Alcovasaurus
Alcovasaurus – wymarły rodzaj dinozaura ptasiomiednicznego z infrarzędu stegozaurów i rodziny stegozaurów[1].
| Alcovasaurus | |||
| Galton & Carpenter, 2016 | |||
| Okres istnienia: kimeryd–tyton | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Alcovasaurus | ||
| Gatunki | |||
| |||
Skamieniałości należące do nieznanego wcześniej gatunku dinozaura odnaleziono w 1908 roku półtora mili na wschód od Alcova[2] w stanie Wyoming. Spoczywały wśród skał tworzących formację Morrison[1]. Były tam kręgi w liczbie 42, reprezentujące każdy odcinek kręgosłupa, żebra, 4 kolce ogonowe, część kości krzyżowej, obie kości kulszowe i część łonowej. Odkrycia dokonali W. H. Reed i A. C. Dart. Okaz oznaczono D54. Wszedł on w skład zbiorów Museum of the University of Wyoming[2].
Kości udowe świadczyły, jak to zauważył Gilmowe, że było to zwierzę długonogie. Ogon zwierzęcia wieńczyły kolce, owalne u podstawy i zwężające się ku końcowi. U innych gatunków stegozaura kolce te cechowały się ostrą w dolnych ⅔ krawędzią i wygładzały się ku szczytowi, natomiast wygładzenia takiego nie obserwowano u S. longispinus. Długość kolca opisanego przez Gilmore'a wyniosła 985 mm, a więc więcej, niż w przypadku wcześniej znanych stegozaurów. Powierzchnia kolca zdawała się nosić odciski po naczyniach krwionośnych przebiegających tam za życia zwierzęcia, podobnie jak w przypadku płyt[2].
Odmienności w stosunku do znanych wcześniej okazów stegozaura pozwoliły na kreowanie nowego gatunku dinozaura. Gilmore opisał je jako kolejny gatunek stegozaura, w którym to rodzaju badacz wymienił w sumie 14 gatunków, w tym opisany przez Marsha S. stenops. Autor nadał mu nazwę Stegosaurus longispinus. Epitet gatunkowy odnosi się do długich, smukłych kolców na ogonie zwierzęcia[2].
W latach dwudziestych XX wieku zbiory zostały uszkodzone przez wodę. Spośród wyżej wymienionych szczątków ocalała jedynie kość udowa, pozostały też gipsowe odlewy dalszej pary kolców ogona oraz fotografie. Niemniej te ubogie w stosunku do pierwotnego okazu pozostałości umożliwiły Galtonowi i Carpenterowi przeniesienie gatunku do odrębnego rodzaju, który ochrzcili nazwą Alcovasaurus. Jako autapomorfie kreowanego rodzaju podali zachowanie wyrostków poprzecznych również w dystalnych kręgach ogonowych, krótsze niż wyższe trzony rzeczonych kręgów, a także długie, osiągające 0,9 długości kości udowej kolce, najgrubsze w 1/4 długości[1].
Z badań Costy i Mateusa (2019) wynika bliskie pokrewieństwo Alcovasaurus longispinus z europejskim gatunkiem Miragaia longicollum; wymienieni autorzy uznali A. longispinus za jedynego znanego północnoamerykańskiego przedstawiciela podrodziny Dacentrurinae. Costa i Mateus uznali rodzaj Alcovasaurus za młodszy synonim rodzaju Miragaia, utrzymując jednocześnie A. longispinus jako odrębny gatunek należący do rodzaju Miragaia[3].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Peter M. Galton i Kenneth Carpenter. The plated dinosaur Stegosaurus longispinus Gilmore, 1914 (Dinosauria: Ornithischia; Upper Jurassic, western USA), type species of Alcovasaurus n. gen.. „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie - Abhandlungen”. 279 (2), s. 185–208, 2016. DOI: 10.1127/njgpa/2016/0551. (ang.).
- ↑ a b c d Gilmore CW. Osteology of the armored Dinosauria in the United States National Museum, with special reference to the genus Stegosaurus. „Series: Smithsonian Institution. United States National Museum. Bulletin 89”, 1914. Government Printing Office, Washington.
- ↑ Francisco Costa i Octávio Mateus. Dacentrurine stegosaurs (Dinosauria): A new specimen of Miragaia longicollum from the Late Jurassic of Portugal resolves taxonomical validity and shows the occurrence of the clade in North America. „PLoS ONE”. 14(11): e0224263, 2019. DOI: 10.1371/journal.pone.0224263. PMID: 31721771. PMCID: PMC6853308. (ang.).