Afatynib
Afatynib (łac. afatinibum) – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny, inhibitor kinazy tyrozynowej, wskazany do leczenia dorosłych pacjentów z niedrobnokomórkowym rakiem płuca, miejscowo zaawansowanym lub z przerzutami, z aktywującą mutacją receptora nabłonkowego czynnika wzrostu (EGFR).
| |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | |||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
C24H25ClFN5O3 | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
485,9[1] g/mol | ||||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | |||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | |||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | |||||||||||||||||||||||||||||
| DrugBank | |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| Klasyfikacja medyczna | |||||||||||||||||||||||||||||
| ATC | |||||||||||||||||||||||||||||
| Stosowanie w ciąży |
kategoria D[3] | ||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
Mechanizm działania edytuj
Afatynib jest inhibitorem receptorów EGFR, HER2 i HER4, z którymi wiąże się kowalencyjnie z cysteiną w pozycji odpowiednio 797, 805 i 803[6][7]. Po związaniu się z receptorem trwale zahamowuje aktywność ich kinazy tyrozynowej[6][7]. Powoduje to zmniejszenie autofosforylacji i transfosforylacji wewnątrz dimerów ErbB i zahamowanie przekazywania sygnału ze wszystkich receptorów rodziny ErbB[8][6][7]. Afatynib hamuje wzrost komórek oraz indukuje apoptozę komórek raka niedrobnokomórkowego płuc, raka sutka, raka trzustki, raka jelita grubego, raków płaskonabłonkowych głowy i szyi oraz pozostałych nowotworów złośliwych, w których występuje mutacja receptorów rodziny ErbB[7],
Zastosowanie edytuj
Europa edytuj
- leczenie dorosłych pacjentów nieleczonych wcześniej lekami z grupy inhibitorów kinazy tyrozynowej receptora naskórkowego czynnika wzrostu (TKI EGFR) z niedrobnokomórkowym rakiem płuca miejscowo zaawansowanym lub z przerzutami, z aktywującą mutacją (mutacjami) receptora nabłonkowego czynnika wzrostu (EGFR)[4]
Stany Zjednoczone edytuj
- leczenie pierwszego rzutu niedrobnokomórkowego raka płuca z przerzutami oraz z mutacjami receptora nabłonkowego czynnika wzrostu (EGFR) nie powodującymi oporności na afatynib[9]
- leczenie drugiego rzutu płaskonabłonkowego raka płuca w przypadku progresji po leczeniu opartym na kompleksach platyny[9]
Afatynib znajduje się na wzorcowej liście podstawowych leków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO Model Lists of Essential Medicines) (2019)[10].
Afatynib jest dopuszczony do obrotu w Polsce (2020)[11].
Działania niepożądane edytuj
Afatynib może powodować następujące działania niepożądane u ponad 10% pacjentów: zanokcica, zmniejszenie łaknienia, krwawienie z nosa, biegunka, zapalenie jamy ustnej, wysypka, świąd, suchość skóry[4]. Natomiast u ponad 1% pacjentów: zapalenie pęcherza moczowego, odwodnienie, hipokaliemia, zaburzenia odczuwania smaku, zapalenie spojówek, zespół suchego oka, katar, dyspepsja, zapalenie warg, erytrodyzestezja dłoniowo-podeszwowa, kurcze, niewydolność nerek, gorączka, zmniejszenie masy ciała oraz zwiększenie aktywności aminotransferazy asparaginianowej oraz aminotransferazy alaninowej[4].
Dawkowanie edytuj
Afatynib powinien być przyjmowany na czczo[3]. W przypadku przyjmowania leku z wysokotłuszczowym posiłkiem jego wchłanianie ulega istotnemu zmniejszeniu (Cmax zmniejsza się o 50%, AUV o 39%)[3].
Zalecane dawkowanie wynosi 40 mg (2 tabletki) na dobę[4]. W przypadku dobrej tolerancji (czyli brak biegunki, wysypki skórnej, zapalenia jamy ustnej i innych działań niepożądanych stopnia > 1 według skali objawów niepożądanych CTCAE można rozważyć zwiększenie dawki do 50 mg w ciągu pierwszych 21 dni[4].
W przypadku wystąpienia objawów niepożądanych (według skali CTCAE) stopnia 1 i 2 nie ma potrzeby wdrożenia przerwy w leczeniu ani też redukcji dawki[4]. W przypadku wystąpienia objawów stopnia 2 przedłużających się lub niemożliwych do zniesienia (biegunka trwającej > 48 godzin i (lub) wysypka trwającej > 7 dni) lub też stopnia > 2 należy przerwać leczenie do czasu uzyskania stopnia co najmniej 1, a wznowienie terapii powinno być w dawce zmniejszonej o 10 mg[4]. Jeżeli pacjent nie toleruje dawki 20 mg na dobę, należy rozważyć zakończenie leczenia[4].
Przypisy edytuj
- ↑ Afatinib, [w:] PubChem, United States National Library of Medicine, CID: 10184653 [dostęp 2020-10-25] (ang.).
- ↑ Afatinib SC-364398. Santa Cruz Biotechnology. [dostęp 2020-10-25]. (ang.).
- ↑ a b c Jan Podlewski, Alicja Chwalibogowska-Podlewska: Encyklopedia Leki Współczesnej Terapii. Wyd. XXII. Warszawa: Medical Tribune Polska, 2019, s. 16–17. ISBN 978-83-951310-6-6.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Boehringer Ingelheim International GmbH.: Giotrif 20 mg tabletki powlekane. Charakterystyka Produktu Leczniczego. Europejska Agencja Leków. [dostęp 2020-10-25].
- ↑ Afatinib, [w:] DrugBank, University of Alberta, DB08916 [dostęp 2020-10-25] (ang.).
- ↑ a b c
Wind S, Schnell D, Ebner T, Freiwald M, Stopfer P. Clinical Pharmacokinetics and Pharmacodynamics of Afatinib. „Clin Pharmacokinet”. 56 (3), s. 235–250, March 2017. DOI: 10.1007/s40262-016-0440-1. PMID: 27470518. (ang.).
- ↑ a b c d Modjtahedi H, Cho BC, Michel MC, Solca F. A comprehensive review of the preclinical efficacy profile of the ErbB family blocker afatinib in cancer. „Naunyn Schmiedebergs Arch Pharmacol”. 387 (6), s. 505–21, June 2014. DOI: 10.1007/s00210-014-0967-3. PMID: 24643470. (ang.).
- ↑ Krzysztof P. Bielawski, Ulf Vogt, Bogdan Falkiewicz. Budowa i funkcje receptorów ErbB (HER). „Wspó³czesna Onkologia”, s. 241–243, 1999.
- ↑ a b GILOTRIF (afatinib) tablets, for oral use. Agencja Żywności i Leków, 2013. [dostęp 2020-10-25].
- ↑ WHO Model List of Essential Medicines 21th List. Światowa Organizacja Zdrowia, 2019. [dostęp 2020-10-25]. (ang.).
- ↑ Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 8 lipca 2020 r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, 2020-07-20. [dostęp 2020-10-25].
