Adam Macedoński

polski artysta plastyk, poeta, działacz niepodległościowy

Adam Jan Macedoński (ur. 29 stycznia 1931 we Lwowie) – polski artysta plastyk, poeta, działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL. Kawaler Orderu Orła Białego.

Adam Macedoński
Ilustracja
Adam Macedoński w czasie wystąpienia podczas uroczystości jubileuszowych 30-lecia Konfederacji Polski Niepodległej w Krakowie, 11 września 2009
Data i miejsce urodzenia

29 stycznia 1931
Lwów

Narodowość

polska

Odznaczenia
Order Orła Białego Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Adam Macedoński na wernisażu swojej wystawy (2015)
Adam Macedoński odznaczony Orderem Orła Białego, 7 maja 2022
Adam Macedoński jako Honorowy Obywatel Krakowa (2014)

Życie i działalność edytuj

Urodził się w rodzinie patriotycznej. Ojciec był funkcjonariuszem Policji Państwowej i żołnierzem Armii Krajowej, Stryj Józef Macedoński, porucznik 52 pułku piechoty w Tarnopolu został zamordowany przez Sowietów w Charkowie w 1940 roku[1].

Adam Macedoński w kwietniu 1940 wraz z rodziną opuścił okupowany przez Sowietów Lwów i udał się do Krakowa. W 1945, jako uczeń Liceum im. Witkowskiego w Krakowie, zorganizował Ruch Oporu Armii Krajowej. Uczestniczył w krakowskiej demonstracji z okazji obchodów 3 Maja w 1946 i strajku uczniowskim. W 1950 zdał maturę w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Krakowie. Studiował na Akademii Sztuk Pięknych (1950–1951) i Uniwersytecie Jagiellońskim historię kultury materialnej (1951–1952). Był represjonowany przez UB i zmuszony do przerwania studiów i podjęcia pracy w hucie szkła. W 1956 uczestniczył w działaniach Studenckiego Komitetu Rewolucyjnego Politechniki Krakowskiej oraz był organizatorem pomocy dla powstania na Węgrzech. W 1960 uczestniczył w obronie krzyża w Nowej Hucie. Był pomysłodawcą i wydawcą pisma „Krzyż Nowohucki”. Od 1976 współpracował z KOR-em, w 1977 uczestniczył w ROPCiO. W 1978 założył Instytut Katyński, który już 1978 wydawał „Biuletyn Katyński”. W 1979 został współzałożycielem Chrześcijańskiej Wspólnoty Ludzi Pracy (1979–1985), a w 1979 sygnatariuszem deklaracji założycielskiej KPN. Z okazji 20 rocznicy obrony krzyża, w kwietniu 1980, współorganizował pierwszą niezależną manifestację w Nowej Hucie. W sierpniu 1980 uczestniczył w głodówce, popierającej strajkujących w Gdańsku stoczniowców, w nowohuckim kościele „Arka Pana”. Od 1980 należał do NSZZ „Solidarność”, działał w krakowskim Komitecie Obrony Więzionych za Przekonania. Po wprowadzeniu stanu wojennego internowany 13 grudnia 1981, a zwolniony w lipcu 1982. Więziony w ZK w Nowym Wiśniczu i Załężu. W 1984 współtworzył w Krakowie Inicjatywę Obywatelską w Obronie Praw Człowieka „Przeciw przemocy”. W 1986 założył w Krakowie Rodzinę Katyńską, a w 1989 był jednym z współzałożycieli Niezależnego Komitetu Historycznego Badania Zbrodni Katyńskiej[2]. Został członkiem Kapituły Medalu „Niezłomnym w słowie”[3].

Jest bohaterem filmu dokumentalnego "W imię prawdy", zrealizowanego w 2020 r. przez Jarosława Mańkę[4].

Twórczość edytuj

Od 1953 aktywny artystycznie publikując rysunki satyryczne w prasie polskiej (Dziennik Polski, Przekrój, Szpilki, Panorama Północy, Magazyn Polski, Tygodnik Powszechny) i zagranicznej (Paese Sera, Dikobraz, Izwiestia, Eulensspiegel). Od 1967 r. na łamach Tygodnika Powszechnego i Przekroju publikuje wiersze i krótkie utwory prozatorskie. W latach 1969–1979 był twórcą i realizatorem Międzynarodowego Studia Folksongu. Autor wielu plastycznych wystaw krajowych i zagranicznych. W 2013 została wydana jego książka Pod czerwoną okupacją[5]. Mieszka i tworzy w Krakowie.

Odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, Wspomnienia Adama Macedońskiego [online], Ks.Tadeusz Isakowicz-Zaleski [dostęp 2022-09-05] (pol.).
  2. Komunikat o powstaniu Komitetu Historycznego Badania Zbrodni Katyńskiej, [w:] Zeszyty Katyńskie (nr 1), Warszawa 1990, str. 4
  3. Medal Niezłomnym w Słowie. 13-grudnia.pl. [dostęp 2012-10-13].
  4. W imię prawdy [online], VOD Tvp.pl [dostęp 2022-09-05] (pol.).
  5. Ryszard Terlecki,Recenzja książki na stronie Isakowicz.pl
  6. M.P. z 2022 r. poz. 167.
  7. M.P. z 2007 r. nr 42, poz. 479.
  8. Pierwsze nadanie Medalu Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej 8 kwietnia 2008 r., [w:] Zeszyty Katyńskie (nr 24), Warszawa 2008, str. 253–255
  9. Kustosz Pamięci Narodowej 2011. ipn.gov.pl. [dostęp 2018-03-01].

Bibliografia edytuj

Media edytuj