Adam Olbracht Przyjemski

Adam Olbracht Przyjemski (także Adam Wojciech Przyjemski[1]), (ur. 1590 – zm. 27 lipca 1644) – kasztelan gnieźnieński w latach 1640–1644, oboźny koronny (dworski) w latach 1621–1640, starosta kowalski w latach 16151623, starosta kruszwicki w 1618 roku[2], dworzanin królewski w 1615 roku.

Adam Olbracht Przyjemski
Ilustracja
Herb rodowy
Rawicz
Data urodzenia

1590

Data śmierci

27 lipca 1644

Ród

Przyjemscy herbu Rawicz

Rodzice

Andrzej Przyjemski
Katarzyna z Leszczyńskich

Małżeństwo

1 – żona Zofia Grzymułtowska
2 – żona Anna Konstancja Grudzińska

Dzieci

Zofia Teresa

Wojny i bitwy

Wojna polsko-szwedzka (1621-1626)

Administracja

starosta kowalski,
Koniuszy wielki koronny,
kasztelan gnieźnieński
oboźny koronny (dworski)

Życiorys

edytuj

Adam Olbracht Przyjemski urodził się ok. 1590 w polskiej rodzinie szlacheckiej Przyjemskich herbu Rawicz, jako syn Andrzeja i Katarzyny z Leszczyńskich herbu Wieniawa. Jego ojciec był kasztelanem gnieźnieńskim i marszałkiem nadwornym.

Studiował w Monachium w 1606 roku, w Dillingen i Ingolstadt w 1608 roku[3].

Przyjemski w 1618 otrzymał intratne starostwo kowalskie a w 1621 został koniuszym koronnym[4]. W latach 1621–1626 jako oboźny koronny (dworski)[5] brał udział w wojnie ze Szwecją. Walczył w Inflantach, Prusach Królewskich oraz o deltę Wisły.

W 1640 został mianowany kasztelanem gnieźnieńskim, co uprawniało go do zasiadania w senacie Rzeczypospolitej.

Przyjemski był posiadaczem znacznego majątku, posiadał miasta Osieczna, Miejska Górka oraz kilkanaście wsi w powiecie krobskim, okazał się bardzo sprawnym administratorem. Wykorzystując swoje wpływy wyjednał w 1623 przywileje dla podupadłego miasteczka Miejska Górka przyczyniając się do jego powtórnego rozwoju. W swoich posiadłościach osadzał emigrantów protestanckich z Czech, Niemiec oraz Śląska, uciekających przed prześladowaniami wojny trzydziestoletniej. W 1632 na terenie wsi Sierakowo założył miasto Rawicz[1]. Przyjemski uzyskał dla niego szereg przywilejów królewskich. Miasto zaprojektował i dokonał pomiarów wrocławski architekt Flandrin. W Rawiczu budowano kramy i jatki, odsprzedawane potem mieszczanom. Miasto jako ośrodek sukienniczy rozwijało się bardzo szybko, gdy w 1643 zabrakło działek pod zabudowę Przyjemski odstąpił na ten cel 137 placów.

Poseł województwa poznańskiego i kaliskiego na sejm 1624 i 1631 roku[6].

Poseł na sejm koronacyjny 1633 roku, sejm zwyczajny 1635 roku, sejm zwyczajny 1637 roku, sejm 1638 roku, sejm 1640 roku[7].

Przyjemski był fundatorem klasztorów franciszkanów na Goruszkach k/ Miejskiej Górki i w Osiecznej, kościoła św. Michała w Osieku oraz kościoła protestanckiego w Rawiczu (1639)[8].

Adam Olbracht Przyjemski zmarł w 1644, został pochowany w kościele św. Trójcy w Osiecznej. Do czasów współczesnych zachowały się epitafia i portrety trumienne Przyjemskiego i jego żony Anny Konstancji Grudzińskiej.

Życie prywatne

edytuj

Adam Przyjemski był dwukrotnie żonaty. W 1618 zawarł związek małżeński z Zofią Grzymułtowską, która zmarła w 1620 roku. W tym samym roku ożenił się z Anną Konstancją Grudzińską, mieli jedno dziecko, córkę Zofię Teresę, która wyszła za Aleksandra M. Kostkę.

Przypisy

edytuj
  1. a b Jurek 2005 ↓, s. 407–410.
  2. Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Krzysztof Chłapowski, Stefan Ciara, Łukasz Kądziela, Tomasz Nowakowski, Edward Opaliński, Grażyna Rutkowska, Teresa Zielińska. Kórnik 1992, s. 93, 197.
  3. Marcin Broniarczyk, Wykształcenie świeckich senatorów w Koronie za Władysława IV, w: Kwartalnik Historyczny, rocznik CXIX, 2012, 2, s. 293.
  4. Seweryn Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej. T.15.Gebethner i Wolff, Warszawa 1931, s.46
  5. Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Krzysztof Chłapowski, Stefan Ciara, Łukasz Kądziela, Tomasz Nowakowski, Edward Opaliński, Grażyna Rutkowska, Teresa Zielińska. Kórnik 1992, s. 93.
  6. Jan Seredyka, Parlamentarzyści drugiej połowy panowania Zygmunta III Wazy, Opole 1989, s. 95.
  7. Jan Dzięgielewski, Izba poselska w systemie władzy Rzeczypospolitej w czasach Władysława IV, Warszawa 1992, s. 176.
  8. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom IX, strona 567

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj