Armée de l’air

(Przekierowano z Aéronautique Militaire)

Armée de l’air – siły powietrzne, jeden z rodzajów sił zbrojnych Francji, pierwsze zorganizowane siły powietrzne na świecie, których zalążek powstał w 1909 roku, poprzez zakup kilku samolotów dla armii i powstanie pierwszej placówki wojskowej w Vincennes[4]. Od 1912 roku znane jako Aéronautique Militaire[5].

Armée de l'air
Godło
Logo Francuskich Sił Powietrznych
Państwo

 Francja

Siły zbrojne

Francuskie Siły Zbrojne

Data utworzenia

1909 (jako część Armii Francuskiej)
1934 (jako niezależny rodzaj wojsk)[1]

Znak rozpoznawczy

Motto

Faire face

Liczebność

41 160[2]

Najwyższe dowództwa
Cywilne

rząd Francji

Wojskowe

gen. Andre Lanata[3]

Historia

edytuj

Początkowo podporządkowane były armii lądowej. Pod nazwą Armée de l’air, jako rodzaj francuskich sił zbrojnych, powstały w 1934 roku[6].

Historia lotnictwa powojennego dzieli się na trzy etapy. Pierwszym była powojenna odbudowa przemysłu, infrastruktury i tworzenia samolotów. Drugi etap rozpoczęty w latach sześćdziesiątych miał za zadanie tworzenie potęgi militarnej, a trzeci od lat dziewięćdziesiątych modernizację. Wprowadzono nowy myśliwiec Rafale, bezzałogowe samoloty, nowe systemy komunikacji. Ulepszono pozostałe konstrukcje i wycofano zużyty i przestarzały sprzęt. Wprowadzono bazową obsługę techniczną samolotów, zamiast dywizjonowej[7].

Program "Armées 2000" zmienił strukturę regionów lotniczych. Państwo francuskie podzielone było na trzy regiony: Region Północno-Wschodni, Region Morza Śródziemnego i Region Atlantycki. W ramach reformy od lipca 2000 roku powołano: Region Północny i Region Południowy[7].

Maszyny Rafale wyparły samoloty Mirage F1, Jaguar, Mirage 2000C, Mirage IV oraz F-8, Super Etendard i Etendard IVP.

W 2006 roku zmieniono oznaczenia samolotów. Dotychczasowo wskazywały one na przynależność do eskadry i dywizjonu. Np. 2-EF oznacza 2 pułk 1 dywizjonu "Cigonges" (E). Kolejna litera oznaczać miała samolot w dywizjonie według ICAO. Obecnie numer poprzedzający przynależność eskadry został zmieniony na numer bazy lotniczej, który jest każdorazowo zmieniany w przypadku przebazowania[7].

Francuska doktryna odstraszania, nie zmieniła swoich głównych celów od 1964 roku, a jedynie zmieniono cele strategiczne ze względu na zakończenie okresu zimnej wojny. Głównym zadaniem jest obrona niepodległości, zapewnienie spokoju i obrona interesów Francji[7].

Od 2008 roku weszła w życie reforma organizacyjna, w ramach której zlikwidowano 12 baz lotniczych, zmniejszono liczbę dowództw z 14 do 7.

W 2010 zlikwidowano regiony lotnicze, zastępując je dowództwami.

Bazują one na samolotach własnej produkcji, a także po części na samolotach hiszpańskich, amerykańskich i brazylijskich. Obecnie dysponują największym w Europie potencjałem bojowym (także marynarka posiada własne myśliwce) oraz są drugimi po Royal Air Force pod względem całościowego potencjału.

W 2010 roku rząd USA i Direction Générale de l'Armement (DGA, francuska agencja ds. uzbrojenia) zawarły w ramach programu Foreign Military Sale porozumienie w sprawie modernizacji samolotów wczesnego ostrzegania i kierowania (AWACS) Boeing E-3F Sentry do standardu E-3F+[8]. Wszystkie maszyny dostarczono w latach 2014–2016[9].

W listopadzie 2014 roku zakupiono 8 samolotów transportowo-tankujących Airbus A330MRTT[10].

22 grudnia 2015 zakupiono od Airbus Helicpoters 7 sztuk śmigłowców szturmowych Tiger HAD[11]. W dniu 30 grudnia 2016 roku francuska agencja ds. zakupów wojskowych (DGA) podpisała ze szwajcarskim przedsiębiorstwem Pilatus Aircraft kontrakt w sprawie nabycia 17 turbośmigłowych samolotów szkolnych PC-21 będą one używane w jednostkach Armee de l’Air do szkolenia pilotów wojskowych[12].

II poziomy dowodzenia

edytuj

Francuskie siły powietrzne zbudowane są na zasadzie oddzielnej odpowiedzialności za rozkazy obejmujące działania zbrojne, rozkazy operacyjne oraz rozkazy o charakterystyce logistycznej.

Bazy wojskowe

edytuj
 
Samoloty Mirage 2000

Baza Lotnicza (BL) jest podstawowym miejscem stacjonowania bojowych sił powietrznych. Dowódca bazy rozporządza wszystkimi samolotami które tam stacjonują oraz około 600-3500 ludźmi. Do zadań dowódcy należy nadzór nad wykonywaniem rozkazów. Siły powietrzne zorganizowane są na zasadzie sił szybkiego reagowania, zarówno w kraju jak i za granicą, co pozwala na tworzenie baz poza granicami Francji, a także w jej departamentach i terytoriach zamorskich.

Rozmieszczenie eskadr bojowych

edytuj
  • 102 BL Dijon
    • 1/2 esk. "Cigognes" (Mirage 2000-5)
    • 2/2 esk. "Cote d'Or" (Mirage 2000-5)
  • 103 BL Cambrai
    • 1/12 esk. "Cambresis" (Mirage 2000C RDI)
    • 1/12 esk. "Picardie" (Mirage 2000C RDI)
  • 112 BL Reims
    • 1/33 esk. "Belfort" (Mirage F1 CR)
    • 2/33 esk. "Savoie" (Mirage F1 CR)
  • 113 BL Saint-Dizier
    • 1/7 esk. "Provence" (Rafale B/C)
  • 115 BL Orange
    • 2/5 esk. "Ile de France" (Mirage 2000B/C RDI)
  • 116 BL Luxeuil
    • 881/4 esk. "Douphine" (Mirage 2000N)
    • 2/4 esk. "Lafayette" (Mirage 2000N)
  • 118 BL Mont-de-Marsan
    • 2/30 esk. "Normandie-Niemen" (Rafale F3)
  • 132 BL Colmar
    • 1/30 esk. "Alsace" (Mirage F1 CT)
    • 2/30 esk. "Normandie-Niemen" (Mirage F1 CT)
  • 133 BL Nancy
    • 1/3 esk. "Navarre" (Mirage 2000D)
    • 2/3 esk. "Champagne" (Mirage 2000D)
    • 3/3 esk. "Ardennes" (Mirage 2000D)
  • 188 BL Djiboutti
    • 4/33 esk. "Vexin" (Mirage 2000B/C)

Wyposażenie

edytuj

Obecne

edytuj
Samolot Zdjęcie Producent Typ Wersja Liczba sztuk[13] W służbie[14] Uwagi
Samoloty myśliwskie
  Dassault Rafale   Francja wielozadaniowy 4,5 generacji Rafale B
Rafale C
51
47
2006 W 2007 rozbił się jeden Rafale B. 40 egzemplarzy przystosowana do przenoszenia pocisków atomowych ASMP-A. Dodatkowo, 40 Rafale M używanych jest przez francuską marynarkę wojenną na atomowym lotniskowcu Charles de Gaulle.
  Dassault Mirage 2000   Francja wielozadaniowy 4 generacji
uderzeniowy
2000-5F
2000D
26
65
1993
1995
Łącznie użytkowanych 91 sztuk. Dodatkowo 8 sztuk wersji 2000C zostało wydzierżawionych. Dodatkowe 7 sztuk wersji 2000B służą jako samoloty szkoleniowe. 48 sztuk przeznaczonych do modernizacji, z czego 36 zmodernizowano (stan na 01.2023). Wszystkie Mirage 2000 mają być docelowo zastąpione przez samoloty Rafale.
200
Wczesnego ostrzegania i powietrzne tankowce
  Boeing KC-135 Stratotanker   Stany Zjednoczone tankowiec/transportowy C-135FR
KC-135R
11
3
1985 Płatowce powstały de facto w 1965. Zamówiono dziewięć Airbus A330 MRTT dla ich zastąpienia.
  Boeing E-3 Sentry   Stany Zjednoczone AWACS E-3F+ 4 1991
  Transall C-160   Francja ELINT C-160G Gabriel 2 1989
  Airbus A330 MRTT   Francja tankowiec/transportowy 1
20
Samoloty transportowe
  Airbus A310   Francja transport pasażerski/medyczny A310-304 3 1994
  Airbus A340   Francja transport pasażerski/medyczny A340-211 2 2006
  Airbus A400M   Francja taktyczny transportowiec A400M 14 2013 Zamówiono 50.
  Lockheed C-130 Hercules   Stany Zjednoczone taktyczny transportowiec C-130H
C-130H-30
7
7
1987
1988
Zamówiono 2 C-130J i 2 KC-130J.
  Transall C-160   Francja taktyczny transportowiec C-160R 18 1982 R od Renové.
  CASA CN-235   Hiszpania lekki transportowiec CN-235-200
CN-235-300
18
9
1991
2011
1 utracono.
  de Havilland Canada DHC-6 Twin Otter   Kanada lekki transportowiec DHC-6 4 1978
  Airbus A330   Francja transport VIP-ów A330-223 1 2010 Samolot prezydenta (F-RARF), wyprodukowany w 1998 dla Swiss, odkupiony od Air Caraïbes, zastąpił 2 A319 CJ (F-RBFA, F-RBFB).
  Dassault Falcon 900   Francja transport VIP-ów Falcon 900 2 1987 Falcony 50 i 900 mają być zastąpione przez 4 Falcony 2000LX.
  Dassault Falcon 2000   Francja transport VIP-ów 2000LX 2 2013 Zamówiono 4.
  Dassault Falcon 7X   Francja transport VIP-ów Falcon 7X 2 2009
  Socata TBM   Francja transportowy/VIP TBM 700 15 1992
108
Samoloty szkolno-treningowe
  Dassault Mirage 2000   Francja szkolenie zaawansowane 2000B 7 1993
  Dassault/Dornier Alpha Jet   Francja szkolenie zaawansowane Alpha Jet E 18 1979
  Embraer 121 Xingu   Brazylia szkolenie podstawowe EMB 121 23 1982
  Socata TB   Francja szkolenie podstawowe TB 30 Epsilon 33 1985
  Pilatus PC-21   Szwajcaria szkolenie zaawansowane 26 2018
  Grob G-120A   Niemcy szkolenie wstępne 18 2007 Cassidian Aviation Training Services (CATS).
  Cirrus SR20   Stany Zjednoczone szkolenie wstępne
szkolenie nawigatorów
SR20
SR22
3 2012 CATS, zamówiono 16 SR20 i 7 SR 22[15].
  Walter Extra 300   Niemcy treningowy Extra 300SC 3 2008 Grupa akrobacyjna.
155
Śmigłowce
  Aérospatiale SA 330 Puma
Eurocopter AS 532 Cougar
  Francja śmigłowiec transportowy
SAR
SA 330
AS 332L
26
3
1974
1980
  Eurocopter EC725 Caracal   Francja Combat SAR EC725R2 12 2005
  Eurocopter AS332 Super Puma   Francja śmigłowiec VIP AS 532UL 3 ?
  Eurocopter AS 555 Fennec   Francja wielozadaniowy AS 555AN 40 1986
84
Bezzałogowe aparaty latające
  EADS Harfang   Francja
  Izrael
Taktyczny BSL Eagle One 4 2008
  MQ-9 Reaper   Stany Zjednoczone Taktyczny BSL Eagle One 2 2013 Zamówiono 12.
Systemy przeciwlotnicze
SAMP/T naziemny system przeciwlotniczy i antyrakietowy o zasięgu ponad 100 km 8 baterii
Suma
606

Flota rządowa składająca się z: 1 Airbus A330-200, 2 Falcon 7X, 2 Falcon 900, 2 Falcon 50, 7 TBM 700 i 3 Super Puma jest obsługiwana przez eskadrę sił powietrznych ETEC 65 (Escadron de transport, d'entraînement et de calibrage 00.065 ), ale nie podlega dowództwu sił powietrznych, a bezpośrednio Ministerstwu Obrony, dlatego te samoloty mogą być uznawane za odrębne od wyposażenia Armée de l'air.

Wycofane

edytuj
 
MS.406 był podstawowy myśliwcem Armée de l’air podczas Bitwy o Francję.
 
Curtiss H75-C1 i Dewoitine D.520 miały przeciwstawić się Bf 109 Luftwaffe.
 
Dassault MD 454 Mystère IV
 
Dassault Mirage III
 
Dassault Mirage IV
 
Nord N2501 Noratlas
 
Airbus A319CJ
 
Embraer EMB 312 Tucano

Myśliwce/myśliwsko-bombowe

Bombowce/rozpoznawcze

Transportowe/użytkowe

Treningowe

Śmigłowce

Przypisy

edytuj
  1. Daniel Kasprzycki, Francuskie Siły Powietrzne, czyli Armée de l'Air [online], Bezpieczne Lotnisko [dostęp 2017-11-28] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-01] (pol.).
  2. Defence Key Figures: 2017 Edition [online], Ministère des Armées, 2017, s. 16 [dostęp 2017-11-28] (ang.).
  3. Francuskie lotnictwo o skromnych możliwościach ekspedycyjnych [online], Dziennik Zbrojny, 16 marca 2016 [dostęp 2017-11-28] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-01] (pol.).
  4. Les débuts de l'aviation militaire – 1909 [online], albindenis.free.fr [dostęp 2017-11-23] (fr.).
  5. Les débuts de l'aviation militaire – 1912 [online], albindenis.free.fr [dostęp 2017-11-23] (fr.).
  6. Loi du 2 juillet 1934 fixant l'organisation générale de l'armée de l'air [online], legifrance.gouv.fr [dostęp 2017-11-23] (fr.).
  7. a b c d Armées de L'Air po pierwszej dekadzie XXI wieku cz.1, [w:] Marek (red.), Lotnictwo, Magnum-X, maj 2013, s. 42-53, ISSN 1732-5323.
  8. Amerykańskie technologie nie dla Francuzów [online], altair.com.pl, 27 września 2012.
  9. Pierwszy zmodernizowany francuski AWACS [online], altair.com.pl, 22 lipca 2014.
  10. Maksymilian Dura, Francja zamawia osiem tankowców powietrznych Airbus A330 MRTT [online], defence24.pl, 23 grudnia 2015 [dostęp 2016-11-08].
  11. Francja zamawia następne Tigery [online], defence24.pl, 22 grudnia 2015 [dostęp 2016-11-08] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-23].
  12. Francja kupiła PC-21 [online], altair.com.pl, 4 stycznia 2017.
  13. Les chiffres-clés de la Défense – édition 2011 [online], defense.gouv.fr, 30 września 2011 [dostęp 2012-05-29] (fr.).
  14. "World Military Aircraft Inventory", Aerospace Source Book 2007, Aviation Week & Space Technology, 15 stycznia 2007.
  15. Cirrus Aircraft Chosen for French Air Force [online], cirrusaircraft.com [zarchiwizowane z adresu 2012-10-04] (ang.).


Bibliografia

edytuj
  • Tadeusz Wróbel, Skrzydła V Republiki, [w:] „Polska Zbrojna” nr 12/2008, ss.50-51