Adam Józef Potocki
Adam Józef Potocki herbu Pilawa (ur. 24 lutego 1822 w Łańcucie, zm. 15 czerwca 1872 w Krzeszowicach) – hrabia[1], polski polityk galicyjski, jeden z twórców krakowskiego stronnictwa konserwatywnego i orędownik autonomii tego rejonu.
Pilawa | |
Rodzina | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
Ojciec | |
Matka | |
Żona | |
Dzieci |
Życiorys
edytujSyn Artura i Zofii Potockiej z Branickich. Poślubił Katarzynę Branicką 26 października 1847 w Dreźnie. Mieli dzieci: Różę Raczyńską, Artura, Andrzeja Kazimierza, Annę Branicką i Zofię Zamoyską.
Studiował w Edynburgu. W 1848 roku mieszkał w Paryżu, gdzie stał na czele Gwardii Narodowej i brał udział w rewolucji czerwcowej.
Posiadał liczne majątki ziemskie: Krzeszowice, Tenczynek, Mędrzechów, Góra Ropczycka, Strzechowskie, Pacanów, Spytków, Staszów. Był właścicielem folwarków w Bużance i Daszkówce. Jego dobra obejmowały także Kresy: Kobryń, Żabianka, Jabłonówka, Zalesie i Olchowiec. Należały do niego huty na Śląsku (był m.in. współwłaścicielem huty cynku „Kunegunda” w Zawodziu[2]), zakłady przemysłowe i udziały w konsorcjum budującym linie kolejowe[3].
Brał udział w wydarzeniach krakowskich z kwietnia 1848. Wybrany do delegacji mającej przekonać wicekomisarza okręgu krakowskiego, Wilhelma barona Kriega von Hochfelden, do cofnięcia zarządzenia zabraniającego emigrantom politycznym wjazdu w granice cyrkułu krakowskiego. Po dymisji Piotra Stanisława Moszyńskiego mianowany naczelnikiem Gwardii Narodowej[4].[doprecyzuj!]. Wybrany posłem do Sejmu Ustawodawczego, w listopadzie 1848 roku złożył mandat[5]. Za uczestnictwo w spiskach patriotycznych więziony 1851 przez władze austriackie we Lwowie i Spielbergu. Skupiwszy następnie około siebie grono polityków konserwatywnych zapatrywań, odegrał wybitną rolę w życiu konstytucyjnym Galicji jako przywódca tego środowiska, propagator pracy organicznej i programu oparcia się o Austrię.
Był prezesem rady powiatowej Chrzanowa i honorowym obywatelem Krakowa.
W latach 1851–1852 był prezesem Towarzystwa Gospodarczo-Rolniczego Krakowskiego[6].
Uczestniczył w życiu politycznym i społecznym jako członek licznych organizacji takich jak:
- Towarzystwo Dobroczynności Wolnego Miasta Krakowa i jego Okręgu;
- Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych;
- Towarzystwo Przyjaciół Oświaty;
- Zarząd Banku Zbożowego;
- Towarzystwo Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie (pierwszy prezes zarządu 1860-1872)[7][8];
- Towarzystwo Naukowe i Towarzystwo Pedagogiczne.
Zajmował się także publicystyką, będąc współzałożycielem pisma „Czas”.
Prowadził pertraktacje z Hotelem Lambert w sprawie przeniesienia ośrodka polskiej polityki z Paryża do Krakowa. Około 1850 był prezesem krakowskiego Towarzystwa Rolniczego (Gospodarskiego), a później posłem do Sejmu Krajowego, członkiem Rady Państwa. Zwolennik zniesienia pańszczyzny. Zmarł wskutek paraliżu.
Przypisy
edytuj- ↑ Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Almanach Błękitny. Warszawa: 1908, s. 744.
- ↑ Nałęcz-Gostomski Władysław: Dzieje i rozwój Wielkich Katowic jako ośrodka górnośląskiego przemysłu i stolicy autonomicznego Województwa Śląskiego, wyd. Magistrat Wielkich Katowic, Katowice 1926, s. 145.
- ↑ W. Łazuga, „Kalkulować ... Polacy na szczytach c.k. monarchii, Poznań 2013, ISBN 978-83-7785-088-6
- ↑ S. Kieniewicz , Potocki Adam, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXVII, Wrocław 1983, s. 750-751 .
- ↑ Kraków 20 listopada Czas 1848 nr 16 z 21 listopada s. 2
- ↑ Alfons Jan Lippoman, Pamiętnik Towarzystwa Rolniczego Krakowskiego za czas od r. 1845 do r. 1895, Kraków 1898, s. 108-116
- ↑ 50-lecie Krakowskiego „Tow. Wzaj. Ubezpieczeń”. Pierwszy Zarząd. „Kurier Kolejowy i Asekuracyjny”, s. 3, Nr 11 (568) z 1 czerwca 1911.
- ↑ 50-lecie Krakowskiego „Tow. Wzaj. Ubezpieczeń”. Zarys dziejów Towarzystwa. „Kurier Kolejowy i Asekuracyjny”, s. 5, Nr 11 (568) z 1 czerwca 1911.