Wikipedia

Adam Konopnicki

Adam Romuald Konopnicki herbu Jastrzębiec (ur. 9 grudnia 1876 w Biadolinach, zm. 15 sierpnia 1955 w Miliczu) – polski nauczyciel, pedagog, poeta, tłumacz.

Adam Konopnicki
Ilustracja
Adam Konopnicki (ok. 1920)
Data i miejsce urodzenia

9 grudnia 1876
Biadoliny

Data i miejsce śmierci

15 sierpnia 1955
Milicz

Miejsce spoczynku

Cmentarz w Miliczu

Zawód, zajęcie

nauczyciel

Narodowość

polska

Edukacja

C. K. Gimnazjum w Bochni

Rodzice

Jan, Maria

Małżeństwo

Maria z d. Ludkiewicz

Dzieci

Adam, Maria, Lidia, Ewa, Krystyna, Hieronim, Tadeusz, Halina, Zofia, Barbara

Odznaczenia
Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii 1898 (Austro-Węgry) Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys edytuj

Urodził się 9 grudnia 1876 w Biadolinach[1][2][3][4]. Był synem Jana i Marii[3][4]. Legitymował się herbem szlacheckim Jastrzębiec[5]. W 1896 zdał z odznaczeniem egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum w Bochni[1]. Ukończył studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego[4].

Został nauczycielem w c. k. służbie szkolnej w Galicji. Latem 1901 przed komisją w Krakowie zdał państwowy egzamin z gimnastyki dla nauczycieli szkół średnich[6]. Na początku 1905 mianowany zastępcą nauczyciela w C. K. Gimnazjum w Buczaczu[7]. Rozporządzeniem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 31 lipca 1905 l. 27177[8] jako zastępca nauczyciela został przeniesiony z C. K. Gimnazjum w Buczaczu do C. K. Gimnazjum Polskiego z wykładowym językiem polskim w Stanisławowie[9]. Tam uczył historii naturalnej[10]. Reskryptem z 25 września 1906 C. K. Rady Szkolnej Krajowej został przeniesiony z C. K. Gimnazjum Polskiego w Stanisławowie do C. K. Gimnazjum w Przemyślu[11]. Był tam nauczycielem języka polskiego, języka niemieckiego[12], historii naturalnej[13]. Rozporządzeniem z 24 sierpnia 1908 C. K. Rady Szkolnej Krajowej jako egzaminowany zastępca nauczyciela został przeniesiony z C. K. Gimnazjum w Przemyślu do C. K. Gimnazjum w Jaśle[14]. Tam uczył języka polskiego, historii naturalnej, gimnastyki[15], a rozporządzeniem z 31 października 1908 został urlopowany na czas jednego półrocza[16]. Reskryptem z 30 czerwca 1910 C. K. Rady Szkolnej Krajowej jako zastępca nauczyciela C. K. Gimnazjum w Jaśle został mianowany nauczycielem rzeczywistym w C. K. Gimnazjum w Sanoku[17][18][19] i podjął tam pracę od początku roku szkolnego 1910/1911[20]. W tej szkole uczył matematyki, historii naturalnej, gimnastyki, a ponadto był organizatorem wycieczek szkolnych, założył uczniowski klub piłki nożnej „Sanok”[21][22][23][24][25][26]. Po wybuchu I wojny światowej jako c. k. profesor w roku szkolnym 1915/1916 odbywał służbę wojskową w C. K. Armii[27]. Po powrocie do pracy w sanockim gimnazjum rozporządzeniem z 6 marca 1917 C. K. Rady Szkolnej Krajowej został zatwierdzony w zawodzie nauczycielskim i mianowany c. k. profesorem[28]. W pierwszym półroczu roku szkolnego 1918/1919 otrzymał urlop celem poratowania zdrowia, a w drugim półroczu zniżenie godzin lekcyjnych[29]. Był członkiem zarządu sanockiego koła Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych[30]. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (1912)[31][32]. Na początku września 1919 decyzją Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia otrzymał VIII klasę rangi w zawodzie[33]. Rozporządzeniem z 13 września 1919 Rady Szkolnej Krajowej został zwolniony z pracy w sanockim gimnazjum celem objęcia obowiązków nauczycielskich w Wielkopolsce[34][35]. Rozporządzeniem Prowincjonalnego Kolegium Szkolnego z 16 września 1919 został mianowany nauczycielem w Państwowym Gimnazjum im. Generała Józefa Wybickiego w Śremie od 1 września 1919[36]. Tym samym tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości znalazł się w grupie kilku sprawdzonych profesorów sanockiego gimnazjum, których skierowano do pracy w polskich szkołach na obszarze byłego zaboru pruskiego[37]. W pierwszych latach 20. II Rzeczypospolitej uczył w śremskiej szkole przyrody, fizyki, matematyki, geografii, chemii, mineralogii[38]. Rozporządzeniem Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego został zwolniony stamtąd celem objęcia obowiązków nauczycielskich na Górnym Śląsku od 1 września 1923[39]. W latach 20. był nauczycielem Państwowego Gimnazjum Męskiego im. Tadeusza Kościuszki w Mysłowicach (przy ul. Mikołowskiej 5), gdzie uczył przyrodoznawstwa, matematyki i fizyki[2][4]. W 1933 powrócił do Sanoka[4]. Po II wojnie światowej był nauczycielem w Liceum w Miliczu (późniejsze I Liceum Ogólnokształcące im. Armii Krajowej)[40][4].

Poza pracą nauczycielską publikował prace z zakresu pedagogiki. Tworzył poezję[4] (publikowane m.in. w „Tygodniku Ziemi Sanockiej”[41]). Dwoje jego dzieci, Adam i Halina, zmarło i te straty stały się inspiracją do wydania wierszy w tomiku pt. Epitafium[42]. Był także autorem przekładów twórczości niemieckiego poety Heinricha Heinego[43].

W Stanisławowie ożenił się z Marią Ludkiewicz[4]. Miał z nią córki: Marię, Lidię[4][44], Ewę[4], Krystynę (ur. 1913)[45], Halinę, Zofię, Barbarę (po mężu Michiejewa)[4] oraz synów: Adama, Hieronima Adama Michała (1915-1990, absolwent sanockiego gimnazjum z 1938)[46][47], Tadeusza (ur. 1916, absolwent sanockiego gimnazjum z 1939)[3][48]. Podczas II wojny światowej w trakcie okupacji niemieckiej Adam Konopnicki z synem Tadeuszem zostali aresztowani przez Gestapo i 30 marca 1940 osadzeni w więzieniu w Sanoku (Adam opuścił areszt w dniu 14 sierpnia 1940 natomiast Tadeusz w dniu 9 sierpnia został wywieziony do Tarnowa, po czym 30 sierpnia 1940 został osadzony w obozie Auschwitz-Birkenau, gdzie zmarł 19 sierpnia 1942 wskutek tyfusu[3][4][49][50][51][52]).

Adam Konopnicki zmarł 15 sierpnia 1955 w Miliczu i został pochowany na tamtejszym cmentarzu[4][53].

Osobę prof. Adama Konopnickiego przywołał w swoich wspomnieniach z czasów gimnazjalnych Walerian Bętkowski[54].

Publikacje edytuj

Poezje
Pedagogika
Przekłady twórczości Heinricha Heinego

Odznaczenia edytuj

austro-węgierskie

Zobacz też edytuj

  • Henryk Ogonowski – nauczyciel gimnazjum w Sanoku, od 1920 dyrektor gimnazjum w Śremie

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Bochni za rok szkolny 1896. Kraków: 1896, s. 61.
  2. ↑ a b Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. R. 2. Warszawa / Lwów: 1926, s. 335.
  3. ↑ a b c d Gefängnis in Sanok. Księga więźniów śledczych 1939-1940. s. 696, 697 (pozycja).
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Janusz Szuber, Edward Zając. Adam Konopnicki i jego wiersze. „Tygodnik Sanocki-Dodatek Kulturalny”. Nr 6 (17), s. 5-6, Czerwiec 1998. ISSN 1232-6534. 
  5. ↑ Konopnicki. ancestry.co.uk. [dostęp 2017-01-02]. (ang.).
  6. ↑ Kronika. „Nowa Reforma”, s. 2, nr 176 z 3 sierpnia 1901. 
  7. ↑ Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy c. k. Rady szkolnej krajowej w Galicyi”, s. 42, nr 5 z 22 lutego 1905. 
  8. ↑ VII. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Buczaczu za rok szkolny 1906. Buczacz: Fundusz Naukowy, 1906, s. 33. [dostęp 2018-08-10].
  9. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum z wykładowym językiem polskim w Stanisławowie za rok szkolny 1905/06. Stanisławów: 1906, s. 37.
  10. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum z wykładowym językiem polskim w Stanisławowie za rok szkolny 1905/06. Stanisławów: 1906, s. 32.
  11. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum z wykładowym językiem polskim w Przemyślu za rok szkolny 1907. Przemyśl: 1907, s. 1.
  12. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum z wykładowym językiem polskim w Przemyślu za rok szkolny 1907. Przemyśl: 1907, s. 3.
  13. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum z wykładowym językiem polskim w Przemyślu za rok szkolny 1908. Przemyśl: 1908, s. 2.
  14. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1908/9. Jasło: 1909, s. 39.
  15. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1908/9. Jasło: 1909, s. 38.
  16. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1908/9. Jasło: 1909, s. 40.
  17. ↑ Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy c. k. Rady szkolnej krajowej w Galicyi”, s. 231, nr 15 z 2 czerwca 1910. 
  18. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1910/11. Jasło: 1911, s. 5.
  19. ↑ XXX. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1910/11. Sanok: Fundusz Naukowy, 1911, s. 6.
  20. ↑ Kronika. Zmiany w gimnazyum. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, nr 21 z 18 września 1910. 
  21. ↑ XXX. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1910/11. Sanok: Fundusz Naukowy, 1911, s. 2, 4, 32.
  22. ↑ XXXI. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1911/12. Sanok: Fundusz Naukowy, 1912, s. 2, 4.
  23. ↑ XXXII. Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1912/13. Sanok: Fundusz Naukowy, 1913, s. 1, 4, 35–36.
  24. ↑ XXXIII. Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1913/14. Sanok: Fundusz Naukowy, 1914, s. 2, 5, 38–39, 40.
  25. ↑ XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921 wraz z dodatkiem za lata 1917, 1918, 1919 i 1920. Sanok: Fundusz Naukowy, 1921, s. 2, 12.
  26. ↑ a b c d Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1916, s. 1021.
  27. ↑ XXXIV. Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1915/16. Sanok: Fundusz Naukowy, 1916, s. 2, 7.
  28. ↑ XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921 wraz z dodatkiem za lata 1917, 1918, 1919 i 1920. Sanok: Fundusz Naukowy, 1921, s. 4.
  29. ↑ XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921 wraz z dodatkiem za lata 1917, 1918, 1919 i 1920. Sanok: Fundusz Naukowy, 1921, s. 25.
  30. ↑ Zarządy kół. „Muzeum”. 4, s. 223, 1912. 
  31. ↑ Anna Sebastiańska: Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 2009-11-29. [dostęp 2016-04-17].
  32. ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 148. ISBN 978-83-939031-1-5.
  33. ↑ Część urzędowa. „Gazeta Lwowska”. Nr 208, s. 1, 10 września 1919. 
  34. ↑ XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921 wraz z dodatkiem za lata 1917, 1918, 1919 i 1920. Sanok: Fundusz Naukowy, 1921, s. 37.
  35. ↑ Józef Stachowicz: Gimnazjum Męskie w latach 1880–1958. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888-1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 57.
  36. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Generała Józefa Wybickiego w Śremie za lata szkolne 1919/20, 1920/21, 1921/22, 1922/23, 1923/24, 1924/25, 1925/26, 1926/27, 1927/28. Śrem: 1928, s. 11.
  37. ↑ Józef Stachowicz. Profesorowi Michałowi Urbankowi podzwonne. „Rocznik Sanocki”. Tom VII, s. 201, 1995. 
  38. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Generała Józefa Wybickiego w Śremie za lata szkolne 1919/20, 1920/21, 1921/22, 1922/23, 1923/24, 1924/25, 1925/26, 1926/27, 1927/28. Śrem: 1928, s. 8, 12, 15, 17.
  39. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Generała Józefa Wybickiego w Śremie za lata szkolne 1919/20, 1920/21, 1921/22, 1922/23, 1923/24, 1924/25, 1925/26, 1926/27, 1927/28. Śrem: 1928, s. 23.
  40. ↑ I Liceum Ogólnokształcące im. Armii Krajowej w Miliczu. 1948. lo1milicz.pl. [dostęp 2017-01-02].
  41. ↑ Adam Konopnicki. Z „Romantyków”. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 1, Nr 3 z 21 stycznia 1912. 
  42. ↑ Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki: Poniewczasie. Konopnicki Adam 2. wforma.eu. [dostęp 2017-01-02].
  43. ↑ Krótka historia I Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki. lo1.myslowice.bip.info.pl. [dostęp 2017-01-02].
  44. ↑ Podziękowanie. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 27, s. 3, 25 czerwca 1911. 
  45. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 256 (poz. 442).
  46. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 255 (poz. 422).
  47. ↑ Hieronim Konopnicki. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2020-05-18].
  48. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2020-05-18].
  49. ↑ Józef Stachowicz: W służbie ojczyzny. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 119.
  50. ↑ Zbigniew Dańczyszyn: Wychowankowie sanockiego gimnazjum w Oświęcimiu. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 140, 141.
  51. ↑ Józef Stachowicz: Diariusz zjazdu. Apel poległych. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 70.
  52. ↑ Tadeusz Konopnicki. base.auschwitz.org. [dostęp 2020-05-18].
  53. ↑ Głos Milicza o dorocznej akcji Stowarzyszenia i uczniów I LO. salo1milicz.pl. [dostęp 2017-01-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-03)].
  54. ↑ Walerian Bętkowski: Wspomnienia przyrodnika (1915–1922). W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888-1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 250.
  55. ↑ Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki: Poniewczasie. Konopnicki Adam. wforma.eu. [dostęp 2017-01-02].
  56. ↑ Epitafium. nukat.edu.pl. [dostęp 2017-01-02].
  57. ↑ XLIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1929/30. Sanok: 1930, s. 5.
  58. ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 31 z 23 lipca 1911. 
  59. ↑ Nauka biologii w zarysie. nukat.edu.pl. [dostęp 2017-01-02].
  60. ↑ Swobodna twórczość literacka dzieci w młodszym wieku szkolnym. w.bibliotece.pl. [dostęp 2017-01-02].
  61. ↑ Rola pedagoga szkolnego w rzeczywistości edukacyjnej. w.bibliotece.pl. [dostęp 2017-01-02].
  62. ↑ Niemcy. w.bibliotece.pl. [dostęp 2017-01-02].
  63. ↑ Wybór liryków. w.bibliotece.pl. [dostęp 2017-01-02].
  64. ↑ a b Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 637.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Adam_Konopnicki&oldid=71915270”