Akt Wolnego Wyboru (ang. Act of Free Choice, indonez. Penentuan Pendapat Rakyat, PEPERA), określany także jako „Akt bez Wyboru”[1] – referendum z 1969 r., które miało zdecydować o losach Nowej Gwinei Holenderskiej, niepodległości tego terytorium lub jego włączeniu do Indonezji.

Mapa prezentująca Indonezję wraz z zachodnią częścią Nowej Gwinei

Referendum zostało przygotowane pod auspicjami ONZ, ale odbyło się pod kierunkiem władz indonezyjskich[2]. Przedstawiciele Ruchu Wolnej Papui, dążącego do niepodległości zachodniej części Nowej Gwinei, uważają przebieg referendum za nieprawidłowy, a sam jego wynik za nieważny[2].

Zgodnie z porozumieniem nowojorskim(inne języki), zawartym między Republiką Indonezji a Królestwem Holandii, Akt Wolnego Wyboru miał zapewnić udział w głosowaniu wszystkim dorosłym mieszkańcom regionu[1]. Jednakże do głosowania dopuszczono 1022 przedstawicieli papuaskich[3], starannie wybranych przez władze Indonezji[4]. Ponadto wskazani reprezentanci mieli zostać poddani presji ze strony rządu indonezyjskiego[1]. Sposób przeprowadzenia Aktu Wolnego Wyboru budzi kontrowersje zarówno wśród ludności papuaskiej[2], jak i na arenie międzynarodowej[3][5].

Przypisy edytuj

  1. a b c Iwona Ryniak-Olszanka, Wyzwania dla ochrony praw ludności rdzennej w Papui Zachodniej, „Gdańskie Studia Azji Wschodniej”, 2019 (Zeszyt 16), 2020, s. 178–191, DOI10.4467/23538724GS.19.024.11869, ISSN 2353-8724.
  2. a b c Vladimír Baar, Národy na prahu 21. století: emancipace nebo nacionalismus?, wyd. 2, Ostrava: Ostravská univerzita, 2002, s. 197, ISBN 978-80-86101-66-8, OCLC 53266837 (cz.).
  3. a b David Levinson, Karen Christensen, Encyclopedia of Modern Asia :: Iaido to Malay, New York: Charles Scribner’s Sons, 2002, s. 145, ISBN 978-0-684-80617-4, OCLC 49936055 (ang.).
  4. Norrie MacQueen, Humanitarian intervention and the United Nations, Edinburgh: Edinburgh University Press, 2011, s. 133, ISBN 978-0-7486-3698-3, OCLC 741363804 (ang.).
  5. J.H.W. Verzijl, Nationality and other matters relating to individuals, Leiden: Sijthoff, 1972 (International law in historical perspective 5), s. 162, ISBN 90-286-0022-1, OCLC 310581406 (ang.).