Aimable Pélissier

francuski wojskowy i polityk

Aimable Jean Jacques Pélissier, książę de Malakoff (ur. 6 listopada 1794 w Maromme, Sekwana Nadmorska, zm. 22 maja 1864 w Algierze) – francuski wojskowy i mąż stanu, marszałek Francji, uczestnik wojny krymskiej; znany jako zdobywca Algierii i twierdzy Sewastopol.

Aimable Pélissier
Aimable Jean Jacques Pélissier, książę de Malakoff
Ilustracja
Marszałek Francji
Data i miejsce urodzenia

6 listopada 1794
Maromme

Data i miejsce śmierci

22 maja 1864
Algier

Przebieg służby
Siły zbrojne

Cesarstwo Francuskie
Królestwo Francji
II Cesarstwo Francuskie

Główne wojny i bitwy

interwencja w Hiszpanii
ekspedycja na Moreę
podbój Algierii
wojna krymska

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)

Wcześnie przeznaczony przez rodzinę[a] do zawodu żołnierza, uczęszczał do znanej wojskowej szkoły w La Flèche, a następnie ukończył studia w prestiżowej Akademii Wojskowej Saint-Cyr[1]. W 1815 otrzymał promocję na stopień podporucznika artylerii; po odbytym w 1819 egzaminie dodatkowym skierowano go do pracy sztabowej. Jako adiutant uczestniczył w kampanii interwencyjnej w Hiszpanii (1823), a w latach 1828-1829 także we francuskiej ekspedycji generała Maison na pacyfikowaną przez Turków Moreę[2].

Następnie odbywał z przerwami służbę w Algierze, gdzie uczestniczył w działaniach prowadzonej przez Francuzów kolonizacji i w podboju kraju. Po krótkim pobycie w 1830 przerwanym służbą sztabową w Paryżu, powrócił tam w 1839 jako uczestnik kampanii skierowanej przeciw zrewoltowanemu emirowi Abd El-Kaderowi. W walce z jego partyzantką odznaczył się zdecydowaniem i bezwzględnością, m.in. w czerwcu 1845 doprowadzając do zagazowania cywilnej ludności plemienia Uled Riah w jaskiniach gór Dahra, gdzie szukała ona schronienia[2]. Awansowany w 1846 do rangi generała brygady, w latach 1848-1851 pełnił funkcję wojskowego komendanta nadbrzeżnej strefy Oranu[1]. W 1852, po prezydenckim zamachu stanu Napoleona III, przejściowo pełnił obowiązki gubernatora Algierii, kierując podbojem plemiennych terytoriów południowych[1][2].

W styczniu 1855 został na miejsce marszałka Canroberta[3] mianowany dowódcą francuskiego korpusu ekspedycyjnego w toczącej się wojnie krymskiej. W trakcie oblężenia Sewastopola pod jego dowództwem 8 września dokonano zdobycia decydującej pozycji – fortu na wzgórzu Małachowskim, i opanowania twierdzy. W uznaniu tych zasług uzyskał natychmiastową nominację na marszałka Francji, a w lipcu 1858 przyznano mu również tytuł księcia Malakoff. Od marca 1858 do kwietnia 1859 pełnił obowiązki ambasadora w Londynie, a od 1860 pozostawał aż do śmierci na stanowisku gubernatora francuskiej Algierii[1][2].

Uwagi edytuj

  1. Jego ojcem miał być czeski kapral Peter Pelisek (Petr Pelíšek), który w czerwcu 1791 r. wraz z 60 austriackimi huzarami próbował w Varennes uwolnić Marię Antoninę i króla Ludwika XVI (por. Attila Franz Nowak: Napoleon I. und III., Peter Pelisek, Aimable Jean-Jacques Pélissier. Riemerling: Selbstverlag Nowak, 2006, ISBN 978-3-9809289-2-2). Na pochodzenie wskazywałoby również rzadkie i nietypowe imię (Aimable) nadane jako odpowiednik czeskiego Miloš.

Przypisy edytuj

  1. a b c d Wielka encyklopedia PWN. T. 20. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 436, ISBN 83-011-3357-0.
  2. a b c d Encyclopædia Britannica. T. 21. Cambridge: Cambridge University Press (XI edycja), 1911, s. 68–69.
  3. Zygmunt Ryniewicz: Leksykon bitew świata. Warszawa: Alma-Press, 2004, s. 514, ISBN 83-7020-138-5.