83 Pułk Strzelców Poleskich

	83 Pułk Strzelców Poleskich; 83 Pułk Piechoty
	83 Pułk Strzelców Poleskich; 83 Pułk Piechoty
	Historia
Państwo	II Rzeczpospolita
Sformowanie	1920
Rozformowanie	1939
Patron	Romuald Traugutt
	Tradycje
Święto	14 sierpnia
Nadanie sztandaru	1923
Rodowód	2 Pułk Strzelców Polskich na Syberii
	Dowódcy
Pierwszy	płk Józef Werobej
Ostatni	ppłk dypl. Adam Nadachowski
	Działania zbrojne
	wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa
	Organizacja
Dyslokacja	Kobryń
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	30 Poleska Dywizja Piechoty
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ten artykuł dotyczy 83 Pułku Piechoty II RP. Zobacz też: 83 Pułk Piechoty - inne pułki piechoty z numerem 83.

83 Pułk Strzelców Poleskich im. Romualda Traugutta (83 pp) – oddział piechoty Wojska Polskiego.

Brama koszar 83 pułku piechoty w Kobryniu

Dekoracja byłych oficerów Brygady Syberyjskiej przez marszałka Józefa Piłsudskiego 16 lipca 1922 r.

Formowanie pułku i zmiany organizacyjneEdytuj

16 lipca 1920 roku w Grupie został sformowany 2 Syberyjski pułk piechoty^[1]. 14 października 1921 roku oddział został przemianowany na 83 Syberyjski pułk piechoty, a 10 marca 1922 roku na 83 pułk piechoty.

Osobny artykuł: Organizacja pułku piechoty Wojska Polskiego II RP.

Pułk w okresie pokojuEdytuj

Pułk stacjonował w garnizonie Kobryń^[2], na terenie Okręgu Korpusu Nr IX^[3]. Wchodził w skład 5 Dywizji Strzelców Polskich (1919–1920), Brygady Syberyjskiej (1920–1921) i 30 Poleskiej Dywizji Piechoty (1921–1939).

19 maja 1927 roku Minister Spraw Wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski ustalił i zatwierdził dzień 14 sierpnia, jako datę święta pułkowego^[4].

Na podstawie rozkazu wykonawczego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Departamentu Piechoty o wprowadzeniu organizacji piechoty na stopie pokojowej PS 10-50 z 1930 roku, w Wojsku Polskim wprowadzono trzy typy pułków piechoty. 83 pułk piechoty zaliczony został do typu I pułków piechoty (tzw. „normalnych”). W każdym roku otrzymywał około 610 rekrutów. Stan osobowy pułku wynosił 56 oficerów oraz 1500 podoficerów i szeregowców. W okresie zimowym posiadał batalion starszego rocznika, batalion szkolny i skadrowany, w okresie letnim zaś batalion starszego rocznika i dwa bataliony poborowych^[5].

Kampania wrześniowaEdytuj

W kampanii wrześniowej 1939 walczył w składzie macierzystej dywizji (Armia „Łódź”)^[6].

Strzelcy polescyEdytuj

kpt. / płk piech. Józef Werobej (VIII 1920 – 26 X 1931 → dyspozycja dowódcy OK IX)
ppłk piech. Jan Aleksander Klein (26 X 1931 – 1936 → komendant PKU Tarnopol)
ppłk dypl. Adam Nadachowski (1936 – 1939)

mjr piech. Kazimierz Tadeusz Majewski (10 VII 1922 – IV 1928 → zastępca dowódcy 73 pp)
ppłk piech. Franciszek Sobolewski (IV 1928 – III 1930 → komendant PKU Łódź Miasto I^[7])
ppłk piech. Marian Hyla (31 III 1930 – 23 III 1932 → komendant PKU Słonim)
ppłk piech. Andrzej Bogacz (od 23 III 1932)
ppłk piech. Władysław Seweryn (1939)

kpt. / mjr piech. Włodzimierz Scholze-Srokowski (1923)
mjr piech. Stanisław Undas (1924 – IV 1928^[8] → dowódca III baonu)
mjr piech. Władysław Warchoł (IV 1928^[8] – VI 1933 → dowódca baonu w 5 psp^[9])
mjr piech. Stanisław II Liszka (od VI 1933^[10])
mjr piech. Michał Leszczak (1939)

Stefan Napieralski
mjr SG Tomasz Obertyński
mjr Hipolit Gibiński (naczelny lekarz pułku)
mjr Adam Wilczyński
kpt. Rudolf Ksieniewicz
kpt. Stanisław Zemanek
kpt. rez. Tadeusz Kruk-Strzelecki
por. rez. Piotr Olewiński

Odznaczeni srebrnym krzyżem Orderu „Virtuti Militari” V klasy za wojnę 1918-1920^[11]

por. Wincenty Bąkiewicz

sierż. Franciszek Bogacewicz

por. Kazimierz Cybulski

kpt. Antoni Cieszkowski

por. Stanisław Galiński

ppor. Jan Gołubski

ppor. Eugeniusz Idzikowski

ppor. Michał Janczewski

ppor. Arnold Jaskowski

sierż. Michał Kadela

por. Antoni Kamiński

kpt. Aleksander Kierski

ppor. Jan Koniuszewski

ś.p. kpt. Kazimierz Konieczny

kpr. Lucjan Maciejewski

ś.p. kpt. Józef Miłkowski

ppor. Feliks Minkiewicz

ś.p. ppor. Eugeniusz Prantl

kpt. Wilhelm Popelka

por. Ignacy Rogowski

plut. Czesław Szczerbo-Niefiedowicz

kpt. Włodzimierz Scholze-Srokowski

sierż. Wiktor Schwichtenberg

kpt. Bronisław Szczyradłowski

ppor. Feliks Terpiłowski

szer. Bolesław Tesarz

plut. Józef Olszewski

st. szer. Stanisław Widawski

mjr Józef Werobej

ppor. Jan Wysocki

plut. Witold Zaniewski

por. Franciszek Żebrowski

Obsada personalna w 1939 rokuEdytuj

30 DP w 1938

Pułk walczył w składzie 30 DP

Grób żołnierzy 83pp, poległych w 1939 roku w okolicach Parzymiech

Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939 roku^[12]^[a]:

dowódca pułku – płk dypl. Adam Tadeusz Nadachowski
I z-ca dowódcy – ppłk Władysław Seweryn
adiutant – kpt. Stefan Szerard
starszy lekarz – mjr dr Hipolit Gibiński
młodszy lekarz – vacat
II z-ca dowódcy (kwatermistrz) – mjr Michał Leszczak
oficer mobilizacyjny – kpt. Wiktor Górski
z-ca oficera mobilizacyjnego – kpt. Piotr Kabata
oficer administracyjno-materiałowy – kpt. adm. (piech.) Feliks Aleksander Pawłowski
oficer gospodarczy – por. int. Jan Wojas
oficer żywnościowy – por. adm. (piech.) Wacław Stelmaszczuk
dowódca kompanii gospodarczej i oficer taborowy – por. tab. Leon Alojzy Nowerski
kapelmistrz – por. adm. (kapelm.) Jan Węgrzyn
dowódca plutonu łączności – por. Leon Nowakowski
dowódca plutonu pionierów – por. Stanisław Włodzimierz Sywula
dowódca plutonu artylerii piechoty – por. art. Bronisław Makowski
dowódca plutonu ppanc. – por. Zygmunt Dmitruk
dowódca oddziału zwiadu – por. Stanisław Maksimowicz

dowódca batalionu – mjr Stefan Gieranowski
dowódca I kompanii – por. Antoni Bieroń
dowódca plutonu – ppor. Jan Bąk
dowódca 2 kompanii – kpt. Tadeusz Jan Nowakowski
dowódca plutonu – ppor. Bronisław Szejko
dowódca plutonu – ppor. Henryk Miedzowski
dowódca 3 kompanii – kpt. Kazimierz Slizewicz
dowódca plutonu – ppor. Franciszek Bolesław Magiera
dowódca plutonu – ppor. Stanisław Józef Janczak
dowódca 1 kompanii km – kpt. Henryk Tober
dowódca plutonu – por. Remigiusz Gordon
dowódca plutonu – ppor. Józef Socha

dowódca batalionu – mjr Stanisław II Kalinowski
dowódca 4 kompanii – por. Klemens Kaczorowski
dowódca 5 kompanii – kpt. Czesław Barański
dowódca plutonu – ppor. Stanisław Wójcik
dowódca plutonu – ppor. Stanisław Marian Ostaszewski
dowódca 6 kompanii – por. Witold Zamiechowski
dowódca plutonu – ppor. Waldemar Drejer
dowódca 2 kompanii km – kpt. Władysław Sroczyński
dowódca plutonu – por. Zygmunt Mikołajewski
dowódca plutonu – ppor. Stanisław Barzdo

dowódca batalionu – mjr Mieczysław Edmund Olęderczyk
dowódca 7 kompanii – kpt. Kazimierz Stanisław Rady
dowódca plutonu – ppor. Wiktor Bielowicz
dowódca 8 kompanii – kpt. Jan Tyczyno
dowódca plutonu – ppor. Kazimierz Wagner
dowódca 9 kompanii – kpt. Antoni Benedykt Łukasz Krzysztoporski
dowódca plutonu – por. Jerzy Tadeusz Kokiński
dowódca plutonu – ppor. Jan Tadeusz Bergier
dowódca 3 kompanii km – p.o. por. Adam Szuba
na kursie – por. Józef Szkuta
odkomenderowany – por. Eugeniusz Ryszard Śmiałowski

dowódca – kpt. Marian Scisłowski
dowódca plutonu – por. Karol Kucharczyk

kmdt obwodowy PW – kpt. adm. (piech.) Franciszek Pietrzkiewicz
kmdt powiatowy PW Kobryń – ppor. kontr. piech. Bernard Dietrich
kmdt powiatowy PW Drohiczyn – por. kontr. piech. Stanisław Mrozek

Symbole pułkuEdytuj

Chorągiew
7 czerwca 1923 roku Prezydent RP Stanisław Wojciechowski dekretem L. 692.23 zatwierdził chorągiew 83 pp^[15].

14 sierpnia 1923 roku w Kobryniu biskup polowy Stanisław Gall wręczył pułkowi chorągiew ufundowaną przez społeczeństwo ziemi słonimskiej^[6]. Sztandar zaginął w niewyjaśnionych okolicznościach już po wojnie^[16]

Odznaka pamiątkowa
8 listopada 1928 roku Minister Spraw Wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 83 pp^[17]. Odznaka o wymiarach 40x40 mm ma kształt równoramiennego krzyża o ramionach pokrytych zieloną emalią. Na środku umieszczona jest tarcza ze srebrnym godłem wz. 1927, okolona biało emaliowanym kołem z napisem „DLA CIEBIE POLSKO” i „DLA TWOJEJ CHWAŁY”. Na ramionach krzyża wpisano: pierwotną nazwę pułku „2 SYB”, rok powstania „1918” i ustanowienia odznaki „1928” oraz obecny numer i inicjały „83.p.p.”. Ramiona krzyża złączone są odcinkami koła połączonymi z tarczą środkową złotymi literami „S”. Jednoczęściowa – oficerska, wykonana w srebrze, emaliowana. Wykonawcą odznaki był Wiktor Gontarczyk z Warszawy^[2].

UwagiEdytuj

↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[13].

PrzypisyEdytuj

↑ Scholze-Srokowski i Daniszewski 1930 ↓, s. 26.
↑ ^a ^b Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 132.
↑ Almanach Oficerski 1923/24 ↓, s. 52.
↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 16 z 19 maja 1927 roku, poz. 174.
↑ Jagiełło 2007 ↓, s. 63–65.
↑ ^a ^b Satora 1990 ↓, s. 155.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 103.
↑ ^a ^b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 174.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 131.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 128.
↑ Scholze-Srokowski i Daniszewski 1930 ↓, s. 43.
↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 647–648, 682.
↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 647–648.
↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 43 z 13 listopada 1923 roku, poz. 555.
↑ Satora 1990 ↓, s. 156–157.
↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 31 z 8 listopada 1928 roku, poz. 338.

BibliografiaEdytuj

Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24 zeszyt 2, dział III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
Zdzisław Jagiełło: Piechota Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Bellona, 2007. ISBN 978-83-11-10206-4.
(red.)Bronisław Prugar-Ketling: Księga chwały piechoty. Warszawa: Departament Piechoty MSWojsk, Warszawa 1937-1939. Reprint: Wydawnictwo Bellona, 1992.
Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-204-3299-2.
Włodzimierz Scholze-Srokowski, Michał Daniszewski: Zarys historii wojennej 83-go Syberyjskiego pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.

[14] Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[13].

[CITEREFScholze-SrokowskiDaniszewski193026-1] Scholze-Srokowski i Daniszewski 1930 ↓, s. 26.

[CITEREFSawickiWielechowski2007132-2] Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 132.

[CITEREFAlmanach_Oficerski1923/2452-3] Almanach Oficerski 1923/24 ↓, s. 52.

[4] Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 16 z 19 maja 1927 roku, poz. 174.

[CITEREFJagiełło200763–65-5] Jagiełło 2007 ↓, s. 63–65.

[CITEREFSatora1990155-6] Satora 1990 ↓, s. 155.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_8_z_31_marca_1930_roku,_s._103-7] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 103.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_9_z_26_kwietnia_1928_roku,_s._174-8] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 174.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_8_z_28_czerwca_1933_roku,_s._131-9] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 131.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_8_z_28_czerwca_1933_roku,_s._128-10] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 128.

[CITEREFScholze-SrokowskiDaniszewski193043-11] Scholze-Srokowski i Daniszewski 1930 ↓, s. 43.

[CITEREFRocznik_oficerski1939647–648,_682-12] Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 647–648, 682.

[CITEREFRocznik_oficerski1939VI-13] Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.

[CITEREFRocznik_oficerski1939647–648-15] Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 647–648.

[16] Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 43 z 13 listopada 1923 roku, poz. 555.

[CITEREFSatora1990156–157-17] Satora 1990 ↓, s. 156–157.

[18] Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 31 z 8 listopada 1928 roku, poz. 338.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[a]

[14]

[15]

[16]

[17]

[13]