Aleksander Pragłowski

Oficer dyplomowany Wojska Polskiego, pułkownik

Aleksander Tadeusz Pragłowski (Radwan Pragłowski) (ur. 10 lutego 1895 w Paszowej, zm. 15 marca 1974 w Londynie) – oficer kawalerii armii austro-węgierskiej, pułkownik Wojska Polskiego. Naczelny Wódz Władysław Anders awansował go na generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1964.

Aleksander Pragłowski
Ilustracja
pułkownik dyplomowany kawalerii pułkownik dyplomowany kawalerii
Data i miejsce urodzenia 10 lutego 1895
Paszowa, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci 15 marca 1974
Londyn, Wielka Brytania
Przebieg służby
Lata służby 1917–1948
Siły zbrojne Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png Armia Austro-Węgier
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
Jednostki 4 Pułk Ułanów Cesarza
Armia „Łódź”
Armia „Warszawa”
Stanowiska szef sztabu armii
Główne wojny i bitwy I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa
Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920-1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Order Krzyża Orła III Klasy (Estonia) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Zasługi Wojskowej (w czasie wojny)
Multimedia w Wikimedia Commons
Aleksander Pragłowski z Pucharem Prezydenta RP (1931)

ŻyciorysEdytuj

Urodził się w rodzinie Roberta, właściciela majątku ziemskiego w Ropience w powiecie liskim i Marii z Balów. W latach 1905–1912 uczył się kolejno w niższej szkole realnej w Fisachu i wyższej szkole realnej w Hranicach[1]. Po ukończeniu tej ostatniej w 1912 roku wstąpił do Akademii Wojskowej w Wiener Neustadt, gdzie w latach 1912–1914 studiował na wydziale kawalerii[2]. Po ukończeniu szkoły został przydzielony do austriackiego 4 Pułku Ułanów Cesarza[3] w Żółkwi (wraz z nim służył wówczas rtm Gwido Poten)[4]. Wraz z tym pułkiem w okresie od grudnia 1914 roku do października 1918 roku brał udział w walkach frontowych nad Dniestrem, w Karpatach i w Alpach, pełniąc kolejno funkcje dowódcy plutonu, szwadronu i grupy szturmowej. Awansował na porucznika w 1916 roku[5].

3 listopada 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego początkowo jako dowódca kompanii, a następnie batalionu w Grupie Sanockiej. W grudniu 1918 został zastępcą szefa sztabu Grupy Operacyjnej gen. Henryka Minkiewicza, od 19 lutego 1919 w stopniu porucznika był referentem amunicji i broni i spraw personalnych Grupy gen. Minkiewicza[6], a następnie od marca 1919 był zastępcą szefa sztabu 3 Dywizji Piechoty. Następnie pełnił funkcje szefa I, a później III oddziału Frontu Galicyjsko-Wołyńskiego (w Dowództwie FGW był oficerem do zleceń[7]), funkcję tę pełnił do marca 1920 roku, kiedy został szefem sekcji „Wschód” III oddziału Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego. Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej w lipcu 1920 roku pełnił obowiązki oficera sztabu Naczelnego Dowództwa[5], szefa sztabu 1 Dywizji Jazdy, a następnie Korpusu Jazdy gen. Juliusza Rómmla i brał udział w walkach. Po zakończeniu działań w styczniu 1921 roku został skierowany do Szkoły Sztabu Generalnego, którą ukończył z drugą lokatą i został asystentem w katedrze taktyki ogólnej, pełnił tę funkcję do listopada 1924 roku. 1 lipca 1923 roku awansowany na majora[5]. W październiku 1925[5] wyjechał do Francji, gdzie odbył staż liniowy i ukończył kurs dowódców pułku.

Po powrocie do Polski we wrześniu 1926 roku pełnił kolejno funkcje: zastępcy dowódcy 2 pułku szwoleżerów[5]. Z dniem 31 października 1926 roku został przeniesiony do kadry oficerów kawalerii z równoczesnym przydziałem do Wyższej Szkoły Wojennej na stanowisko wykładowcy[8]. W czerwcu 1927 roku został przydzielony do Oddziału III Sztabu Generalnego na stanowisko szefa wydziału „Wschód”[9][10]. W listopadzie tego roku powrócił do WSWoj. na stanowisko wykładowcy[11]. 26 stycznia 1928 roku został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z 1 stycznia 1928 roku i 14. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[12]. W marcu 1929 roku został przeniesiony do 17 pułku ułanów w Lesznie na stanowisko dowódcy pułku[13]. 10 listopada 1930 roku został mianowany pułkownikiem ze starszeństwem z 1 stycznia 1931 roku i 7. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[14]. W styczniu 1936 roku został przeniesiony do Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych na stanowisko I oficera sztabu Inspektora Armii gen. dyw. Juliusza Rómmla. Na tym stanowisku pozostał do września 1939 roku[10].

Uprawiał jeździectwo. W lutym 1931 zdobył Puchar Prezydenta Rzeczypospolitej podczas konkursów hippicznych w Zakopanem[15].

We wrześniu 1939[5] roku został szefem sztabu Armii „Łódź” organizowanej przez gen. Juliusza Rómmla i brał z tą armią udział w walkach. W dniu 7 września 1939 roku został szefem sztabu Armii „Warszawa”, która powstała z oddziałów broniących Warszawy i jednostek Armii „Łódź”, które dotarły do Warszawy. Funkcję tę pełnił do 27 września 1939 roku. Po kapitulacji Warszawy w niewoli niemieckiej, początkowo w oflagu IVB Königstein, a następnie w VIIA Murnau. W kwietniu 1945 roku uwolniony przez wojska amerykańskie wyjechał do Paryża i wstąpił do 1 Dywizji Pancernej. W styczniu 1946 roku został urlopowany i skierowany do domu wypoczynkowego dla starszych oficerów w Nicei.

W 1948 roku po demobilizacji wyjechał do Wielkiej Brytanii i zamieszkał w Londynie, gdzie pracował m.in. jako tłumacz i w administracji telefonów londyńskich. W trakcie pobytu w Londynie aktywnie działał w polskich organizacjach kombatanckich. Naczelny Wódz awansował go na generała brygady ze starszeństwem z 1 stycznia 1964 w korpusie generałów[10]. W 1960 roku opublikował w Londynie broszurę Odpowiadam głosom o Wrześniu oraz w roku 1968 wydał swoje wspomnienia pod tytułem: Od Wiednia do Londynu. Zmarł 15 marca 1974 roku w Londynie i został pochowany na cmentarzu w Putney Vale[10].

Był żonaty czterokrotnie - od 1921 z Janiną z Wojciechowskich (zm. 1923), od 1925 z Jadwigą z Gołębskich (małżeństwo zostało unieważnione w 1933), od 1937 z Franciszką z Żółtowskich z Ujazdu (zm. 9.X.1948)[16], od 1950 z Barbarą z Brodnickich. Z pierwszego małżeństwa miał syna Józefa (ur. 1922), z drugiego córkę Zofię (ur. 1925) zamężną Łysuniak, z czwartego dwie córki - Małgorzatę i Izabelę, zamieszkałe w Anglii.

AwanseEdytuj

  • podporucznik – 1914
  • porucznik – 1916
  • rotmistrz – 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów jazdy[5]
  • major – 31 marca 1924 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 13. lokatą w korpusie oficerów jazdy

OdznaczeniaEdytuj

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Koreś 2017 ↓, s. 19–27.
  2. ↑ Koreś 2017 ↓, s. 27–34.
  3. ↑ Koreś 2017 ↓, s. 34.
  4. ↑ Dowódcy 115 Pułku Ułanów Poznańskich. Gwido Erwin Poten (1879 – 1940). Dowódca pułku: wrzesień 1921 - czerwiec 1924 r.. poznan.pl. [dostęp 9 grudnia 2014].
  5. ↑ a b c d e f g Kukawski i Leżeński 1991 ↓, s. 68.
  6. ↑ 815. Rozkaz. „Dziennik Rozkazów Wojskowych”. 25, s. 623, 6 marca 1919. 
  7. ↑ Semper Fidelis. Obrona Lwowa w obrazach współczesnych. Lwów / Warszawa: Straż Mogił Polskich Bohaterów / Oficyna Wydawnicza Volumen, 1930 / 1990, s. Tab. 172.
  8. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 48 z 3 listopada 1926 roku, s. 391.
  9. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 11 czerwca 1927 roku, s. 167.
  10. ↑ a b c d Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 151.
  11. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 313.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 28 stycznia 1928 roku, s. 20.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 22 marca 1929 roku, s. 101.
  14. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1930 roku, s. 323.
  15. ↑ Z konkursów hippicznych. „Kurier Warszawski. Niedzielny Dodatek Ilustrowany”, s. 2, Nr 52 z 22 lutego 1931. 
  16. ↑ J. Żółtowski, Rodzina Żółtowskich w ciągu stulecia, Poznań 1939, s. 58
  17. ↑ Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792 - 1945, Koszalin 1997, s. 372.
  18. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 27 z 9 lipca 1921 roku, s. 1122.
  19. ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410
  20. ↑ a b c d e f Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 593.
  21. ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 75)
  22. ↑ Gazeta Lwowska nr 7 z 9 stycznia 1918 r. Część urzędowa

BibliografiaEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aleksander_Pragłowski&oldid=62174867”