Adam Kulawik

Adam Kulawik (ur. 24 grudnia 1938 w Krakowie) – teoretyk literatury, autor prac teoretycznoliterackich i podręczników akademickich z dziedziny poetyki, autor prozodyjnej teorii wiersza.

Adam Kulawik

Data i miejsce urodzenia	24 grudnia 1938 Kraków
profesor nauk humanistycznych
Specjalność: literaturoznawstwo
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Doktorat	1974
Habilitacja	1986
Profesura	2 czerwca 2000
Uczelnia	Uniwersytet Jagielloński Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
Odznaczenia

Kariera naukowa

Był uczniem – obok takich uczonych, jak Z. Kopczyńska, L. Pszczołowska, S. Sawicki, T. Kuryś, Z. Siatkowski, S. Balbus – profesor Marii Dłuskiej. Uczęszczał również na wykłady Stanisława Pigonia, Henryka Markiewicza i Zenona Klemensiewicza, co zapewne wpłynęło na rozszerzenie zainteresowań badawczych. Napisał dwie prace magisterskie: jedną z poetyki, drugą – z językoznawstwa. Jego szerokie zainteresowania zaowocowały rewolucyjną teorią wiersza, opartą nie – jak dotychczas – na powtarzalności ekwiwalentnych jednostek metrycznych, ale na czynnikach prozodyjnych mowy.

Studia polonistyczne ukończył na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie w 1964 roku podjął pracę redaktora w krakowskim oddziale Wydawnictwa Ossolineum. Od roku 1969 był pracownikiem naukowym Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Stopień doktora uzyskał na podstawie pracy podejmującej temat poezji Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (1974), natomiast habilitację – na podstawie rozprawy Wprowadzenie do teorii wiersza (1986). Wykładał na uniwersytetach francuskich – w Aix-en-Provence (1977–1980) i w Caen (1987–1993). Jest twórcą Katedry Teorii Literatury Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie, gdzie pracował w latach 1995–1996.

W latach 1998–2009 kierował Katedrą Poetyki i Teorii Literatury na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie. Nominację profesorską uzyskał w roku 2000. Jest znawcą i aktywnym propagatorem twórczości Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego.

Wybrane publikacje

• Zarys poetyki (Ewa Miodońska-Brookes, Adam Kulawik, Marian Tatara) (Warszawa 1972)
• Bal i Arkadia — dwa kluczowe motywy liryki Gałczyńskiego, „Przegląd Humanistyczny” nr 6 (1974)
• Tak zwany wiersz emocyjny wśród innych metod kształtowania wiersza (Wrocław 1975)
• Konstanty Ildefons Gałczyński (Wrocław 1977)
• Wprowadzenie do lektury wiersza współczesnego (Wrocław 1977)
• Wprowadzenie do teorii wiersza (1988, wyd. 2 jako Teoria wiersza, Kraków 1995)
• Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego (Warszawa 1990, wyd. 2 Kraków 1994, wyd. 3 Kraków 1997)
• Wersologia: studium wiersza, metru i kompozycji wersyfikacyjnej (Kraków 1999)
• O wersecie biblijnym, „Ruch Literacki” z. 1 (1999)
• Jak zrobiony jest „Weiser Dawidek” Pawła Huellego i co z tego wynika, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis: Studia Historicolitteraria” (Kraków 2002)
• Wersyfikacja i stylistyka w technice aktorskiej (Kraków 2005)
• Dzieło i życie Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. T. 1, T.2 (pod red. Adama Kulawika i Jerzego S. Ossowskiego.) (Kraków 2005)
• Posłowie, [w:] A. Kawa, Alchemia, Kraków 2011.
• Zarys poetyki (Wydaw­nictwo Antykwa, Kraków 2013)
• Poezja to jest złoty szerszeń. Rzecz o poematach K.I. Gałczyń­skiego (Wydaw­nictwo Antykwa, Kraków 2015)
• Fenomen Lalki, czyli Zrozumieć Prusa (Wydaw­nictwo Antykwa, Kraków 2020)

Odznaczenia, nagrody i wyróżnienia

Za pierwszą edycję książki Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego (1990) otrzymał nagrodę Ministra Edukacji Narodowej. We wrześniu 2006 roku, wspólnie z Jerzym S. Ossowskim, uhonorowany został nagrodą Krakowska Książka Miesiąca za książkę biograficzną Dzieło i życie Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Nagrodę Krakowska Książka Miesiąca otrzymał także w maju 2015 za książkę Poezja to jest złoty szerszeń. Rzecz o poematach K.I. Gałczyń­skiego (Kraków 2015). W 2009 – za wybitne zasługi dla miasta Krakowa – otrzymał do prezydenta Jacka Majchrowskiego Odznakę „Honoris Gratia”.

Bibliografia

• Nominacje profesorskie. [dostęp 2009-09-17].
• Agnieszka Luberda: Nagroda Krakowskiej Książki Miesiąca za Gałczyńskiego. [dostęp 2010-09-27].
• Krakowska inauguracja Roku Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. [dostęp 2009-09-17].
• A. Kulawik, Esej „O potrzebie poezji”. [dostęp 2010-04-27].
• Patrycja Stachowiak: Cała Polska czyta studentom polonistyki. Wywiad z Prof. Kulawikiem. [dostęp 2010-10-27].
• Profesor Adam Kulawik ma gen przyjaźni. Relacja z jubileuszu 45-lecia pracy naukowo-dydaktycznej i 70-lecia urodzin.. [dostęp 2010-10-27].
• Od poetyki do hermeneutyki literaturoznawczej. Prace ofiarowane Prof. Adamowi Kulawikowi w 70. rocznicę urodzin, red. T. Bujnicki i J.S. Ossowski, Kraków 2008.
• A. Kulawik,Tak zwany wiersz emocyjny wśród innych metod kształtowania wiersza,„Przegląd Humanistyczny” 1975, nr 6 (117), s. 51-67
• Leksykon Profesorów Akademii Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie 1946–2006 (pod redakcją Józefa Hampla, Feliksa Kiryka, Iwony Pietrzkiewicz), Kraków 2006, s. 286–287 (z fotografią)
• Arkadiusz Sylwester Mastalski, Ostatnia „wielka narracja” w polskich badaniach wersologicznych. Prozodyjna teoria wiersza Adama Kulawika w trzydziestą rocznicę publikacji «Istoty wierszowej organizacji tekstu», „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis: Studia Poetica”, t. 2 (2014), s. 183-­199.
• Arkadiusz Sylwester Mastalski, Enjambment and Versification (a Side Note to Works by Giorgio Agamben and Adam Kulawik), „Forum of Poetics/Forum Poetyki" No. 25 (Summer 2021), online: http://fp.amu.edu.pl/wp-content/uploads/2021/12/ASMastalski_EnjambmentAndVersification_ForumOFPoetic_25_2021.pdf
• http://polonistyka.up.krakow.pl/struktura/katedra-poetyki-i-teorii-literatury.html [dostęp 13 maja 2015].
• https://archive.ph/20150513113350/http://lamelli.com.pl/panel-boczny/krakowska-ksiazka-miesiaca-adam-kulawik-poezja-to-jest-zloty-szerszen-rzecz-o-poematach-k-i-galczynskiego/ [dostęp 13 maja 2015].