Grupy Artylerii.
Formowanie i walki
edytujPowstał jako 6 pułk artylerii polowej w maju 1919 z wcześniej zorganizowanych oddziałów. Geneza oddziału wiąże się z organizowanym w październiku i listopadzie 1918 w Nowym Targu 1 pułkiem artylerii górskiej oraz w Krakowie w styczniu 1919 3 pułkiem artylerii wałowej (przemianowanego na 2 pułk artylerii górskiej). Z chwilą przybycia wojsk gen. Hallera część żołnierzy z jednego i drugiego pułku weszła do utworzonego 6 pap.
Pułk brał udział w działaniach na Ukrainie w 1919 i w wojnie polsko-bolszewickiej. We wrześniu 1920 pułk dysponował armatami francuskimi i austriackimi 100 mm haubicami[2].
Obsada personalna pułku w 1920[3] | |
---|---|
Stanowisko | Stopień, imię i nazwisko |
Dowódca pułku | ppłk Karol Grodzicki (do 9 IX?) |
ppłk Ryszard Frendl | |
Adiutant | por. Stanisław Żuczkiewicz |
Oficer łączności | por. Tadeusz Holender |
Dowódca I dywizjonu | kpt./mjr Jan Spilka (od X w sztabie 6 A) |
mjr dr January Treter | |
wz por. Alfred Chmelik | |
Adiutant | ppor. Henryk Nachman |
Oficer kasowy | ppor. Kazimierz Firla |
Lekarz | ppor. podlek. Stanisław Ćmikiewicz |
Lekarz wet. | por. lek. wet. Henryk Zinn |
Lekarz wet. | pchor. wet. Krajecki |
rtm. lek. wet. Józef Kwiatkowski | |
Dowódca I baterii | por. Alfred Chmelik |
Oficer baterii | ppor. Hieronim Bańkowski |
Oficer baterii | ppor. Kazimierz Kuś |
Oficer zaprzęgowy | ppor. Franciszek Rafacz |
Dowódca plutonu | plut. Adam Mastalski |
Dowódca 2 baterii | por. Tadeusz Michałowski |
Oficer baterii | por. Jan Cebula |
Oficer baterii | ppor. Bronisław Maszlanka |
Oficer baterii | ppor. Józef Szobowicz |
Dowódca 3 baterii | por. Juliusz Gromczakiewicz |
Oficer baterii | ppor. Mieczysław Hubert |
Oficer baterii | ppor. Józef Kubowicz |
Oficer baterii | ppor. Władysław Orzelski |
Dowódca II dywizjonu | ppłk Bronisław Kuczewski |
Lekarz wet. | por. lek. wet. Józef Szymański |
Dowódca 4 baterii | ppor. Józef Maj Majewski |
Oficer baterii | ppor. Lucjan Chwalibóg |
Dowódca III dywizjonu | por. Ludwik Buczek (do 9 IX) |
ppłk Karol Grodzicki | |
wz por./kpt. Aleksander Tupaj | |
wz por. Ludwik Buczek | |
Adiutant | ppor. Józef Raciąski |
Oficer łączności | ppor. Zygmunt Bałaban |
Oficer prowiantowy | ppor. prow. Józef Szymański |
Lekarz | por. lek. dr Samuel Kracowski |
Lekarz wet | por. lek. wet. Paweł Mazurkiewicz |
Oficer gazowy | pchor. Rudolf Brauning |
Dowódca 7 baterii | por. Ludwik Buczek |
wz por. Jerzy Lgocki | |
Oficer baterii | ppor. Stanisław Górowski |
Oficer baterii | ppor. Józef Morawski |
Dowódca 8 baterii | por. Daniel Rittman |
Oficer baterii | ppor. Stefan Grodzicki |
Oficer baterii | ppor. Władysław Katz |
Oficer pułku (dowódca baterii) | por. Władysław Fryszczyn |
Oficer pułku | kpt. dr Ignacy Cieszyński |
Kawalerowie Virtuti Militari
edytujGwiazdką przy nazwisku oznaczono żołnierzy odznaczonych dekretami L. 2639 i 2642 Naczelnego Wodza z 22 lutego 1921[4][5].
Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari za wojnę 1918–1920[6] | ||
---|---|---|
kpt. Ludwik Buczek * | por. Alfred Chmelik * | plut. Julian Chrobak |
ppłk Ryszard Frendl * | ppłk Karol Grodzicki * | por. Juliusz Gromczakiewicz * |
kpr. Aleksander Issakiewicz | kpr. Władysław Jaśko * | por. Kazimierz Kuś |
ogn. Jan Kowalski * | por. Jerzy Lgocki * | ppor. Józef Maj-Majewski * |
plut. Adam Mastalski | kpr. Stanisław Murdza * | kan. Władysław Niedźwiedzki * |
ppor. Stanisław Nowotny | kpt. Mieczysław Patek * | por. Rudolf Rosenberg * |
st. ogn. Aleksander Ruśniak * | mjr inż. Jan Spilka* |
Pułk w okresie pokoju
edytujPo zakończeniu działań bojowych w 1921 pułk przemieszczono do Krakowa, który stał się garnizonem pułku. Pułk wchodzi wtedy w skład 6 Dywizji Piechoty.
19 maja 1927 roku Minister Spraw Wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski ustalił i zatwierdził dzień 18 września, jako datę święta pułkowego[7]. 14 grudnia 1928 roku minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski zmienił datę święta pułkowego 6 pap z dnia 18 września na dzień 22 maja[8]. 31 grudnia 1938 roku minister spraw wojskowych, gen. dyw. Tadeusz Kasprzycki zmienił datę święta pułkowego z dnia 22 maja na dzień 19 maja[9].
5 czerwca 1927 w katastrofie w Witkowicach zginął kan. Józef Wawro, a kpr. Jan Nierząd doznał ciężkich obrażeń ciała.
31 grudnia 1931 roku Minister Spraw Wojskowych przemianował 6 pułk artylerii polowej na 6 pułk artylerii lekkiej[10].
Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939[11][a] | |
---|---|
Stanowisko | Stopień, imię i nazwisko |
Dowództwo | |
dowódca pułku | płk Franciszek Ludwik Szechiński |
I zastępca dowódcy | ppłk dr Stanisław Józef Pochopień |
adiutant | kpt. Stanisław Karol Wojtanowski |
lekarz medycyny | por. lek. Alfons Stefan Beil |
starszy lekarz weterynarii | mjr Stefan Wojnarowski |
oficer zwiadowczy | kpt. Józef III Sozański |
II zastępca dowódcy (kwatermistrz) | mjr Maksymilian Chojecki |
oficer mobilizacyjny | mjr adm. (art.) dr Józef Stanisław Mirocki |
zastępca oficera mobilizacyjnego | kpt. (adm.) Kazimierz Stempkowski |
oficer administracyjno-materiałowy | por. Franciszek Gacoń |
oficer gospodarczy | kpt. int. Jan Stańda |
oficer żywnościowy | por. Jan Tomaszewski |
dowódca plutonu łączności | kpt. Stanisław Rokicki |
oficer plutonu | por. Ludwik Henryk Gołębiewski |
Szkoła podoficerska | |
dowódca szkoły podoficerskiej | kpt. Stanisław Michał Kobylarz[b] |
zastępca dowódcy | kpt. Edward Słowik |
dowódca plutonu | ppor. Wincenty Józef Kwieciński |
dowódca plutonu | ppor. Jan Kamieński |
I dywizjon | |
dowódca I dywizjonu | mjr dypl. Stanisław Fieldorf |
dowódca 1 baterii | kpt. Zenon Małłysko |
dowódca plutonu | ppor. Stanisław Emilian Lochman |
dowódca 2 baterii | por. Stanisław Bonder |
dowódca plutonu | ppor. Henryk Sikorski |
dowódca 3 baterii | kpt. Stanisław Michał Kobylarz |
II dywizjon | |
dowódca II dywizjonu | mjr Jan Gintel |
dowódca 4 baterii | kpt. kontr. art. Jerzy Turaszwili |
dowódca plutonu | ppor. Tadeusz Ciundziewicki |
dowódca 5 baterii | por. Franciszek Duszczyński |
dowódca plutonu | ppor. Stefan Pawłowicz |
dowódca 6 baterii | por. Jan Henryk Roman |
dowódca plutonu | ppor. Jan Kamieński |
III dywizjon | |
dowódca III dywizjonu | mjr Franciszek Mrowec |
dowódca 7 baterii | kpt. Józef Aulich |
dowódca plutonu | ppor. Tadeusz Stanecki |
dowódca 8 baterii | kpt. Mieczysław Stanisław Ligięza |
dowódca plutonu | ppor. Marian Ryszard Jakubowski |
na kursie | kpt. Jan Stefan Kurzeja |
por. Alfred Marceli Lewandowski | |
por. Jan Pabich |
Walki w kampanii wrześniowej
edytujW kampanii wrześniowej pułk wziął udział w składzie 6 Dywizji Piechoty z Armii „Kraków”.
Został zmobilizowany pod koniec sierpnia 1939 roku w mobilizacji alarmowej, poczynając od I dywizjonu, mobilizowanego od 24 sierpnia 1939 r.
W dniach 1–2 września 1939 pierwsze dwa dywizjony pułku walczyły w bitwie granicznej w rejonie Pszczyny odpierając ataki niemieckich czołgów i niszcząc pewną ich liczbę (tzw. bitwa pszczyńska). Poniosły przy tym duże straty w ludziach i sprzęcie. W tym, 1 września I dywizjon walczył pod Brzeźcami, osłaniając rozwinięcie 6 Dywizji Piechoty i niszcząc ok. 10 czołgów, utrzymując pozycje do wieczora bez strat w działach[13]. 2 września I i II dywizjon walczyły pod Pszczyną i Ćwiklicami, tracąc jednak w ataku czołgów cały sprzęt I dywizjonu (12 armat) i połowę z II dywizjonu (4 baterię i połowę 5 baterii)[14].
III dywizjon haubic został 1 września przydzielony (wraz z dwoma batalionami 12 pułku piechoty) do 1 Brygady Górskiej KOP. Jego 8 bateria (kpt. Kurzei) działała przez większość czasu w oderwaniu od dywizjonu i weszła do akcji 2 września pod Osielcem, ostrzeliwując niemieckie kolumny. Została następnie przejściowo podporządkowana 16 dywizjonowi artylerii motorowej i wraz z nim uczestniczyła w walkach 4 i 5 września pod Pcimiem, wspierając żołnierzy 10 Brygady Kawalerii (zmotoryzowanej) i 12 pułku piechoty[15]. 7. i 9 bateria weszły do akcji 4 września, pod Jawornikiem. W toku odwrotu polskich oddziałów, od 5 września, 8. bateria działała na rzecz napotykanych oddziałów[16].
W dniach 4–5 września I i II dywizjon został częściowo odtworzony, w składzie po dwie baterie (1., 3., 5., 6.), po pobraniu 10 dział (w tym być może haubic 100 mm) z koszar 6. pal w Krakowie, które były pierwotnie przeznaczone dla mobilizowanego 55 pal[17]. 5 września wspierały one ogniem piechotę w rejonie Skawiny. W nocy 7/8 września cały pułk przeprawił się bez strat brodem przez Dunajec w rejonie Biskupic Radłowskich, po czym jeden działon 8 baterii (plut. Żaczka) odparł wraz z piechotą atak czołgów na południe od mostu. Pułk rozpoczął następnie odwrót poszczególnymi dywizjonami, wraz z oddziałami 6. DP, na trasie Dąbrowa Tarnowska – Tarnobrzeg – Nisko – Janów Lubelski – Derylaki – Aleksandrów[18]. Podczas odwrotu kilkakrotnie artyleria 6 pal zajmowała pozycje i ostrzeliwała oddziały niemieckie próbujące ścigać lub oskrzydlić polskie oddziały. M.in. I dywizjon uczestniczył w akcji przeciw niemieckiej kolumnie pancernej pod Dąbrową Tarnowską[19]. W toku odwrotu, z dwóch porzuconych haubic i artylerzystów bez przydziału dowódca artylerii dywizyjnej 6 DP utworzył dodatkową dwudziałową baterię, lecz brak jest informacji o jej losach[20].
Z rozkazu dowódcy Armii „Kraków” 5 bateria została 10 września podporządkowana 3 pułkowi ułanów, do którego dołączyła 12 września[21]. Z Frampola pułk ten skierował się na północ, w kierunku na Lublin. 17 września wieczorem 5. bateria została zaskoczona w marszu za Turobinem przez oddziały niemieckie i straciła dwa działa, zginął także jej dowódca por. Duszczyński. Pozostałości baterii kapitulowały kilka dni później z polskim zgrupowaniem w rejonie Huty Turobińskiej. 14 września w skład II dywizjonu 6 pal została włączona osamotniona 3 bateria 40 pal kpt. Jordana, a następnie jeszcze 2. bateria 40. pal (kpt. E. Kaszubskiego). 14 września wszystkie dywizjony pułku, maszerujące osobno, stanęły na postój w lesie na zachód od Aleksandrowa[22].
W dniach 15–16 września cały pułk wspierał pod Aleksandrowem oddziały 6 DP, atakujące bezskutecznie w kierunku Podsośniny, na linii rzeki Tanwi[23]. Poniósł przy tym straty od ognia artylerii niemieckiej, m.in. utracono armatę z II dywizjonu i polegli dowódca 7. baterii ppor. Kamieński i ogniomistrz J. Bill. Pułk wycofał się następnie razem z dywizją w nocy 16/17 września na Józefów. Podejmując próbę przebicia się z okrążenia, 18 września pułk wspierał piechotę w walkach o Paary i Narol, przyczyniając się do lokalnego sukcesu i odbicia Narola[24].
Pułk dalej wycofywał się razem ze swoją dywizją w kierunku na Rawę Ruską, lecz wobec niemożności przebicia się z okrążenia, poniesionych strat, braków amunicji i zaopatrzenia, oddziały polskie skapitulowały pod Cieszanowem 21 września 1939 roku. Warto dodać, że III dywizjon pułku podczas kampanii nie stracił żadnej ze swoich haubic[25].
W czasie działań wojennych poległo 5 oficerów, 1 podchorąży, 8 podoficerów, 91 kanonierów; rany odniosło 7 oficerów, 1 podchorąży, 1 chorąży, 5 podoficerów i 27 kanonierów[26].
Struktura organizacyjna i obsada personalna we wrześniu 1939[27] | ||
---|---|---|
Stanowisko | Stopień, imię i nazwisko | Uwagi |
Dowództwo | ||
dowódca pułku | ppłk Borys Kondracki | |
adiutant | kpt. Stanisław Wojtanowski | |
oficer łączności | kpt. Edward Słowik | |
dowódca plutonu topo.-ogn. | por. Franciszek Gacoń | |
I dywizjon | ||
dowódca dywizjonu | mjr Franciszek Mrowec | |
dowódca 1 baterii | kpt. Stanisław Kobylarz | od 4 IX dca I dyonu |
dowódca 2 baterii | por. Stanisław Bonder | |
dowódca 3 baterii | por. Jan Pabich | |
II dywizjon | ||
dowódca dywizjonu | mjr Jan Gintel[c] | |
dowódca 4 baterii | kpt. Mieczysław Ligięza | od 4 X dca 1 baterii |
dowódca 5 baterii | por. Franciszek Duszczyński | |
dowódca 6 baterii | por. Jan Roman | |
III dywizjon | ||
dowódca dywizjonu | mjr Maksymilian Chojecki | |
dowódca 7 baterii | ppor. Jan Kamieński | |
dowódca 8 baterii | kpt. Jan Kurzeja | |
dowódca 9 baterii | ppor. Wincenty Kwieciński |
Kawalerowie Virtuti Militari
edytujŻołnierze pułku odznaczeni Orderem Virtuti Militari za kampanię wrześniową 1939 roku[32]
- Krzyżem Złotym – mjr Franciszek Mrowec
- Krzyżem Srebrnym
płk Franciszek Szechiński | ppłk Borys Kondracki | mjr Maksymilian Chojecki |
kpt Jan Kurzeja | kpt. Stanisław Kobylarz | por. Franciszek Duszczyński |
por. Jan Pabich | ppor. Jan Kamieński | ppor. Wincenty Kwieciński |
ppor. rez. Władysław Biernat | ppor. rez. Lesiak | st. ogn. Józef Olszówka |
ogn. Julian Bill | ogn. Eugeniusz Jurek | ogn. Feliks Mazur |
plut. pchor. Władysław Rutkowski | plut. Jan Siemek | kpr. Marcin Babiarz |
kpr. Kazimierz Dryja | kpr. Mieczysław Herod | kanonier Zbigniew Gołąb |
Symbole pułkowe
edytujSztandar
edytujZarządzeniem z 10 grudnia 1937 Prezydent RP zatwierdził wzór sztandaru dla 6 pułku artylerii lekkiej[33]. Sztandar, ufundowany przez społeczeństwo ziemi krakowskiej, przekazał pułkowi gen. Juliusz Rómmel na Błoniach Krakowskich 29 maja 1938, podczas ceremonii wręczenia sztandarów oddziałom artylerii z Okręgu Korpusu Nr V i X[34].
Sztandar został wykonany zgodnie z wzorem określonym w rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach.
Na prawej stronie płata znajdował się amarantowy krzyż, w środku którego wyhaftowano orła w wieńcu laurowym. Na białych polach, pomiędzy ramionami krzyża, znajdowały się cyfry 8 w wieńcach laurowych[35].
Na lewej stronie płata sztandarowego, pośrodku krzyża kawaleryjskiego znajdował się wieniec taki sam jak po stronie prawej, a w wieńcu trzywierszowy napis „HONOR I OJCZYZNA”. W rogach sztandaru, w mniejszych wieńcach umieszczone były na tarczach[33]:
- w prawym górnym rogu – wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej,
- w lewym górnym rogu – wizerunek św. Barbary,
- w prawym dolnym rogu – godło m. Krakowa,
- w lewym dolnym rogu – odznaka pamiątkowa 6 pal[33].
Na ramionach krzyża kawalerskiego znajdowały się wyhaftowane nazwy i daty ważniejszych bitew pułku:
- na górnym – „Kraków 24.V.1919”,
- na dolnym – „Krasne 5.IX.1920”,
- na lewym – „Marcinówka 19.V.1920”,
- na prawym – „Puchowicze 10.VII.1920”.
Sztandar pułku został pozostawiony we wrześniu 1939 roku w koszarach pułku w Krakowie, po czym podczas kampanii wrześniowej został zabrany przez oficerów Ośrodka Zapasowego Artylerii Lekkiej i wraz z nimi ewakuowany na Węgry. Stamtąd trafił przez Włochy i Francję do Wielkiej Brytanii. Po wojnie pozostał w Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie[36].
Odznaka pamiątkowa
edytuj18 marca 1929 minister spraw wojskowych zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 6 pułku artylerii polowej[37]. Odznaka o wymiarach 46x46 mm ma kształt krzyża o ściętych ramionach pokrytych ciemnozieloną i czarną emalią. Na ramionach krzyża wpisano numer i inicjały „6 PAP”. W środku krzyża nałożony na niebiesko emaliowanym tle herb Krakowa, otoczony wieńcem laurowym. Między ramionami krzyża skrzyżowane lufy armatnie. Odznaka dwuczęściowa - wykonana w srebrze lub w tombaku srebrzonym i emaliowana, na rewersie numerowana. Wykonawcą odznak był Józef Trębacz z Krakowa[38].
Kadra pułku
edytuj- Dowódcy pułku
- mjr Stanisław Nazarewicz – dowódca 3 pułk artylerii wałowej (od 23 I 1919[39][40])
- ppłk Teodor Nałęcz-Tański[41] (od VI 1919)
- mjr Karol Grodzicki
- płk Ryszard Frendl (1923 – 10 IV 1925[42] → szef artylerii OK V)
- płk Godfryd Kellner (10 IV 1925[43] - III 1929)
- ppłk Jan Geniusz (III 1929 – XIII 1932)
- płk Aleksander Hertel (XII 1932 – XI 1936)
- płk Franciszek Ludwik Szechiński (1936 – 28 VIII 1939)
- ppłk Borys Kondracki (28 VIII - 20 IX 1939)
- Zastępcy dowódcy pułku
- ppłk art. Karol Grodzicki (od 12 VII 1921[44]
- ppłk dr Ludwik Tobolewicz (1923)
- ppłk art. Edward d’Erceville (3 XI 1923[45] – 17 V 1925 → zastępca szefa Wydziału Artylerii Departamentu III MSWojsk.[46])
- ppłk art. Stanisław Julian Ożegalski (od VI 1925[47])
- ppłk Michał Sikorski (do VI 1927)
- mjr / ppłk Michał Gałązka (VI 1927 – I 1930)
- mjr / ppłk Franciszek Ludwik Szechiński (I 1930 – 1936)
- ppłk art. Michał Langenfeld (od 1936)
- ppłk dr Stanisław Józef Pochopień (do VIII 1939)
Żołnierze 6 pułku artylerii lekkiej - ofiary zbrodni katyńskiej
edytujBiogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego[48] oraz Muzeum Katyńskie[49][d][e].
Nazwisko i imię | stopień | zawód | miejsce pracy przed mobilizacją | zamordowany |
---|---|---|---|---|
Ściślewski Kazimierz[52] | porucznik rezerwy | lekarz weterynarii | Urząd Wojewódzki w Warszawie | Katyń |
Danyluk Jan Michał | podporucznik rezerwy | student | WSH Kraków | Katyń |
Kosiński Tomasz[53] | porucznik rezerwy | inżynier leśnik | zarz. dóbr hr. Badenich w Busku | Katyń |
Laberschek Stanisław | podporucznik rezerwy | prawnik | sędzia Sądu Grodzkiego w Milówce | Katyń |
Piekus Teofil[54] | porucznik rezerwy | nauczyciel | szkoła w Orzegowie | Katyń |
Adamski Zbigniew | podporucznik rezerwy | inżynier | Narodowy Bank Polski | Charków |
Bojarski-Sas Wiktor | porucznik rezerwy | jubiler | Charków | |
Budziński Jan | podporucznik rezerwy | lekarz weterynarii | praktyka w Darkowie | Charków |
Eulenfeld Witold Eugeniusz | podporucznik rezerwy | mgr | Charków | |
Głąb Rudolf Jan | porucznik rezerwy | inżynier | Charków | |
Kłosiński Edward[55] | major rezerwy | lekarz weterynarii | praktyka w Ciechnowie | Charków |
Kowalczyk Józef | podporucznik rezerwy | chemik, mgr | Charków | |
Lenartowski-Linhardt Edward[56] | kapitan rezerwy | prawnik | Charków | |
Mrowec Franciszek | major | żołnierz zawodowy | Charków | |
Ożarski Antoni Bronisław | porucznik rezerwy | Charków | ||
Straszewski Grzegorz | porucznik rezerwy | prawnik, mgr | Charków | |
Szkup Jan Witold | podporucznik rezerwy | lekarz weterynarii | praktyka w Dąbrowie Górniczej | Charków |
Wojtowicz Adam | podporucznik rezerwy | Charków | ||
Baran Andrzej | kanonier | Kalinin | ||
Skrętkowicz Wiktor | podporucznik rezerwy | prawnik | Sąd Okręgowy w Tarnopolu | ULK |
Uwagi
edytuj- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[12].
- ↑ kpt. Stanisław Michał Kobylarz pełnił jednocześnie funkcję dowódcy 3. baterii.
- ↑ Mjr art. Jan Gintel ur. 17 marca 1899 w Krakowie. Był odznaczony Krzyżem Walecznych (czterokrotnie) i Złotym Krzyżem Zasługi[28]. Krzyż Walecznych po raz pierwszy otrzymał w zamian za dyplom byłego Frontu Białorusko-Litewskiego „za Waleczność”[29][30]. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1937 i 15. lokatą w korpusie oficerów artylerii[31]. W czasie kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli. Zmarł 9 maja 1968. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim.
- ↑ Jeśli nie zaznaczono inaczej, miejsce służby żołnierzy zawodowych przed mobilizacją podano za: Ryszard Rybka, Kamil Stepan; Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939[50] .
- ↑ Jeśli nie zaznaczono inaczej, informacje o żołnierzach znajdujących się na Białoruskiej Liście Katyńskiej pochodzą z książki: Maciej Wyrwa; Nieodnalezione ofiary Katynia? : lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940[51] .
Przypisy
edytuj- ↑ Kuś 1929 ↓, s. 4.
- ↑ Odziemkowski 2010 ↓, s. 386.
- ↑ Tuliński 2020 ↓, s. 865.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 5 marca 1921 roku, s. 374.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 12 marca 1921 roku, s. 404.
- ↑ Kuś 1929 ↓, s. 28.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 16 z 19 maja 1927 roku, poz. 174.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 35 z 14 grudnia 1928 roku, poz. 378.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 15 z 31 grudnia 1938 roku, poz. 174.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 36 z 31 grudnia 1931 roku, poz. 473.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 725–726.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. VI.
- ↑ Pabich 1982 ↓, s. 128-129.
- ↑ Pabich 1982 ↓, s. 186-187.
- ↑ Pabich 1982 ↓, s. 228-251.
- ↑ Pabich 1982 ↓, s. 254-266.
- ↑ Pabich 1982 ↓, s. 198-199, 219.
- ↑ Pabich 1982 ↓, s. 266-278.
- ↑ Pabich 1982 ↓, s. 300.
- ↑ Pabich 1982 ↓, s. 311-312.
- ↑ Pabich 1982 ↓, s. 319, 326-332.
- ↑ Pabich 1982 ↓, s. 322-324.
- ↑ Pabich 1982 ↓, s. 336-365.
- ↑ Pabich 1982 ↓, s. 372-388.
- ↑ Pabich 1982 ↓, s. 389-399.
- ↑ Pabich 1982 ↓, s. 418-420.
- ↑ Pabich 1982 ↓, s. 44-74, 211-212.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 165, 725.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 10 czerwca 1922, s. 411, jako pchor. Jan Gontel z 3 pac.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 6 sierpnia 1929, s. 251, sprostowano nazwisko z „Gontel” na „Gintel”.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 426.
- ↑ Pabich 1982 ↓, s. 428-430.
- ↑ a b c Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 18 z 31 grudnia 1937, poz. 236.
- ↑ Satora 1990 ↓, s. 279.
- ↑ Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980.
- ↑ J. Pabich, Niezapomniane..., ss.408-409.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 9 z 18 marca 1929, poz. 80.
- ↑ Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 236-337.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 13 z 23 grudnia 1918 roku, poz. 465.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 12 z 19 grudnia 1918 roku, poz. 418.
- ↑ Wyszczelski 2006 ↓, s. 138.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 46 z 24 kwietnia 1925 roku, s. 219.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 46 z 24 kwietnia 1925 roku, s. 220.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 29 z 23 lipca 1921 roku, s. 1212.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 73 z 21 listopada 1923 roku, s. 677.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 54 z 17 maja 1925 roku, s. 261.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 63 z 11 czerwca 1925 roku, s. 317.
- ↑ Katyń – miejsca pamięci. [dostęp 2022-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-12-19)].
- ↑ Muzeum Katyńskie – Księgi Cmentarne.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓.
- ↑ Wyrwa 2015 ↓.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 3752.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 1701.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 2824.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 5766.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 6149.
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Karol Lucjan Galster: Księga Pamiątkowa Artylerii Polskiej 1914 – 1939. Londyn: 1975.
- Kazimierz Kuś: Zarys historji wojennej 6-go pułku artylerii polowej. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Roman Łoś: Artyleria polska 1914–1939. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1991. ISBN 83-11-07772-X.
- Janusz Odziemkowski: Piechota polska w wojnie z Rosją bolszewicką 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adam”, 2010. ISBN 978-83-7072-650-8.
- Jan Pabich: Niezapomniane karty. Z dziejów 6 Pułku Artylerii Lekkiej. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1982. ISBN 83-08-00402-4.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
- Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918–1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918–1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-204-3299-2.
- Władysław Steblik, Armia „Kraków”, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1975.
- Arkadiusz Tuliński: 6 Armia Wojska Polskiego w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r. T. 1 i 2. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020. ISBN 978-83-8229-062-2.
- Lech Wyszczelski: Wojsko Polskie w latach 1918–1921. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2006. ISBN 83-89729-56-3.
- Maciej Wyrwa: Nieodnalezione ofiary Katynia? : lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940. Pruszków: Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, 2015. ISBN 978-83-64486-31-9.