Armée de l’air
Armée de l’air – siły powietrzne, jeden z rodzajów sił zbrojnych Francji, pierwsze zorganizowane siły powietrzne na świecie, których zalążek powstał w 1909 roku, poprzez zakup kilku samolotów dla armii i powstanie pierwszej placówki wojskowej w Vincennes[4]. Od 1912 roku znane jako Aéronautique Militaire[5].
Logo Francuskich Sił Powietrznych | |
Państwo | |
---|---|
Siły zbrojne | |
Data utworzenia |
1909 (jako część Armii Francuskiej) |
Znak rozpoznawczy | |
Motto |
Faire face |
Liczebność |
41 160[2] |
Najwyższe dowództwa | |
Cywilne |
rząd Francji |
Wojskowe |
gen. Andre Lanata[3] |
Historia
edytujPoczątkowo podporządkowane były armii lądowej. Pod nazwą Armée de l’air, jako rodzaj francuskich sił zbrojnych, powstały w 1934 roku[6].
Historia lotnictwa powojennego dzieli się na trzy etapy. Pierwszym była powojenna odbudowa przemysłu, infrastruktury i tworzenia samolotów. Drugi etap rozpoczęty w latach sześćdziesiątych miał za zadanie tworzenie potęgi militarnej, a trzeci od lat dziewięćdziesiątych modernizację. Wprowadzono nowy myśliwiec Rafale, bezzałogowe samoloty, nowe systemy komunikacji. Ulepszono pozostałe konstrukcje i wycofano zużyty i przestarzały sprzęt. Wprowadzono bazową obsługę techniczną samolotów, zamiast dywizjonowej[7].
Program "Armées 2000" zmienił strukturę regionów lotniczych. Państwo francuskie podzielone było na trzy regiony: Region Północno-Wschodni, Region Morza Śródziemnego i Region Atlantycki. W ramach reformy od lipca 2000 roku powołano: Region Północny i Region Południowy[7].
Maszyny Rafale wyparły samoloty Mirage F1, Jaguar, Mirage 2000C, Mirage IV oraz F-8, Super Etendard i Etendard IVP.
W 2006 roku zmieniono oznaczenia samolotów. Dotychczasowo wskazywały one na przynależność do eskadry i dywizjonu. Np. 2-EF oznacza 2 pułk 1 dywizjonu "Cigonges" (E). Kolejna litera oznaczać miała samolot w dywizjonie według ICAO. Obecnie numer poprzedzający przynależność eskadry został zmieniony na numer bazy lotniczej, który jest każdorazowo zmieniany w przypadku przebazowania[7].
Francuska doktryna odstraszania, nie zmieniła swoich głównych celów od 1964 roku, a jedynie zmieniono cele strategiczne ze względu na zakończenie okresu zimnej wojny. Głównym zadaniem jest obrona niepodległości, zapewnienie spokoju i obrona interesów Francji[7].
Od 2008 roku weszła w życie reforma organizacyjna, w ramach której zlikwidowano 12 baz lotniczych, zmniejszono liczbę dowództw z 14 do 7.
W 2010 zlikwidowano regiony lotnicze, zastępując je dowództwami.
Bazują one na samolotach własnej produkcji, a także po części na samolotach hiszpańskich, amerykańskich i brazylijskich. Obecnie dysponują największym w Europie potencjałem bojowym (także marynarka posiada własne myśliwce) oraz są drugimi po Royal Air Force pod względem całościowego potencjału.
W 2010 roku rząd USA i Direction Générale de l'Armement (DGA, francuska agencja ds. uzbrojenia) zawarły w ramach programu Foreign Military Sale porozumienie w sprawie modernizacji samolotów wczesnego ostrzegania i kierowania (AWACS) Boeing E-3F Sentry do standardu E-3F+[8]. Wszystkie maszyny dostarczono w latach 2014–2016[9].
W listopadzie 2014 roku zakupiono 8 samolotów transportowo-tankujących Airbus A330MRTT[10].
22 grudnia 2015 zakupiono od Airbus Helicpoters 7 sztuk śmigłowców szturmowych Tiger HAD[11]. W dniu 30 grudnia 2016 roku francuska agencja ds. zakupów wojskowych (DGA) podpisała ze szwajcarskim przedsiębiorstwem Pilatus Aircraft kontrakt w sprawie nabycia 17 turbośmigłowych samolotów szkolnych PC-21 będą one używane w jednostkach Armee de l’Air do szkolenia pilotów wojskowych[12].
II poziomy dowodzenia
edytujFrancuskie siły powietrzne zbudowane są na zasadzie oddzielnej odpowiedzialności za rozkazy obejmujące działania zbrojne, rozkazy operacyjne oraz rozkazy o charakterystyce logistycznej.
Bazy wojskowe
edytujBaza Lotnicza (BL) jest podstawowym miejscem stacjonowania bojowych sił powietrznych. Dowódca bazy rozporządza wszystkimi samolotami które tam stacjonują oraz około 600-3500 ludźmi. Do zadań dowódcy należy nadzór nad wykonywaniem rozkazów. Siły powietrzne zorganizowane są na zasadzie sił szybkiego reagowania, zarówno w kraju jak i za granicą, co pozwala na tworzenie baz poza granicami Francji, a także w jej departamentach i terytoriach zamorskich.
Rozmieszczenie eskadr bojowych
edytuj- 102 BL Dijon
- 1/2 esk. "Cigognes" (Mirage 2000-5)
- 2/2 esk. "Cote d'Or" (Mirage 2000-5)
- 103 BL Cambrai
- 1/12 esk. "Cambresis" (Mirage 2000C RDI)
- 1/12 esk. "Picardie" (Mirage 2000C RDI)
- 112 BL Reims
- 1/33 esk. "Belfort" (Mirage F1 CR)
- 2/33 esk. "Savoie" (Mirage F1 CR)
- 113 BL Saint-Dizier
- 1/7 esk. "Provence" (Rafale B/C)
- 115 BL Orange
- 2/5 esk. "Ile de France" (Mirage 2000B/C RDI)
- 116 BL Luxeuil
- 881/4 esk. "Douphine" (Mirage 2000N)
- 2/4 esk. "Lafayette" (Mirage 2000N)
- 118 BL Mont-de-Marsan
- 2/30 esk. "Normandie-Niemen" (Rafale F3)
- 132 BL Colmar
- 1/30 esk. "Alsace" (Mirage F1 CT)
- 2/30 esk. "Normandie-Niemen" (Mirage F1 CT)
- 133 BL Nancy
- 1/3 esk. "Navarre" (Mirage 2000D)
- 2/3 esk. "Champagne" (Mirage 2000D)
- 3/3 esk. "Ardennes" (Mirage 2000D)
- 188 BL Djiboutti
- 4/33 esk. "Vexin" (Mirage 2000B/C)
Wyposażenie
edytujObecne
edytujSamolot | Zdjęcie | Producent | Typ | Wersja | Liczba sztuk[13] | W służbie[14] | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Samoloty myśliwskie | |||||||
Dassault Rafale | Francja | wielozadaniowy 4,5 generacji | Rafale B Rafale C |
51 47 |
2006 | W 2007 rozbił się jeden Rafale B. 40 egzemplarzy przystosowana do przenoszenia pocisków atomowych ASMP-A. Dodatkowo, 40 Rafale M używanych jest przez francuską marynarkę wojenną na atomowym lotniskowcu Charles de Gaulle. | |
Dassault Mirage 2000 | Francja | wielozadaniowy 4 generacji uderzeniowy |
2000-5F 2000D |
26 65 |
1993 1995 |
Łącznie użytkowanych 91 sztuk. Dodatkowo 8 sztuk wersji 2000C zostało wydzierżawionych. Dodatkowe 7 sztuk wersji 2000B służą jako samoloty szkoleniowe. 48 sztuk przeznaczonych do modernizacji, z czego 36 zmodernizowano (stan na 01.2023). Wszystkie Mirage 2000 mają być docelowo zastąpione przez samoloty Rafale. | |
200 | |||||||
Wczesnego ostrzegania i powietrzne tankowce | |||||||
Boeing KC-135 Stratotanker | Stany Zjednoczone | tankowiec/transportowy | C-135FR KC-135R |
11 3 |
1985 | Płatowce powstały de facto w 1965. Zamówiono dziewięć Airbus A330 MRTT dla ich zastąpienia. | |
Boeing E-3 Sentry | Stany Zjednoczone | AWACS | E-3F+ | 4 | 1991 | ||
Transall C-160 | Francja | ELINT | C-160G Gabriel | 2 | 1989 | ||
Airbus A330 MRTT | Francja | tankowiec/transportowy | 1 | ||||
20 | |||||||
Samoloty transportowe | |||||||
Airbus A310 | Francja | transport pasażerski/medyczny | A310-304 | 3 | 1994 | ||
Airbus A340 | Francja | transport pasażerski/medyczny | A340-211 | 2 | 2006 | ||
Airbus A400M | Francja | taktyczny transportowiec | A400M | 14 | 2013 | Zamówiono 50. | |
Lockheed C-130 Hercules | Stany Zjednoczone | taktyczny transportowiec | C-130H C-130H-30 |
7 7 |
1987 1988 |
Zamówiono 2 C-130J i 2 KC-130J. | |
Transall C-160 | Francja | taktyczny transportowiec | C-160R | 18 | 1982 | R od Renové. | |
CASA CN-235 | Hiszpania | lekki transportowiec | CN-235-200 CN-235-300 |
18 9 |
1991 2011 |
1 utracono. | |
de Havilland Canada DHC-6 Twin Otter | Kanada | lekki transportowiec | DHC-6 | 4 | 1978 | ||
Airbus A330 | Francja | transport VIP-ów | A330-223 | 1 | 2010 | Samolot prezydenta (F-RARF), wyprodukowany w 1998 dla Swiss, odkupiony od Air Caraïbes, zastąpił 2 A319 CJ (F-RBFA, F-RBFB). | |
Dassault Falcon 900 | Francja | transport VIP-ów | Falcon 900 | 2 | 1987 | Falcony 50 i 900 mają być zastąpione przez 4 Falcony 2000LX. | |
Dassault Falcon 2000 | Francja | transport VIP-ów | 2000LX | 2 | 2013 | Zamówiono 4. | |
Dassault Falcon 7X | Francja | transport VIP-ów | Falcon 7X | 2 | 2009 | ||
Socata TBM | Francja | transportowy/VIP | TBM 700 | 15 | 1992 | ||
108 | |||||||
Samoloty szkolno-treningowe | |||||||
Dassault Mirage 2000 | Francja | szkolenie zaawansowane | 2000B | 7 | 1993 | ||
Dassault/Dornier Alpha Jet | Francja | szkolenie zaawansowane | Alpha Jet E | 18 | 1979 | ||
Embraer 121 Xingu | Brazylia | szkolenie podstawowe | EMB 121 | 23 | 1982 | ||
Socata TB | Francja | szkolenie podstawowe | TB 30 Epsilon | 33 | 1985 | ||
Pilatus PC-21 | Szwajcaria | szkolenie zaawansowane | 26 | 2018 | |||
Grob G-120A | Niemcy | szkolenie wstępne | 18 | 2007 | Cassidian Aviation Training Services (CATS). | ||
Cirrus SR20 | Stany Zjednoczone | szkolenie wstępne szkolenie nawigatorów |
SR20 SR22 |
3 | 2012 | CATS, zamówiono 16 SR20 i 7 SR 22[15]. | |
Walter Extra 300 | Niemcy | treningowy | Extra 300SC | 3 | 2008 | Grupa akrobacyjna. | |
155 | |||||||
Śmigłowce | |||||||
Aérospatiale SA 330 Puma Eurocopter AS 532 Cougar |
Francja | śmigłowiec transportowy SAR |
SA 330 AS 332L |
26 3 |
1974 1980 |
||
Eurocopter EC725 Caracal | Francja | Combat SAR | EC725R2 | 12 | 2005 | ||
Eurocopter AS332 Super Puma | Francja | śmigłowiec VIP | AS 532UL | 3 | ? | ||
Eurocopter AS 555 Fennec | Francja | wielozadaniowy | AS 555AN | 40 | 1986 | ||
84 | |||||||
Bezzałogowe aparaty latające | |||||||
EADS Harfang | Francja Izrael |
Taktyczny BSL | Eagle One | 4 | 2008 | ||
MQ-9 Reaper | Stany Zjednoczone | Taktyczny BSL | Eagle One | 2 | 2013 | Zamówiono 12. | |
Systemy przeciwlotnicze | |||||||
SAMP/T | naziemny system przeciwlotniczy i antyrakietowy o zasięgu ponad 100 km | 8 baterii | |||||
Suma | |||||||
606 |
Flota rządowa składająca się z: 1 Airbus A330-200, 2 Falcon 7X, 2 Falcon 900, 2 Falcon 50, 7 TBM 700 i 3 Super Puma jest obsługiwana przez eskadrę sił powietrznych ETEC 65 (Escadron de transport, d'entraînement et de calibrage 00.065 ), ale nie podlega dowództwu sił powietrznych, a bezpośrednio Ministerstwu Obrony, dlatego te samoloty mogą być uznawane za odrębne od wyposażenia Armée de l'air.
Wycofane
edytujMyśliwce/myśliwsko-bombowe
- Morane-Saulnier M.S.225 – 56 w latach 1933—1940.
- Dewoitine D.510 – 286 w latach 1935—1940.
- Loire 46 – 60 w latach 1936—1940.
- Blériot-SPAD S.510 – 60 w latach 1936—1940.
- Potez 63 – 700 w latach 1938—1942.
- Morane-Saulnier MS.406 – 1000 w latach 1938—1948.
- Bloch MB.152 – 120 w latach 1939—1940.
- Koolhoven F.K.58 – 18 w latach 1939—1940.
- Curtiss Hawk 75A-1/H75-C1 – 416 w latach 1939—1942.
- Dewoitine D.520 – 351 w latach 1940—1953 (także treningowe).
- Arsenal VG 33 – 19 w 1940.
- Republic P-47 Thunderbolt – 446 P-47D od 1943.
- de Havilland Mosquito – 114 po 1944.
- Gloster Meteor – 15 T7, 41 NF11, 4 NF-12 (ośrodek CEV) w latach 1948—1967.
- de Havilland Vampire (F.1/FB.5) – 123 od 1948.
- Sud-Est SE 535 Mistral (FB.53) – 250 od 1951.
- Republic F-84 Thunderjet – 354 od 1952 (z donacji USA).
- Dassault MD 450 Ouragan – 350 w latach 1952—1961 (za donacje USA).
- Dassault MD 454 Mystère IV – 223 w latach 1953—1985 (także treningowe).
- Dassault MD 452 Mystère II – 166 w latach 1954—1963.
- Republic F-84F Thunderstreak – 250 od 1955 (z donacji USA).
- North American F-86 Sabre (Fiat F-86K) – 62 od 1956.
- Dassault Super Mystère – 144 w latach 1956—1977.
- North American F-100 Super Sabre – 85 D i 15 F w latach 1958—1978 (z donacji USA).
- Dassault Mirage III – 410 w latach 1961—1999.
- Dassault Mirage 5 – 58 w latach 1972—1994.
- SEPECAT Jaguar – 200 w latach 1973—2005.
- Dassault Mirage F1 – 246 w latach 1973—2014.
Bombowce/rozpoznawcze
- Potez 540 – 192 w latach 1934—1940.
- Amiot 143 – 138 w latach 1935—1944.
- Bloch MB.200 – 208 w latach 1935—1940.
- Bloch MB.210 – 257 w latach 1936—1945.
- Bloch MB.131 – 141 w latach 1938—1940.
- Lioré & Olivier LeO 451 – 222 w latach 1938—1957.
- Breguet Bre.693 – 211 w latach 1939—1940.
- Bloch MB.174 – 84 w latach 1940—1944.
- Martin Maryland – 215 w 1940.
- Douglas DB-7 – 64 w 1940.
- North American P-51 Mustang – 13 F-6C, F-6D w latach 1944—1952 (z donacji USA).
- Douglas SBD Dauntless (z donacji USA).
- Douglas A-26 Invader – 219 od 1951 (z donacji USA).
- English Electric Canberra – 6 od 1954 (dla testów).
- Republic RF-84F Thunderflash – 89 od 1955 (z donacji USA).
- Sud Aviation Vautour II – 112 w latach 1958—1979.
- Douglas A-1 Skyraider – 113 od 1960 (z donacji USA).
- Dassault Mirage IV – 62 w latach 1964—2005 (bombowce w 1996).
- Douglas DC-8 – 1 DC-8-53 w latach 1976—2001, 1 DC-8-72 1999—2004 (ELINT).
Transportowe/użytkowe
- Potez 29 – 120 w latach 1933—1940.
- Potez 650 – 15 w latach 1937—1940.
- Bloch MB.220 – 16 w 1940.
- Douglas C-47 Skytrain – 145 od 1944 (z donacji USA).
- Siebel Si 204/Nord NC-702 od 1945.
- Junkers Ju 52 (Amiot AAC 1 Toucan) od 1945.
- Sud-Ouest Bretagne – około 20 po 1945.
- Dassault MD 315 Flamant – 295 w latach 1949—1981.
- Nord Noratlas/N2501 – 208 w latach 1953—1989.
- Morane-Saulnier MS.760 – 72 w latach 1959—1997 (także treningowe).
- Sud Aviation Caravelle – 9 od 1962.
- Douglas DC-7 – 2 od 1963.
- Douglas DC-8 – 6 w latach 1966—2004.
- Breguet 941 – 4 w latach 1967—1974.
- Nord N 262D Frégate – 24 w latach 1967—2004 (także treningowe).
- Douglas DC-6 – 14 od 1967.
- Dassault Falcon 20C/E/F – 18 od 1967.
- Transall C-160 – 50 C-160F, 29 C-160NG (R po modernizacji) od 1967.
- Dassault Falcon 50 – 2+ Mystère 50 w latach 1979—2014.
- CASA C-212 – 9 od 1988.
- Airbus A319 CJ – 2 w latach 2002—2010.
Treningowe
- Hanriot H.230 – 35 w 1940.
- North American BT-9 – 111 w 1940.
- Lockheed T-33 Shooting Star – 222 w latach 1951—1985 (z donacji USA).
- North American T-6 Texan – 55 od 1952 (z donacji USA).
- Fouga CM.170 Magister – 397 w latach 1956—1985.
- North American T-28 Trojan – 150 od 1959 (T-28A dozbrojone jako Fennec do walki w Algierii).
- Jodel D.140 – od 1966.
- Dassault/Dornier Alpha Jet – 176 od 1979.
- Pilatus PC-7 – 5 od 1991.
- Embraer EMB 312 Tucano – 50 w latach 1993—2009.
Śmigłowce
- Aérospatiale Super Frelon
- Aérospatiale Alouette III – w latach 1972—2004.
Przypisy
edytuj- ↑ Daniel Kasprzycki , Francuskie Siły Powietrzne, czyli Armée de l'Air [online], Bezpieczne Lotnisko [dostęp 2017-11-28] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-01] (pol.).
- ↑ Defence Key Figures: 2017 Edition [online], Ministère des Armées, 2017, s. 16 [dostęp 2017-11-28] (ang.).
- ↑ Francuskie lotnictwo o skromnych możliwościach ekspedycyjnych [online], Dziennik Zbrojny, 16 marca 2016 [dostęp 2017-11-28] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-01] (pol.).
- ↑ Les débuts de l'aviation militaire – 1909 [online], albindenis.free.fr [dostęp 2017-11-23] (fr.).
- ↑ Les débuts de l'aviation militaire – 1912 [online], albindenis.free.fr [dostęp 2017-11-23] (fr.).
- ↑ Loi du 2 juillet 1934 fixant l'organisation générale de l'armée de l'air [online], legifrance.gouv.fr [dostęp 2017-11-23] (fr.).
- ↑ a b c d Armées de L'Air po pierwszej dekadzie XXI wieku cz.1, [w:] Marek (red.), Lotnictwo, Magnum-X, maj 2013, s. 42-53, ISSN 1732-5323 .
- ↑ Amerykańskie technologie nie dla Francuzów [online], altair.com.pl, 27 września 2012 .
- ↑ Pierwszy zmodernizowany francuski AWACS [online], altair.com.pl, 22 lipca 2014 .
- ↑ Maksymilian Dura , Francja zamawia osiem tankowców powietrznych Airbus A330 MRTT [online], defence24.pl, 23 grudnia 2015 [dostęp 2016-11-08] .
- ↑ Francja zamawia następne Tigery [online], defence24.pl, 22 grudnia 2015 [dostęp 2016-11-08] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-23] .
- ↑ Francja kupiła PC-21 [online], altair.com.pl, 4 stycznia 2017 .
- ↑ Les chiffres-clés de la Défense – édition 2011 [online], defense.gouv.fr, 30 września 2011 [dostęp 2012-05-29] (fr.).
- ↑ "World Military Aircraft Inventory", Aerospace Source Book 2007, Aviation Week & Space Technology, 15 stycznia 2007.
- ↑ Cirrus Aircraft Chosen for French Air Force [online], cirrusaircraft.com [zarchiwizowane z adresu 2012-10-04] (ang.).
Bibliografia
edytuj- Tadeusz Wróbel, Skrzydła V Republiki, [w:] „Polska Zbrojna” nr 12/2008, ss.50-51