Adolf Warski
Adolf Warski, właściwie Adolf Jerzy Warszawski, pseudonim „Jan z Czerniakowskiej”, „Michałkowski”, „Jelski” (ur. 20 kwietnia 1868 w Warszawie, zm. 21 sierpnia 1937 w Moskwie[1]) – polski działacz robotniczy i komunistyczny żydowskiego pochodzenia, dziennikarz i publicysta, poseł na Sejm I kadencji (1922–1927).
 Adolf Warski (1928) | |
| Data i miejsce urodzenia |
20 kwietnia 1868 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
21 sierpnia 1937 |
| Poseł I kadencji Sejmu (II RP) | |
| Okres |
od stycznia 1926 |
| Przynależność polityczna | |
ŻyciorysEdytuj
Wczesna działalnośćEdytuj
Jako uczeń uczestniczył w tajnych kółkach samokształceniowych. W 1886 został członkiem tzw. I Proletariatu, a w 1889 był jednym z założycieli Związku Robotników Polskich. W 1891 został aresztowany i osadzony w X Pawilonie Cytadeli. Po zwolnieniu za kaucją w 1892 udał się na emigrację do Paryża. W 1893 był jednym z założycieli SDKPiL (członek Zarządu Głównego). Na przełomie XIX i XX wieku działał w Niemczech, współpracując z Różą Luksemburg. Uczestnik rewolucji w latach 1905–1907, redaktor „Robotnika”, „Czerwonego Sztandaru” i „Sprawy Robotniczej”. Więziony przez władze carskie.
Po I wojnie światowejEdytuj
W 1918 współzałożyciel KPP, członek KC i Biura Politycznego w latach 1926–1929. Przywódca „większości” w KPP. Poseł na Sejm I kadencji (mandat objął w styczniu 1926 po rezygnacji Stefana Królikowskiego)[2]. W 1929 podczas VI Plenum KC KPP został oskarżony o „odchylenia prawicowe” i odsunięty od władzy. W 1930 uczestniczył w V Zjeździe KPP, podczas którego został przez Komintern odsunięty od funkcji partyjnych. Członek Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików). Przebywał w Moskwie, gdzie podjął pracę w Instytucie Marksa-Engelsa-Lenina, następnie otrzymał rentę specjalną.
Skazanie i rehabilitacjaEdytuj
Podczas „wielkiej czystki”, 12 lipca 1937, został aresztowany przez NKWD. 21 sierpnia 1937 Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR skazało go na karę śmierci za przynależność do organizacji szpiegowsko-terrorystycznej POW. Rozstrzelany tego samego dnia. Został skremowany w krematorium na Cmentarzu Dońskim, prochy pochowano anonimowo[1].
Zrehabilitowany został 29 kwietnia 1955 postanowieniem Kolegium Wojskowego SN ZSRR[1].
UpamiętnienieEdytuj
W latach 1959–1990 Warski był patronem Stoczni Szczecińskiej. Jego imieniem został także nazwany statek – drobnicowiec typu B-54/III ze Stoczni Szczecińskiej im. A. Warskiego. Grób symboliczny Adolfa Warskiego znajduje się na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kwatera 51A-V-26).
PotomkowieEdytuj
Jego wnukiem był Władysław Krajewski, prawnukiem jest Stanisław Krajewski.
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b c Варский Адольф Станиславович
- ↑ Paweł Samuś, Edward Próchniak, Warszawa: Książka i Wiedza, 1983, s. 222, ISBN 83-05-11166-0, OCLC 830224431.
BibliografiaEdytuj
- Adolf Warski, Wybór pism i przemówień, t. I-II, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1958.
- Teodora Feder, Adolf Warski, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1986.