Abadan
Abadan (pers. آبادان) – miasto w południowo-zachodnim Iranie (Chuzestan), przy granicy z Irakiem, położone w północnej części wyspy o tej samej nazwie, leżącej w delcie rzeki Szatt al-Arab (będącej przedłużeniem Tygrysu i Eufratu).
| ||
| ||
| Państwo |  Iran
| |
| Ostan | Chuzestan | |
| Populacja (2006) • liczba ludności |
415 140[1] | |
| Nr kierunkowy | 0631 | |
Położenie na mapie Iranu  | ||
 30°21′N 48°17′E/30,350000 48,283333
| ||
| Strona internetowa | ||
Jeden z ważniejszych na świecie portów naftowych położony 50 km od Zatoki Perskiej oraz ważna rafineria (w latach 70. zaliczana do największych na świecie) połączona pięcioma rurociągami z polami naftowymi na przedpolu gór Zagros, zaopatrująca także sąsiednie porty naftowe Bandar-e Chomejni oraz Chark. Także port lotniczy i politechnika. W porcie głębokowodny terminal do załadunku tankowców. Miasto dotkliwie zniszczone podczas wojny iracko-irańskiej (1980-88). Po 1988 r. odbudowane.
HistoriaEdytuj
Miasto zostało założone w VIII w. przez świętego męża Abbadana[2], na początku panowania dynastii Abbasydów (750-1258) i było ważnym ośrodkiem handlowym jako port morski położony na brzegu Zatoki Perskiej. Miasto było znane ze swoich złóż soli i mat wełnianych[2]. Narastanie delty Szatt al-Arab odsunęło miasto od brzegów morza i doprowadziło do jego całkowitego upadku, przeistaczając je w dużą wieś. Imperium osmańskie oraz Persja długo toczyły spór o władzę nad miastem. Ostatecznie w 1847 zdobyła je Persja[2]. Praktycznie po raz drugi powstało po 1908 r. po odkryciu chuzestańskich złóż ropy naftowej. W 1909 Angielsko – Perska Spółka Naftowa zbudowała w mieście rafinerię. Rafineria rozpoczęła swoją działalność w 1913. Do roku 1956 gospodarka w Abadan opierała się już prawie całkowicie na przetwórstwie ropy naftowej i przemyśle stoczniowym. Zespół rafineryjny był obsługiwany przez sieć rurociągów biegnących z pół naftowych na południe. Trasy rurociągów były stopniowo rozbudowywane z Abadan do Teheranu i Szirazu[2].
W późnych latach siedemdziesiątych rafineria w Abadan była prawdopodobnie największą rafinerią na świecie[2].
W 1980 miasto zostało prawie całkowicie zniszczone w wyniku inwazji Iraku na Chuzestan. Irakowi nie udało się zdobyć miasta, ale liczne pociski artyleryjskie i bombardowania zniszczyły rafinerię oraz całe miasto[2].
W 1988 po zakończeniu wojny irańsko-irackiej, ponownie uruchomiono rafinerię ropy naftowej w Abadan, lecz już na mniejszą skalę. Zrekonstruowano fabryki i uruchomiono produkcję petrochemiczną. W 1993 w mieście otwarto ponownie port[2].
PrzypisyEdytuj
BibliografiaEdytuj
- Wielka Encyklopedia PWN. T. I. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.