78 Pułk Piechoty (II RP)
78 Pułk Strzelców Słuckich (78 pp) – oddział piechoty Samoobrony Litwy i Białorusi oraz Wojska Polskiego II RP.
| ||
![]() | ||
Historia | ||
Państwo | ![]() | |
Sformowanie | 1919, 1920 | |
Rozformowanie | 1920, 1939 | |
Tradycje | ||
Święto | 26 lipca | |
Dowódcy | ||
Pierwszy | płk Jan Januszewski | |
Ostatni | ppłk Kazimierz Dudziński | |
Działania zbrojne | ||
wojna polsko-bolszewicka bitwa pod Widzami (8 lipca 1920) kampania wrześniowa | ||
Organizacja | ||
Dyslokacja | Baranowicze | |
Rodzaj sił zbrojnych | wojsko | |
Rodzaj wojsk | piechota | |
Podległość | 2 Dywizja L-B 20 Dywizja Piechoty |
Pułk w wojnie polsko-bolszewickiejEdytuj
W pierwszej dekadzie lutego 1920 roku w Baranowiczach został utworzony baon zapasowy Słuckiego Pułku Strzelców pod dowództwem podpułkownika Stanisława Szymanowicz-Szymańskiego[a]. Zalążkiem batalionu byli oficerowie i szeregowi przeniesieni z innych pułków 1 i 2 Dywizji Litewsko-Białoruskiej. Już 10 kwietnia został sformowany Słucki Pułk Strzelców składający się z dwóch czterokompanijnych batalionów i kompanii technicznej. Rekruci, rocznika 1901, pochodzili z Powiatowych Komend Uzupełnień z Płocka, Warszawy, Łodzi i Mińska Mazowieckiego[1]. Pierwszym dowódcą pułku został podpułkownik Jan Januszewski. I choć nazwa wyróżniająca – „słucki” pozostała, to powiat słucki na podstawie traktatu podpisanego po wojnie polsko-bolszewickiej znalazł się w granicach Rosji. 29 kwietnia pułk wyjechał do Grodna, gdzie pełnił w twierdzy służbę wartowniczą i prowadził dalsze szkolenie rekrutów, zaś 31 maja został skierowany na linię demarkacyjną polsko-litewską, do dyspozycji gen. Majewskiego, dowódcy 7 Armii. Tam objął odcinek od jeziora Tauroginie aż po Dyneburg. II batalion pułku dostał rozkaz opuszczenia linii demarkacyjnej i został przetransportowany do Ignalina a potem marszem ruszył w kierunku miasteczka Widze, które w międzyczasie zajęli Rosjanie. W związku z tym otrzymał rozkaz bronienia rzeki Dzisny, na odcinku od jeziora Dzisna do miasteczka Melegiany. 8 lipca zmasowany atak wojsk sowieckich, przy ich miażdżącej przewadze, po bohaterskiej obronie (dwie kompanie zaginęły bez wieści i już nigdy do jednostki nie wróciły) spowodował odwrót batalionu. Następną linie obrony utworzył on w okolicach wsi Nowa Derewnia a po przełamania i tej pozycji – dalszy odwrót przebiegał wzdłuż torów linii kolejowej Wilno – Święciany. Koło Czerwonego Dworu otrzymał rozkaz przejścia do dyspozycji dowódcy IV Brygady Litewsko-Białoruskiej z 2 DLit-Biał. i 15 lipca stanął w Niemenczynie. I batalion pułku pozostał na linii demarkacyjnej do 7 lipca. 2 kompania tego batalionu, która miała utrzymywać łączność z II batalionem, w drodze do wsi Dogomoły, została otoczona przez Litwinów i wzięta do niewoli. Reszta batalionu wprost z linii demarkacyjnej rozpoczęła odwrót w kierunku na Święciany. Pod wsią Kożaczyzna, 9 lipca, batalion stoczył zwycięski bój z wojskami bolszewickimi. W czasie dalszego odwrotu 1 kompania została otoczona przez kawalerię wroga i do macierzystej jednostki nigdy już nie wróciła. 3 i 4 kompanie, które dotarły do Święcian, zostały włączone do białostockiego pułku strzelców.
W pierwszych walkach, podczas generalnej ofensywy wojsk sowieckich, straty „młodego” pułku były bardzo duże – ponad 600 żołnierzy zabitych, rannych i zaginionych. 15 lipca pułk w składzie jednego batalionu odszedł do Wilna do dyspozycji dowódcy 2 DLit.-Biał. Kompanie włączone do białostockiego pułku w toku dalszych działań zostały otoczone, rozbrojone i internowane przez Litwinów.
I batalion, który dotarł do Niemenczyna został przydzielony do grupy płk. Zawistowskiego i skierowany do Grodna. Tu organizuje się ponownie pułk, powstaje jeden pełny batalion o trzech kompaniach i pluton karabinów maszynowych. 19 lipca bolszewicy, po sforsowaniu Niemna w rejonie Hoży, rozpoczęli natarcie na Grodno. Pułk broni m. innymi dworca kolejowego i wycofując się przechodzi jako ostatni polski oddział przez drewniany most na zachodni brzeg Niemna. Z zajmowanej pozycji obronnej odchodzi 20 lipca i przez Kuźnicę maszeruje do Sokółki. Tam też przybywa batalion marszowy utworzony w Kielcach z kompanii marszowych 26 pp, 2 pp Leg. i 4 pp Leg. i zostaje on wcielony do 78 pp jako III batalion. Od 23 lipca wchodzi on również w skład grupy płk. Zawistowskiego. Tego samego dnia 10. i 11. kompanie zostały wysłane jako osłona czołgów do Kuźnicy[2].
Pozostałe pododdziały pułku prowadziły krwawe boje pod Sokółką i były zmuszone ustąpić przeważającym siłom wroga. W dalszym odwrocie batalion staczał walki pod Czarnowem i Rykami – wycofując się dalej w kierunku na Komorowo – Jaszczułty. 6 sierpnia z pozostałych żołnierzy batalionu utworzona została zaledwie jedna kompania, która przy udziale pociągu pancernego „Mściciel” utrzymała pozycje w Juszczałtach do następnego dnia, w którym została zluzowana przez 44 pp.
- Działania batalionu detaszowanego (odkomenderowanego)
Po wyjeździe pułku z Grodna batalion zapasowy wystawiał posterunki i placówki na drogach i wzdłuż linii dawnych okopów niemieckich na wschód od Baranowicz. Do 1 lipca kierował grupami uchodźców i przechwytywał dezerterów oraz różne małe oddziały, które odłączyły się od jednostek macierzystych. Jako batalion detaszowany został podporządkowany dowódcy 4 Armii. 18 lipca otrzymał rozkaz marszu w kierunku Słonima. W czasie drogi kilkakrotnie staczał krwawe, zwycięskie walki z nieprzyjacielem. 19 lipca wieczorem przybył do Słonima i został przydzielony do 1 DLit.-Biał. W nocy na 20 lipca został skierowany do Wołkowyska a dalej do Mostów nad Niemnem z zadaniem obsadzenia folwarku Nowiny. Na tej pozycji, mimo wielokrotnych ataków nieprzyjaciela, pozostał do 24 lipca i dopiero na rozkaz dowódcy dywizji wyruszył w kierunku na Pieski. W krwawych bojach polskie oddziały przebiły się przez pierścień nieprzyjaciela i wywalczyły sobie odwrót. Zdziesiątkowany batalion otrzymał rozkaz odejścia przez Bielsk Podlaski – Szepietowo do Ostrowi Mazowieckiej. Zdolnych do walki żołnierzy wcielono do nowogródzkiego pułku strzelców, zaś oficerów i rannych odesłano do Kalisza, gdzie formował się odrodzony słucki pułk.
Dalsza reorganizacja pułku
8 sierpnia, z powodu bardzo dużych strat i braku możliwości dalszej reorganizacji, dowódca 2 DLit.-Biał. rozwiązał słucki pułk strzelców. 136 szeregowych zostało wcielonych do kowieńskiego pułku strzelców, zaś oficerowie i funkcyjni odjechali do batalionu zapasowego do Kalisza. W sierpniu, na rozkaz Dowództwa Okręgu Generalnego – Łódź zaczął się pułk formować ponownie. Równocześnie z rozkazu Naczelnego Wodza w Modlinie formował się drugi słucki pułk strzelców. Rozkazem Naczelnego Dowództwa połączono obie jednostki w Modlinie a formowany w Kaliszu oddział stał się 3 batalionem pułku. Na wiosnę 1921 zmieniono nazwę na 78 pułk piechoty i podporządkowano go dowództwo 20 Dywizji Piechoty. W lipcu, po czasowym pobycie w Warszawie, został przetransportowany do Baranowicz – do stałego miejsca pobytu.
Pułk w okresie pokojuEdytuj
W okresie międzywojennym 78 pułk piechoty stacjonował na terenie Okręgu Korpusu Nr IX[3] w garnizonie Baranowicze[4] (batalion zapasowy w Brześciu). Wchodził w skład 20 Dywizji Piechoty[5].
19 maja 1927 roku minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski ustalił i zatwierdził dzień 26 lipca, jako datę święta pułkowego[6]. Pułk obchodził swoje święto w rocznicę bohaterskiego czynu podchorążego Aleksandra Otto pod Kuźnicą, który 26 lipca 1920 roku pod Kuźnicą na czele plutonu 11. kompanii poprowadził atak, dotarł do stanowisk nieprzyjacielskiej artylerii i zmusił wroga do ucieczki, zdobywając przy tym działo, broń i biorąc 20 jeńców[7].
Na podstawie rozkazu wykonawczego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Departamentu Piechoty o wprowadzeniu organizacji piechoty na stopie pokojowej PS 10-50 z 1930 roku, w Wojsku Polskim wprowadzono trzy typy pułków piechoty. 78 pułk piechoty zaliczony został do typu III pułków piechoty o stanach zbliżonych do wojennych. Na czas wojny przewidywany był do działań osłonowych. Corocznie otrzymywał około 1010 rekrutów. Jego obsadę stanowiło 68 oficerów i 2200 podoficerów i żołnierzy[8].
Pułk w kampanii wrześniowejEdytuj
W czasie wojny obronnej 1939 wchodził w skład 20 Dywizji Piechoty walczącej w ramach Armii „Modlin”[5].
Strzelcy słuccyEdytuj
- ppłk / płk piech. Jan Januszewski (10 IV - 31 V 1920)
- płk piech. Karol Ludwik Hausser (1 IX 1920 - XII 1922[11] → dowódca piechoty dywizyjnej 18 DP)
- ppłk piech. Emanuel Jakubiczka (I 1923[12] - X 1925[13] → dowódca 17 pp)
- płk piech. Mieczysław Sokół-Szahin (1927 - 1935 → komendant Miasta Przemyśl)
- ppłk piech. Alfred Jan Schmidt (od 4 VI 1935)
- ppłk piech. Kazimierz Marian Dudziński (VI – 4 IX 1939)
- mjr piech. Antoni Marian Bedronek (od 4 IX 1939[14])
- Zastępcy dowódcy pułku[c]
- ppłk piech. Konrad Sieciński (od 10 VII 1922 – 16 XII 1922 → zastępca dowódcy 28 pp[16])
- ppłk piech. Eugeniusz Skulski (16 XII 1922[16] – 1923 → komendant PKU Ostrowiec)
- ppłk piech. Zdzisław Sikorski[17] (1924[18][19]) – V 1926[20] → oficer placu Słonim)
- mjr / ppłk dypl. piech. Piotr Kończyc (V 1927[21] - III 1931 → delegat Sztabu Głównego przy Dyrekcji Robót Publicznych w Warszawie, Łodzi, Lublinie i Białymstoku oraz Dyrekcji Dróg Wodnych w Warszawie[22])
- ppłk piech. Józef Kobyłecki (III 1931[23] – XI 1935 → dowódca 13 pp)
- II zastępcy (kwatermistrzowie)
- mjr piech. Ludwik Rau (III 1931[24] – III 1939)
- por. piech. Witold Grabowski (III – 27 IX 1939)
Obsada personalna w 1939 rokuEdytuj
Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939 roku[25][d]:
- Dowództwo, kwatermistrzostwo i pododdziały specjalne[27]
- dowódca – płk Alfred Jan Schmidt
- I z-ca dowódcy – ppłk Kazimierz Franciszek Gorzkowski
- adiutant – kpt. Marian Wysokiński
- starszy lekarz – kpt. dr Włodzimierz Żarnowski
- młodszy lekarz – vacat
- II z-ca dowódcy (kwatermistrz) – mjr Ludwik Rau
- oficer mobilizacyjny – kpt. adm. (piech.) Apoloniusz Józef Kucharski
- z-ca oficera mobilizacyjnego – kpt. Jan Łapin
- oficer administracyjno-materiałowy – por. Witold Grabowski
- oficer gospodarczy – kpt. int. Władysław Jan Kirszanek
- oficer żywnościowy – kpt. adm. (piech.) Felicjan Węgłowski
- dowódca kompanii gospodarczej i oficer taborowy – kpt. adm. (piech.) Konstanty Prandecki
- kapelmistrz – kpt. adm. (kapelm.) Jan Kiernowicz
- dowódca plutonu łączności – kpt. Wiktor Jerzy Książkiewicz
- dowódca plutonu pionierów – por. Kazimierz Sobolewski
- dowódca plutonu artylerii piechoty – por. art. Józef Tadeusz Kowalski
- dowódca plutonu ppanc. – por. Piotr Dubiński
- dowódca oddziału zwiadu – por. Włodzimierz Grynczyk
- I batalion
- dowódca batalionu – mjr Antoni Marian Bedronek
- dowódca 1 kompanii – kpt. Walerian Karczewski
- dowódca plutonu – por. Wacław Szymon Dąbrowski
- dowódca plutonu – ppor. Eugeniusz Marian Raczkowski
- dowódca 2 kompanii – kpt. Konstanty Olszewski
- dowódca plutonu – por. Konrad Jan Sikorski
- dowódca plutonu – ppor. Franciszek Walenty Przybyła
- dowódca 3 kompanii – por. Władysław Michał Mikulski
- dowódca plutonu – ppor. Marian Maliński
- dowódca 1 kompanii km – kpt. Stanisław Zbigniew Skwirzyński
- dowódca plutonu – ppor. Adam Hedinger
- II batalion
- dowódca batalionu – mjr Stanisław Myszkiewicz
- dowódca 4 kompanii – kpt. Tadeusz Wroński
- dowódca plutonu – ppor. Mieczysław Eugeniusz Drewicz
- dowódca 5 kompanii – por. Piotr Sobolewski
- dowódca plutonu – ppor. Alfons Łyskawa
- dowódca 6 kompanii – p o. por. Julian Jan Sebastian Łącki
- dowódca 2 kompanii km – kpt. Henryk Walczak
- dowódca plutonu – por. Aleksy Błażewcz
- dowódca plutonu – por. Antoni Karol Langer
- dowódca plutonu – ppor. Władysław Marcinkianiec
- III batalion
- dowódca batalionu – mjr Andrzej Tadeusz Sujkowski
- dowódca 7 kompanii – kpt. dypl. Piotr Wożniak
- dowódca plutonu – por. Karol Golmont
- dowódca plutonu – ppor. Edmund Marian Huciński
- dowódca plutonu – ppor. Józef Wożniak
- dowódca 8 kompanii – kpt. Jan Śliwiński
- dowódca plutonu – ppor. Kazimierz Biskupski
- dowódca plutonu – ppor. Tadeusz Jan Rybak
- dowódca 9 kompanii – kpt. Walerian Nowaczyk
- dowódca plutonu – por. Kazimierz Adamowicz
- dowódca plutonu – ppor. Leon Domicewicz
- dowódca 3 kompanii km - kpt. Apoloniusz Józef Kucharski
- dowódca plutonu - por. Edward Rytwiński
- dowódca plutonu - por. Aleksander Ostaszewski
- na kursie - por. Józef Głaz
- na kursie - por. Romuald Jakuć
- na kursie - por. Rudolf Fryderyk Franciszek Hauska
- na kursie – por. Bohdan Smolicz
- Dywizyjny Kurs Dla Podoficerów Nadterminowych 20 DP
- dowódca – kpt. Donat Ignatowicz
- dowódca plutonu – por. Teofil Zając
- dowódca plutonu – ppor. Feliks Piotr Piasecki
- 78 obwód przysposobienia wojskowego „Baranowicze”
- komendant obwodowy PW – kpt. piech. Władysław Gorczyca
- komendant powiatowy PW „Baranowicze” – kpt. adm. (piech.) Zygmunt Marian Ziemba
- komendant powiatowy PW „Kosów Poleski” – kpt. adm. (piech.) Stanisław Smejlis
Obsada personalna pułku we wrześniu 1939 roku[28][29]
- Dowództwo
- dowódca pułku – ppłk Kazimierz Marian Dudziński (4 IX 1939 ranny pod Mławą)
- I adiutant – kpt. Marian Wysokiński
- II adiutant – ppor. rez. Bolesław Kazimierz Kramarz
- dowódca art. piech. – por. art. Józef Tadeusz Kowalski (ranny pod Mławą)
- oficer informacyjny – ppor. rez. Brunon Ignacy Kmiecik
- oficer łączności – kpt. Wiktor Jerzy Książkiewicz
- kwatermistrz – por. Witold Grabowski
- naczelny lekarz – kpt. dr med. Aleksander Krause
- I batalion
- dowódca I batalionu – mjr piech. Antoni Marian Bedronek (od 4 IX dowódca pułku)
- dowódca 1 kompanii strzeleckiej – kpt. Walerian Karczewski (1 IX 1939 zmarł z ran)
- dowódca 2 kompanii strzeleckiej – ppor. Stanisław Henryk Jan Malicki
- dowódca 3 kompanii strzeleckiej – por. Jan Głaz, od 12 IX ppor. Władysław Więckowski
- dowódca 1 kompanii ckm - por. Romuald Jakuć
- II batalion
- dowódca II batalionu – mjr Andrzej Tadeusz Sujkowski
- dowódca 4 kompanii strzeleckiej – kpt. Tadeusz Wroński (ranny pod Mławą)
- dowódca 5 kompanii strzeleckiej – ppor. Piotr Feliks Piasecki
- dowódca 6 kompanii strzeleckiej – por. Julian Sebastian Łącki, od 12 IX ppor. Piotr Edmund Huciński
- dowódca 2 kompanii ckm - por. Antoni Karol Langer
- III batalion
- dowódca III batalionu – mjr Stanisław Miśkiewicz
- dowódca 7 kompanii strzeleckiej – ppor. Eugeniusz Sieniewicz
- dowódca 8 kompanii strzeleckiej – por. Kazimierz Adamowicz (poległ 19 IX w Warszawie)
- dowódca 9 kompanii strzeleckiej – kpt. Walerian Nowaczyk (od 4 IX 1939 dowódca I/78 pp)
- dowódca 3 kompanii ckm - por. Edward Rytwiński
- Pododdziały specjalne
- dowódca kompanii zwiadu – por. Włodzimierz Gryńczyk
- dowódca plutonu konnego – ppor. rez. Romuald Witkowski
- dowódca plutonu kolarzy – ppor. rez. Waldemar Gryglas
- dowódca kompanii przeciwpancernej – por. Piotr Dubiński
- dowódca plutonu pionierów – por. Kazimierz Sobolewski
- dowódca plutonu przeciwgazowego – por. Karol Golmont
Kawalerowie Virtuti MilitariEdytuj
Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari za wojnę 1918-1920[30]
- ppor. Józef Dworski
- kpt. Jan Karasiński
Symbole pułkuEdytuj
- Sztandar
16 kwietnia 1923 roku Prezydent RP Stanisław Wojciechowski zatwierdził chorągiew 78 pp [31]. Chorągiew ufundowało miasto Baranowicze i ziemia baranowicka. Wręczył go pułkowi 1 czerwca 1923 roku w Baranowiczach gen. Lucjan Żeligowski[5]. Od 28 stycznia 1938 roku chorągiew pułkowa zaczęła być oficjalnie nazywana sztandarem[32]. Sztandar obecnie znajduje się w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie[33]
- Odznaka pamiątkowa
23 sierpnia 1928 roku gen. dyw. Daniel Konarzewski, w zastępstwie Ministra Spraw Wojskowych, zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 78 pp [34]. Odznaka ma kształt wielopromiennej gwiazdy pokrytej białą emalią z krawędziami w kolorze złotym. W środku znajduje się tarcza granatowo emaliowana, na której wpisano numer i inicjały 78 P.P. Tarcza okolona jest wieńcem z liści laurowych w kolorze srebra, związanego złotą kokardą. U góry tarcza zwieńczona jest srebrnym orłem wojskowym ułożonym na dwu skrzyżowanych mieczach ze złotymi rękojeściami. Na poziomych promieniach wpisano datę powstania pułku l0.IV.1920. Oficerska - dwuczęściowa, wykonana w srebrze, złocona i emaliowana. Wykonanie: Wiktor Gontarczyk - Warszawa[4].
UwagiEdytuj
- ↑ Pułkownik Stanisław Szymanowicz-Szymański urodził się 19 listopada 1858 roku. 1 czerwca 1921 roku pełnił służbę w Dowództwie Okręgu Generalnego „Białystok”, a jego oddziałem macierzystym był Grodzieński Pułk Strzelców. → Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Dodatek do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z 24 września 1921 roku, s. 212, 912.
- ↑ Dowódca pułku kierował osobiście szkoleniem oficerów i był odpowiedzialny za gotowość bojową, całokształt wyszkolenia, służbę gospodarczą i wewnętrzną pułku[10].
- ↑ 13 czerwca 1922 roku Minister Spraw Wojskowych zniósł dotychczasowe stanowisko referenta wyszkolenia pułku piechoty i ustanowił etatowe stanowisko zastępcy dowódcy pułku zaszeregowanego do stopnia podpułkownika, wyznaczanego przez Ministra Spraw Wojskowych. Zakres działania zastępcy dowódcy określał dowódca pułku, przed którym był on całkowicie odpowiedzialny[15]. W 1938 roku zmieniona została nazwa stanowiska na „I zastępca dowódcy”. W organizacji wojennej pułku nie było stanowiska zastępcy dowódcy.
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[26].
PrzypisyEdytuj
- ↑ Szabłowski i Suchomel 1929 ↓, s. 5.
- ↑ Szabłowski i Suchomel 1929 ↓, s. 13.
- ↑ Almanach 1923 ↓, s. 52.
- ↑ a b Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 125.
- ↑ a b c Satora 1990 ↓, s. 145.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 16 z 19 maja 1927 roku, poz. 174.
- ↑ Szabłowski i Suchomel 1929 ↓, s. 13, 17.
- ↑ Jagiełło 2007 ↓, s. 63-65.
- ↑ Prugar-Ketling (red.) 1992 ↓, metryka.
- ↑ Almanach 1923 ↓, s. 49.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 53 z 8 grudnia 1922 roku, s. 897.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 17 stycznia 1923 roku, s. 51.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 106 z 15 października 1925 roku, s. 570.
- ↑ Juszkiewicz 1979 ↓, s. 174.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 24 z 13 czerwca 1922 roku, poz. 357.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 56 z 16 grudnia 1922 roku, s. 918.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 5 lutego 1927 roku, s. 38, 44. Z dniem 1 marca 1927 roku został mu udzielony dwumiesięczny urlop z zachowaniem uposażenia, a z dniem 30 kwietnia tego roku przeniesiony w stan spoczynku.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 305.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 55 z 22 maja 1925 roku, s. 274.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 21 z 22 maja 1926 roku, s. 168.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 maja 1927 roku, s. 127.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931 roku, s. 97.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931 roku, s. 122.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931 roku, s. 101.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 641-642 i 681.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓.
- ↑ Juszkiewicz 1979 ↓, s. 172-178.
- ↑ Głowacki 1985 ↓, s. 313-316.
- ↑ Szabłowski i Suchomel 1929 ↓, s. 18-19.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 43 z 13 listopada 1923 roku, poz. 555.
- ↑ Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 listopada 1937 r. o znakach wojska i marynarki wojennej w: Dz.U. z 1938 r. nr 5, poz. 32.
- ↑ Satora 1990 ↓, s. 147.
- ↑ Dziennik Rozkazów M.S.Wojsk. z 1928, nr 23, poz. 260.
BibliografiaEdytuj
- Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-10-10].
- Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24. T. 2. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
- Ludwik Głowacki: Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939. Wyd. 5. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-07109-8.
- Zdzisław Jagiełło: Piechota Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Bellona, 2007. ISBN 978-83-11-10206-4.
- Ryszard Juszkiewicz: Bitwa pod Mławą 1939. T. 33. Warszawa: Książka i Wiedza, 1979, seria: Prace Mazowieckiego Ośrodka Badań Naukowych.
- Bronisław Prugar-Ketling (red.): Księga chwały piechoty. Warszawa: Departament Piechoty MSWojsk, Warszawa 1937-1939. Reprint: Wydawnictwo Bellona, 1992.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
- Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-204-3299-2.
- Stanisław Szabłowski, Franciszek Suchomel: Zarys historii wojennej 78-go Słuckiego pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.