Adampol (Świdnik)
Adampol – dawna wieś, od 1954 część miasta Świdnika w jego centralno-zachodniej części, w województwie lubelskim, w powiecie świdnickim, w gminie miejskiej Świdnik.
część miasta Świdnika | |
Stary dworzec w Adampolu z 1905–1914 | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miasto | |
W granicach Świdnika |
13 listopada 1954 |
SIMC |
0957152 |
Populacja (1943) • liczba ludności |
|
Kod pocztowy |
21-040 – 21-047 |
Tablice rejestracyjne |
LSW |
Położenie na mapie Świdnika | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego | |
Położenie na mapie powiatu świdnickiego | |
51°13′16″N 22°41′06″E/51,221000 22,685000 |
Historia edytuj
Historia obecnego Świdnika jest nierozłącznie związana z historią trzech okolicznych wsi: Adampola, Świdnika i Krępca-Kolonii. Adampol jest najstarszą dzielnicą współczesnego miasta[1] i istniał jeszcze zanim powstał Świdnik, także przed II wojną światową. Adampol był popularną wśród mieszkańców Lublina wsią letniskową i uzdrowiskową z dużą ilością drewnianych domków z początku wieku do lat 30. XX w., świadomie nawiązujących do budownictwa uzdrowisk górskich. W latach 50., 60. i 70. XX w. Adampol był coraz bardziej intensywnie zabudowywany.
Od 1867 w gminie Mełgiew w powiecie lubelskim. W okresie międzywojennym miejscowość należała do woj. lubelskim. 1 września 1933 utworzono gromadę Krępiec Kolonia w granicach gminy Mełgiew[2].
Podczas II wojny światowej Adampol włączono do Generalnego Gubernatorstwa (dystrykt lubelski), cały czas w gminie Mełgiew. W 1943 roku liczba mieszkańców wynosiła 404[3]. Po II wojnie światowej wojnie Adampol należał do powiatu lubelskiego w woj. lubelskim jako jedna z 26 gromad gminy Mełgiew[4].
W związku z reorganizacją administracji wiejskiej jesienią 1954, Adampol wszedł 5 października 1954 w skład nowo utworzonej gromady Adampol[5] z siedzibą GRN w Adampolu, jako jedną z 8759 gromad na obszarze Polski[6]. W skład jednostki weszły obszary dotychczasowych gromad[7] Adampol i Krępiec kol. oraz części obszarów dotychczasowych gromad Krępiec, Krępiec Nowy, Franciszków i Kazimierówka ze zniesionej gminy Mełgiew, ponadto część obszaru dotychczasowej gromady Kalinówka (położona na północ od drogi Lublin-Piaski) oraz części obszarów dotychczasowych gromad Świdnik Duży, Świdnik Mały kol. i Biskupie wieś (położone na południe od drogi bitej Lublin-Mełgiew) ze zniesionej gminy Wólka w tymże powiecie[8]. 13 listopada 1954 gromadę Adampol zniesiono w związku z nadaniem jej statusu miasta i przekształceniem w miasto Świdnik w tymże powiecie[9], w związku z czym Adampol stał się integralną częścią miasta. Ostateczna nazwa miasta została przyjęta po wojnie od nazwy wsi Świdnik, która najbliżej była usytuowana Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego.
Budynki i zabytki edytuj
Świdnik, jako młode i planowane od podstaw miasto, nie ma żadnych zabytków; wszystkie znajdują się na Adampolu. Do najważniejszych zabytków należą[10][11][12][13][14][15][16]:
- zespół starego dworca kolejowego Świdnik (tzw. „stara stacja”) z lat 1905–1914, obecnie nieczynny i zaadaptowany na mieszkanie. W skład zespołu wchodzi dworzec i dom zawiadowcy, zbudowane z czerwonej szamotowej cegły.
- drewniana willa „Bożenna”, z roku 1910 – ul. Wojska Polskiego 36.
- drewniana willa „Grażyna”, z lat 1915–1917 – ul. Kruczkowskiego 40.
- szereg innych drewnianych domów.
W Adampolu znajduje się posterunek odgałęźny o nazwie Adampol, pomiędzy Lublinem, a Świdnikiem, umożliwiający zjazd z głównej linii kolejowej w kierunku stacji rozrządowej Lublin Tatary. Kończy się tutaj także nieczynna łącznica z Zadębia, do 1995 dwutorowa, obecnie jednotorowa. Przez posterunek Adampol biegnie też bocznica z Tatar do Faelbudu. Ruch pociągów prowadzony jest przez z nastawni "Al", z urządzeniami przekaźnikowymi o sygnalizacji świetlnej. W okolicy posterunku jest też strażnica przejazdowa, obsługująca rogatki na przejeździe[17].
Przypisy edytuj
- ↑ Powiat Świdnicki. Informator Turystyczny, s. 14.
- ↑ Lubelski Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 22, poz. 181
- ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG.
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa.
- ↑ Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 3 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 64
- ↑ Podział administracyjny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Warszawa: Urząd Rady Ministrów – Biuro do spraw Prezydiów Rad Narodowych, 1956.
- ↑ Gromady istniały także po II wojnie światowej jako jednostka pomocnicza gmin.
- ↑ Uchwała Nr 12 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu lubelskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 23 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 3 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 64)
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 254
- ↑ Jolanta Chwałczyk, Dom na stacji Świdnik, „Kurier Lubelski” dodatek „Dom” 29.04.2004, s. 3
- ↑ Michał Kozłowski, Marek Wezdeńko (fot.), Świdnicka stara stacja, „Kurier Lubelski” dodatek „Dom” 29.04.2004, s. 3
- ↑ Michał Kozłowski, Marek Wezdeńko (fot.), Stara willa na zakręcie, „Kurier Lubelski” dodatek „Dom” 06.05.2004, s. 12
- ↑ Michał Kozłowski, Marek Wezdeńko (fot.), Willa w zaciszu, „Kurier Lubelski” dodatek „Dom” 13.05.2004, s. 3
- ↑ Jolanta Chwałczyk, Michał Kozłowski, Marek Wezdeńko (fot.), Żegnaj Jutrzenko, „Kurier Lubelski” dodatek „Dom” 20.05.2004, s. 2
- ↑ Michał Kozłowski, Marek Wezdeńko (fot.), Wilia dziadka Wagnera, „Kurier Lubelski” dodatek „Dom” 24.06.2004, s. 17
- ↑ Michał Kozłowski, Marek Wezdeńko (fot.), Grażyna z przeszłością, „Kurier Lubelski” dodatek „Dom” 03.06.2004, s. 12–13
- ↑ Adampol