Adam Prażmowski (astrofizyk)
Adam Józef Ignacy Prażmowski herbu Belina (ur. 15 marca 1821[1] w Warszawie, zm. 15 lutego 1885 w Ville-d’Avray k. Paryża) – polski astrofizyk, najwybitniejszy polski astronom XIX wieku.
.jpg)
| |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor nauk fizycznych | |
| Specjalność: astrofizyka | |
| Uczelnia | |
| Okres zatrudn. |
1862 |
Życiorys edytuj
Jego rodzicami byli Józef (sędzia apelacyjny) i Teresa, a stryjem – biskup płocki Adam Michał Prażmowski[2].
Od 1839 roku pracował w obserwatorium warszawskim jako asystent. W latach 40. i 50. XIX wieku bierze udział w licznych pomiarach geodezyjnych. Współpracował przy nich m.in. z Franciszkiem Armińskim, Janem Baranowskim, Wilhelmem Struve oraz Johannem Jacobem Baeyerem[2]. W 1854 roku Prażmowski opracował metodę wyznaczania błędów osobistych obserwatora. W 1860 roku, obserwując zaćmienie Słońca w Hiszpanii, odkrył, że światło korony słonecznej jest spolaryzowane, a światło protuberancji słonecznej nie. Udowodnił, że korona jest powiązana ze Słońcem, a nie jak poprzednio sądzono z Księżycem.
Był encyklopedystą, jednym z autorów haseł do 28 tomowej Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda z lat 1859-1868. Jego nazwisko wymienione jest w I tomie z 1859 roku na liście twórców zawartości tej encyklopedii[3].
W 1863 roku wyjechał jako stypendysta do Paryża i tam pozostał. Był konstruktorem urządzeń optycznych w firmie optycznej E. Hartnacka, której stał się również współwłaścicielem, a w roku 1871 właścicielem[1]. Zbudował i udoskonalił m.in. pryzmatyczny polaryzator i celostat. W latach 1880–1882 był prezesem emigracyjnego Polskiego Towarzystwa Nauk Ścisłych[1], zajmował się także badaniem polaryzacji światła komet.
Pochowany został na cmentarzu Père-Lachaise w Paryżu (kw. 41, rz. 14, g. 29)[2][4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Przemysław Rybka. Adam Prażmowski (1821—1885). „Urania”. 11/85 (56), s. 303-306, 1985-11. ISSN 0042-0794.
- ↑ a b c Mirosław Danch, Adam Prażmowski (1821–1885), „Urania – Postępy Astronomii”, XCII (3), 2021, s. 21-27, ISSN 1689-6009.
- ↑ „Encyklopedia Powszechna”, tom I, wyd. Samuel Orgelbrand, Warszawa, 1859.
- ↑ PRAŻMOWSKI Adam (1821-1885) | Polskie groby historyczne we Francji [online], www.tombeauxpolonais.eu [dostęp 2023-04-17].
Bibliografia edytuj
- Adam Prażmowski. [w:] Wiw.pl [on-line]. Prószyński Media sp. z o.o.. [dostęp 2016-10-28].