Adam Galos
Adam Wojciech Galos (ur. 22 lipca 1924[1] w Krakowie, zm. 11 kwietnia 2013 we Wrocławiu[2]) – prof. dr hab., polski historyk, znawca dziejów Niemiec, stosunków polsko-niemieckich, zaboru pruskiego i Galicji, obchodów rocznic historycznych XIX i XX wieku.
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Profesor nauk historycznych | |
Alma Mater | |
Doktorat |
1950 |
Profesura |
1989 |
Uczelnia | |
Okres zatrudn. |
1946–1996 |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujBył synem Stanisława Józefa Galosa, podpułkownika żandarmerii, i Zofii z domu Pieczarka. Do 1941 mieszkał w Warszawie, będąc w latach 1936–1939 uczniem Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego[a], a w latach 1939–1942 uczęszczając na tajne komplety. Od 1942 przebywał w Krakowie, gdzie w tymże roku zdał maturę i rozpoczął studia na Wydziale Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego – tajnych kompletach 1943–1945 Wydziału Filozoficznego UJ[3], następnie, 1945–1946, studiował na UJ, które ukończył tytułem magistra (uczeń L. Piotrowicza i H. Wereszyckiego)[4]. Jednocześnie, w latach 1942–1945, działał w Armii Krajowej, a od 1944 był redaktorem konspiracyjnego pisma Na placówce.
W 1946 zamieszkał we Wrocławiu i został zatrudniony na Uniwersytecie Wrocławskim, Wydziale Filozoficzno-Historycznym w Instytucie Historii. W 1950 został doktorem u prof. Henryka Wereszyckiego, w 1955 – docentem, w 1967 – profesorem nadzwyczajnym, a w 1989 – profesorem zwyczajnym. Pracował na stanowiskach: od 1946 – starszego asystenta, od 1950 – adiunkta, w latach 1958–1968 – zastępcy przewodniczącego uczelnianej komisji wydawniczej. W latach 1969–1973 był prodziekanem Wydziału Filozoficzno-Historycznego, w latach 1976–1981 wicedyrektorem, a w 1981–1994 dyrektorem Instytutu Historycznego. W latach 1981–1987 był członkiem senatu UWr. Od 1980 członek Solidarności. W latach 1982–1983 działał w tajnych strukturach związku.
Był autorem około 650 publikacji naukowych dotyczących stosunków polsko-niemieckich w XIX/XX wieku, historii Niemiec, zaboru pruskiego, historii Śląska i Galicji, obchodach rocznicowych w Polsce i innych krajach. Wykształcił około 20 doktorów i około 260 magistrów. Wygłaszał referaty i wykłady na uniwersytetach w Aarhus (Dania), Sacramento (Kalifornia), Lille, Londynie, NRD i wielokrotnie w różnych miastach w RFN oraz dla gości zagranicznych w Lublinie i we Wrocławiu. W 1993 za wybitne zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[5].
Zmarł 11 kwietnia 2013 roku, w wieku 89 lat, we Wrocławiu. Został pochowany 18 kwietnia 2013 roku na cmentarzu parafialnym "Skowronia Góra" przy ulicy Działkowej[6].
Działalność zawodowa
edytujCzłonek towarzystw naukowych:
- Komisji historyków Polski i NRD, 1958–1968;
- Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego (członek honorowy, wieloletni wiceprzewodniczący Zarządu Głównego)
- Wrocławskiego Towarzystwa Miłośników Historii (różne funkcje: sekretarz, skarbnik, prezes), Polskie Tow. Historyczne (członek honorowy)[7]
- redaktor kilku pism historycznych: m.in. redaktor naczelny „Śląskiego Kwartalnika Historycznego Sobótka” (1975–2009), członek redakcji „Kwartalnika Historycznego” w Warszawie do 2008
- członek Rady Naukowej „Polskiego Słownika Biograficznego” w Krakowie
- redaktor prac Wydziału II Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego od lat 60. do 90.
- przewodniczący komisji wydawniczej „Centrum Badań Śląskoznawczych i Bohemistycznych” w latach 90.
Wybrane publikacje
edytuj- Historia Niemiec (wspólnie z Władysławem Czaplińskim i Wacławem Kortą), okres od 1789–1945, wydanie 1981, 1989 oraz wydanie III uzupełnione o historię Niemiec do 2009, wydanie 2010
- Historia zaboru pruskiego w Historii Polski, tom 3, część 1 i 2
- Hakata w pierwszych latach istnienia w Historii Hakaty
- Opracowanie: Z moich pamiętników Michał Bobrzyński, 1957, II wyd. 2006, tom 1–2, 2006
- udział w pracy zbiorowej Wrocław – jego dzieje i kultura pod redakcją Zygmunta Świechowskiego, Warszawa 1978, rozdziały:
- Miasto w 1. połowie XIX wieku
- Wielkomiejski rozwój Wrocławia w latach 1850–1914
- Wrocław w latach 1914–1945
- Historia Polski, udział w pracy zbiorowej pod redakcją Ż. Kormanowej, W. Najdus, tom III, cz. 1 rozdział V, VI, VII;, tom III, cz. 2 rozdział III, V, XIV, XVII; tom III, cz. 33
- Wrocław w ostatnim półwieczu, Rocznik Wrocławski, 1995
Upamiętnienie
edytuj- W rocznicę śmierci prof. Adama Galosa jego imieniem nazwano Bibliotekę Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego[8].
Uwagi
edytuj- ↑ W roku szkolnym 1938/39 w klasie III A; wychowawcy: Elżbieta Rogóyska (j. angielski), Władysław Strzelecki (łacina). Jego klasowymi kolegami byli m.in.: Andrzej Ciechanowiecki, Jerzy Kroh, Jerzy Pelc, Czesław Uhma, Jerzy Adam Miłobędzki, Wacław Sitkowski[9].
Przypisy
edytuj- ↑ Biografia Adama Galos i inne informacje. [dostęp 2011-03-26]. (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], wroclaw.wyborcza.pl [dostęp 2017-11-21] [zarchiwizowane z adresu 2016-02-09] .
- ↑ M.in. wraz z Mirosławem Frančiciem, Henrykiem Zielińskim i Andrzejem Żaki – według: Mirosław Frančiċ, Latający uniwersytet w latach okupacji, w: Alma Mater (1965), s. 222–232.
- ↑ Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red.). Wyd. III. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, s. 224.
- ↑ Isap.sejm.gov.pl/Download?id=WMP19930660585&type=2.
- ↑ Nekrolog - Gazeta Wyborcza. data emisji - 16 kwietnia 2013 r.
- ↑ Prof. dr Adam Wojciech Galos, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2008-08-19] .
- ↑ Gazeta Wyborcza-Wrocław; 21 stycznia 2014
- ↑ Kujawski, Grabski i Uhma 1993 ↓, s. 317.
Bibliografia
edytuj- Edmund Kujawski, Witold Grabski, Czesław P. Uhma: Pochodem idziemy - dzieje i legenda Szkoły im. Stefana Batorego w Warszawie. II Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Batorego. Stowarzyszenie Wychowanków. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1993, seria: Biblioteka Syrenki. ISBN 978-83-06-02325-1. OCLC 31099701.
- Kto jest kim we Wrocławiu. Informator biograficzny, wyd. Wrocław 1999