Agnieszka głogowska

księżniczka głogowska, księżna dolnobawarska, tytułująca się królową węgierską

Agnieszka głogowska (ur. 12931296/1297, zm. 25 grudnia 1361) – księżniczka głogowska, księżna dolnobawarska, tytułująca się królową węgierską z dynastii Piastów.

Pieczęć Agnieszki, królowej węgierskiej

Córka księcia głogowskiego Henryka III i Matyldy brunszwickiej. Żona księcia Dolnej Bawarii i króla Węgier Ottona III, a po jego śmierci hrabiego Alrama z Hals. Matka księcia Dolnej Bawarii Henryka II.

Kwestia narodzin

edytuj

Wśród dzieci Henryka III głogowskiego i Matyldy brunszwickiej Agnieszka umownie zajmuje trzecie miejsce, jednakże mogła urodzić się zarówno jako ich pierwszy jak i czwarty potomek, wątpliwości nie ma jedynie co do jej starszeństwa wśród córek książęcej pary[1]. Uznając, że urodziła się po Henryku i Konradzie, a małżeństwo jej rodziców zostało zawarte w 1291[2], początkowy termin daty narodzin Piastówny przypada na koniec 1293. Z całą pewnością można przyjąć, że urodziła się najpóźniej w 1298[3]. Otrzymany przedział lat jej narodzin można zawęzić w oparciu o datę zawarcia przez nią pierwszego małżeństwa. Miało ono miejsce 18 maja 1309, a Agnieszka, żeby móc być wydana za mąż, musiała mieć wówczas ukończone 12 lat. Jeżeli data narodzin jej pierwszego dziecka – 1310[4] ma potwierdzenie w źródłach[5], to datę urodzenia Piastówny można ostatecznie ująć w przedziale lat 12931296/1297.

Małżeństwo z Ottonem III Bawarskim

edytuj

Przed końcem lutego 1308 doszło do zaręczyn Agnieszki z Ottonem III Bawarskim z dynastii Wittelsbachów, natomiast ślub odbył się 18 maja 1309 w Straubing. Dzięki temu małżeństwu ojciec Piastówny, Henryk III, zbliżył się do nowego króla Czech Henryka Karynckiego, tym samym umniejszając szanse swojego rywala w staraniach o Wielkopolskę, wysuwającego pretensje do korony czeskiej, Bolesława III wrocławskiego. Agnieszka była drugą żoną Ottona. Pierwszą małżonką Wittelsbacha była Katarzyna, córka króla Niemiec Rudolfa I Habsburga, poślubiona przez niego w styczniu 1279. Z tego małżeństwa rok później urodzili się zmarli jeszcze w tym samym roku bliźniacy: Henryk i Rudolf. Ich matka zmarła dwa lata później, 4 kwietnia 1282. Otto III od 1290 zasiadał na książęcym tronie Dolnej Bawarii, w 1305 koronował się na króla Węgier jako Bela V. W 1307 został uwięziony przez wojewodę siedmiogrodzkiego, stronnika pretendenta do tronu węgierskiego, Karola Roberta, ale na początku następnego roku zbiegł z niewoli. Pomimo że Karol Robert opanował całe Węgry i w 1310 koronował się na króla, Otto III do końca życia tytułował się królem Węgier. Podobnie Agnieszka do końca życia używała tytułu królowej węgierskiej. Ze związku jej i Ottona narodziło się dwoje dzieci: w 1310[4][5] córka Agnieszka, a 28 sierpnia 1312 syn Henryk. Otto zmarł kilkanaście dni po narodzinach swego następcy, a trzy lata po ślubie z Piastówną, 9 września 1312 w Landshut.

Małżeństwo z Alramem z Hals

edytuj

Błędne jest stanowisko, iż po raz drugi Agnieszka wyszła za Albrechta, hrabiego Hals[6]. Żoną Albrechta, która po jego śmierci w 1334 została wdową, była Udelhilda z dynastii Hohenzollernów. Również nieprawdziwy jest pogląd twierdzący, iż drugie małżeństwo Piastówna zawarła latem 1319[7]. Najprawdopodobniej latem 1329 Agnieszkę poślubił brat Albrechta, Alram z Hals[8]. Piastówna ponownie niedługo była mężatką. Jej drugi mąż zmarł dwa lata po ślubie, w 1331. Nie jest wiadome, czy z tego związku miała dzieci[9].

Śmierć

edytuj

Agnieszka zmarła 25 grudnia 1361. Została pochowana w opactwie cysterskim w Seligenthal Landshut.

Przypisy

edytuj
  1. K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 364.
  2. K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 352.
  3. Spisana w 1300 Genealogia św. Jadwigi wśród dzieci Henryka III wymienia: Henryka, Konrada, Bolesława, Jana oraz Agnieszkę i Salomeę. Agnieszka była starsza od Jana i Salomei (za: K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 360, przyp. 1 i s. 365 przyp. 3).
  4. a b Ch. Häutle, Genealogie des erlauchten Stammhauses Wittelsbach, München 1870, s. 103 (za: K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 365, przyp. 4).
  5. a b Ch. Häutle w opracowaniu dotyczącym genealogii Wittelsbachów nie rozróżnia dat potwierdzonych źródłowo od dat, które są jego przypuszczeniami (za: K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 350, przyp. 7).
  6. K. Jasiński jako przykład tego błędnego poglądu przytacza W. Dworzaczka, Genealogia (cz. druga - tablice), Warszawa 1959, tabl. 8. Przy jego obaleniu powołuje się na: S. Riezler, Geschichte Baierns, 1889, t. 3, s. 969, przyp. 1 oraz B. Huesmann, Die Familienpolitik der bayerischen Herzoge von Otto I, bis auf Ludwig den Bayern (1180-1347), München 1940, s. 15, który korzysta z pracy L. Brunnera, Die Grafen von Hals, Augsburg 1857 (za: K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 366, przyp. 8).
  7. Pogląd ten przyjmowali Grotefend, Wuttke i Dworzaczek. Zdaniem K. Jasińskiego błąd ten mógł spowodować zniekształcony lub źle odczytany przekaz źródłowy (za: K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 366, przyp. 7 i 10).
  8. Bayerische Hauptstaatsarchiv, Abt. I – Allgemeines Staatsarchiv, sygn. Fürrstensachen 878, s. 291 (późna kopia dokumentu hrabiów z Hals Albrechta i Alrama z 13 lipca 1329): von dem heyrath zwischen unserm Graf Alram von Hals und Vrauen Agensen der Königin von Ungern. Dokument ten dotyczy projektu zawarcia małżeństwa Alrama i Agnieszki, zaakceptowanego przez syna Piastówny, księcia Dolnej Bawarii Henryka II, do którego zdaniem K. Jasińskiego doszło wkrótce po wystawieniu (za: K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 366, przyp. 10).
  9. Ostatnia praca dotycząca hrabiów z Hals nie wspomina o żadnym małżeństwie Alrama, zob. Genealogische Tafeln zur Mitteleuropäischen Geschichte, wyd. W. Wegener, Göttingen 1962, s. 325, tabl. 27 (za: K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 366, przyp. 11).

Bibliografia

edytuj