Akademia Argonautów
Akademia Argonautów (włos. Accademia Cosmografica degli Argonauti[1]) – włoskie towarzystwo geograficzne założone przez geografa, Vincenzo Maria Coronelli. Było to pierwsze stowarzyszenie geograficzne w historii świata[2].
Nazwa edytuj
Nazwa towarzystwa nawiązywała do antycznej legendy o Argonautach, postaciach z greckiej mitologii. Opisano w niej wyprawę 52 śmiałków, którzy udali się do Kolchidy po złote runo[3][4].
Historia edytuj
Towarzystwo założone zostało w 1684 roku w Republice Weneckiej przez franciszkanina Vincenza Marię Coronelliego. Państwo weneckie miało wówczas wiodącą pozycję w prowadzeniu handlu w Europie. Dzięki rozwiniętemu handlowi, Wenecjanie nawiązali szereg kontaktów na całym świecie, wnosząc ogromny wkład w rozwój europejskiej wiedzy o geografii[3].
Akademia Argonautów istniała w sumie 35 lat, od 1684 roku do śmierci Coronellego w 1719 roku.
Członkowie edytuj
Towarzystwo miało charakter międzynarodowy i należeli do niego Europejczycy z różnych części kontynentu: Wenecjanie, Francuzi, Anglicy, Niemcy, a także Polacy. Większość członków stanowili Włosi, kolejną grupą pod względem narodowości byli Francuzi, a także jeden Anglik, trzech Niemców oraz trzech Polaków. Liczyło początkowo 200 członków, zwiększając w 1687 roku liczebność do 260[1].
Grupowało ówczesną elitę społeczną: królów, książąt, biskupów, ambasadorów, szlachtę, majętnych kupców oraz naukowców zainteresowanych geografią lub zajmujących się nią ze względu na wykonywaną profesję[3]. Członkami byli m.in. sekretarz senatu weneckiego Girolamo Alberti oraz inżynier Matteo Alberti[5].
Polaków reprezentowali król Polski Jan III Sobieski, marszałek wielki koronny Stanisław Herakliusz Lubomirski oraz kanclerz wielki koronny Jan Wielopolski. Sobieski odnotowany został jako jeden z członków oraz opiekun (łac. protectore) Akademii Argonautów[1][5].
Działalność edytuj
Towarzystwo zajmowało się poszerzaniem wiedzy na temat znanych i nieznanych lądów, nawiązywaniem kontaktów z podróżnikami i zlecanie im misji badawczych. Pozyskiwane informacje publikowało ono finansując wytwarzanie kolejnych edycji atlasów, map oraz tworząc przyrządy geograficzne np. globusy ziemskie i niebieskie[3][5].
W muzeach zachowały się zabytkowe obiekty związane z działalnością towarzystwa. Jedne z najstarszych globusów zachowanych na świecie zostały wykonane przez artystów na zlecenie Coronellego z finansów zebranych przez Towarzystwo Argonautów.
Globusy Coronellego znajdują się w zbiorach bibliotek oraz muzeów:
- Bibliotece Muzeum w Nieborowie,
- Stewart Museum w Montrealu[3],
- Narodowej Bibliotece w Wiedniu,
- Narodowej Bibliotece Francji,
- Bibliotece Brytyjskiej.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Coronelli 1687 ↓.
- ↑ Thrower 2008 ↓, s. 123.
- ↑ a b c d e Dahl 2000 ↓, s. 132.
- ↑ Kopaliński 1987 ↓.
- ↑ a b c Targosz 2012 ↓, s. 208.
Bibliografia edytuj
- Vincenzo Maria Coronelli: Impresa dell’Accademia Cosmografica degli Argonauti, catalogo degli associati, et indice dell’opere, publicate dal p. Coronelli cosmografo della Serenissima Republica di Venetia. Venetia: Accademia degli Argonauti, 1687.
- Norman J. W. Thrower: Maps and Civilization: Cartography in Culture and Society, Third Edition. Chicago: University of Chicago Press, 2008. ISBN 978-0-226-79975-9.
- W. Kopaliński: Słownik mitów i kultury tradycji. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1987, s. (hasło Akademia Argonautów). ISBN 83-06-00861-8.
- Karolina Targosz: Jan III Sobieski mecenasem nauk i uczonych. Warszawa: Muzeum Pałacu w Wilanowie, 2012. ISBN 978-83-60959-51-0.
- Edward Dahl: Sphaerae Mundi: Early Globes at the Stewart Museum. Montreal: McGill-Queen’s Press - MQUP, 2000. ISBN 978-0-7735-6907-2.