Aleida Assmann

Aleida Assmann (ur. 22 marca 1947) – niemiecka profesor nauk humanistycznych, literaturoznawczyni, antropolożka kultury, anglistka i egiptolożka.

Aleida Assmann

Data i miejsce urodzenia	22 marca 1947 Bielefeld
profesor nauk humanistycznych
Specjalność: antropologia kulturowa, pamięć kulturowa, historia komunikacji, filologia angielska, literaturoznawstwo
Alma Mater	Uniwersytet w Heidelbergu, Uniwersytet w Tybindze
Doktorat	1977 – literaturoznawstwo Uniwersytet w Heidelbergu
Habilitacja	1992 – literaturoznawstwo Uniwersytet w Heidelbergu
Profesura	1993
Doktor honoris causa Uniwersytet w Oslo – 2008
Członek
Towarzystwo naukowe	Niemiecka Akademia Przyrodników Leopoldina – sekcja kulturoznawcza
Organizacja naukowa	Academia Europaea

Działalność naukowa

W latach 1966–1972 studiowała filologię angielską i egiptologię na uniwersytetach w Heidelbergu i Tybindze. W 1977 obroniła pracę doktorską (Die Legitimität der Fiktion). W 1992 roku uzyskała tytuł profesora na Uniwersytecie w Heidelbergu, a w 1993 roku uzyskała tytuł profesora na Uniwersytecie w Konstancji w zakresie literatury angielskiej i ogólnej. Była profesorem wizytującym na Uniwersytecie Rice’a w Houston (2000), Uniwersytecie Princeton w New Jersey (2001), Uniwersytecie Yale w New Haven (2002, 2003, 2005), Uniwersytecie Wiedeńskim (2005) i Uniwersytecie Chicagowskim (2007).

Aleida Assmann opublikowała liczne prace z zakresu literatury i kulturoznawstwa. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się na antropologii kulturowej, pamięci kulturowej oraz historii komunikacji.

W swojej działalności podjęła się systematyzacji zagadnienia pamięci kulturowej, przyczyniając się do rozwoju nauk humanistycznych na tym polu. Opierając się na teoriach Maurice’a Halbwachsa, wyróżnia poszczególne rodzaje pamięci kulturowej – m.in.: pamięć jako aspekt polityki historycznej, wynikającą z kreacji świadomości historycznej, jak i pamięć zbiorową, będącą obrazem przeszłości, wydobytej ze wspólnych świadectw w obrębie danej grupy. Badaczka w swoich pracach zagadnienie pamięci często odnosi do Holokaustu oraz problemu odpowiedzialności Niemiec za dokonaną zbrodnię, starając się zinterpretować sposób postrzegania przez Niemców swojej przeszłości.

Życie prywatne

Córka protestanckiego teologa Günthera Bornkamma. Żona egiptologa Jana Assmanna, z którym ma pięcioro dzieci – Vincenta, Davida, Marlene, Valerie, Corinnę – związanych z branżą filmową.

Nagrody

• 2019 – Medal Erasmusa
• 2018 – Krzyż Zasługi I klasy
• 2018 – Nagroda Pokojowa Księgarzy Niemieckich (z mężem Janem Assmanem)
• 2017 – Nagroda Balzana za badania dotyczące pamięci zbiorowej (z mężem Janem Assmanem)
• 2014 – Nagroda Heinekena w dziedzinie historii

Lista publikacji

Wydania polskie:

• Między historią a pamięcią. Antologia (Warszawa 2013, ISBN 978-83-235-1257-8)
• Wprowadzenie do kulturoznawstwa. Podstawowe terminy, problemy, pytania (Poznań 2015, ISBN 978-83-64864-10-0)

Wydania zagraniczne:

• Die Legitimität der Fiktion. Ein Beitrag zur Geschichte der literarischen Kommunikation (München 1980, ISBN 3-7705-1844-6).
• Arbeit am nationalen Gedächtnis. Eine kurze Geschichte der deutschen Bildungsidee (Frankfurt am Main 1993, ISBN 3-593-34838-1).
• Zeit und Tradition. Kulturelle Strategien der Dauer (Böhlau, Köln, 1999, ISBN 3-412-03798-2).
• z Ute Frevert, Geschichtsvergessenheit – Geschichtsversessenheit. Vom Umgang mit deutschen Vergangenheiten nach 1945 (Stuttgart 1999, ISBN 3-421-05288-3).
• Erinnerungsräume. Formen und Wandlungen des kulturellen Gedächtnisses (München 1999, ISBN 3-406-44670-1)
• Das kulturelle Gedächtnis an der Millenniumsschwelle. Krise und Zukunft der Bildung (Konstanz 2004, ISBN 3-87940-791-6).
• Die Unverzichtbarkeit der Kulturwissenschaften. Mit einem nachfolgenden Briefwechsel (Hildesheim 2004, ISBN 3-934105-06-8).
• Generationsidentitäten und Vorurteilsstrukturen in der neuen deutschen Erinnerungsliteratur (Wien 2006, ISBN 3-85452-517-6)
• Einführung in die Kulturwissenschaft. Grundbegriffe, Themen, Fragestellungen (Berlin 2006, ISBN 3-503-07977-7).
• Der lange Schatten der Vergangenheit. Erinnerungskultur und Geschichtspolitik. (München 2006, ISBN 3-406-54962-4)
• Geschichte im Gedächtnis. Von der individuellen Erfahrung zur öffentlichen Inszenierung(München 2007, ISBN 978-3-406-56202-0).
• pod red. z Jan Assmann, Vollkommenheit (München 2010, ISBN 978-3-7705-4813-2).
• z Geoffrey Hartman, Die Zukunft der Erinnerung und der Holocaust. (Konstanz 2012, ISBN 978-3-86253-017-5).
• Ist die Zeit aus den Fugen? Aufstieg und Fall des Zeitregimes der Moderne. (München 2013, ISBN 978-3-446-24342-2).
• Das neue Unbehagen an der Erinnerungskultur. Eine Intervention (München 2013, ISBN 978-3-406-65210-3).
• Im Dickicht der Zeichen (Berlin 2015, ISBN 978-3-518-29679-0).
• Formen des Vergessens (Göttingen 2016, ISBN 978-3-8353-1856-4).
• Menschenrechte und Menschenpflichten. Schlüsselbegriffe für eine humane Gesellschaft. (Wien 2018, ISBN 978-3-7117-2072-6).
• Der europäische Traum. Vier Lehren aus der Geschichte (München 2018, ISBN 978-3-406-73380-2).